Üzümyarpaq ağəsmə

Üzümyarpaq ağəsmə
Üzümyarpaq ağəsmə
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Dəstə: Qaymaqçiçəklilər Fəsilə: Qaymaqçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Qaymaqçiçəyikimilər Triba: Əsməkimilər Cins: Ağəsmə Növ: Üzümyarpaq ağəsmə
Beynəlxalq elmi adı
	Clematis vitalba L., 1753;
ITIS	18717
NCBI	37490
EOL	596256

Üzümyarpaq ağəsmə (lat. Clematis vitalba) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin ağəsmə cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Vətəni Avropadır.

Botaniki xarakteristikası

Yarpaqları uzun saplaqda yerləşib, birqat lələkvari, adətən 2 cüt və 1 tək yarpaq yerləşmiş qısa saplaqlı hissələri; yumurtaşəkillidir, qaidı hissəsi az ürəkşəkillidir, tam kənarlı, iri dişlidir və yaxud düzgün olmayan hissəyə bölünmüşdür, əsasən damarlar boyunca tüklüdür. Çiçəkləri mürəkkəb qalxanvari qoltuq çiçək qrupunda toplanmış və çoxsaylıdır. Çiçək yanlığının yarpaqcıqlarının uzunluğu 1 sm-ə qədər olub, ağ və yaxud sarımtıl rəngli, uzunsov, küt, hər iki tərəfdən sıx ağ keçə-tüklüdür. Toxumlarının uzun lələkli-tüklü sütuncuğu vardır. İyun ayında çiçəkləyir, iyun-iyul aylarında meyvə verir.

Ekologiyası

Əsasən meşənin aşağı hissələrində, aşağı dağ qurşağı meşələrində, kolluqlarda, çəpərlərin dibində və çay sahillərində rast gəlinir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanda Samur-Şabran ovalığında, Böyük Qafqazın şərqində və qərbində, Qubada, Alazan-Əyriçay ərazilərində yayılmışdır. Ovalığın aşağı dağ qurşağında, əsasən cənub yamaclarda bitir.

İstifadəsi

Dekorativ əhəmiyyətlıdır. Yarpaqlarında A vitamini, çiçəklərində efir yağları vardır. Cavan zoğları yeməlidir. Gövdəsi səbət hörülməsində, alt qabığı (floema) kəndir hörülməsində istifadə olunur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Anemone vitalba (L.) E.H.L.Krause
Clematitis vitalba (L.) Moench

Heterotipik sinonimləri

Clematis bannatica Schur
Clematis bellojocensis Gand.
Clematis crenata Jord.
Clematis dumosa Salisb.
Clematis dumosa Gand.
Clematis odontophylla Gand.
Clematis pilosa Dulac
Clematis scandens Borkh.
Clematis sepium Lam.
Clematis taurica Besser ex Nyman
Clematis transiens Gand.
Clematis vitalba var. angustiloba Schur
Clematis vitalba var. angustisecta Gremli
Clematis vitalba var. bannatica Wierzb. ex Rchb.
Clematis vitalba var. cordata Schur
Clematis vitalba f. crenata (Jord.) O.Bolòs & Vigo
Clematis vitalba var. crenata (Jord.) Rouy & Foucaud
Clematis vitalba lusus integrata Gaudin
Clematis vitalba var. integrata DC.
Clematis vitalba var. lobata Corb.
Clematis vitalba var. simplicifolia Godet
Clematis vitalba var. syriaca Boiss.
Clematis vitalba var. taurica Rouy & Foucaud
Clematis vitalba var. timbali Drabble
Viorna clematitis Garsault

İstinadlar

↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 544.

Həmçinin bax

[_281e025217b0bad7-1] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 544.

[1]