Üzeyir Musa oğlu Şabanbəyov (1902[1], Zaqatala rayonu və ya Zaqatala – 20 yanvar 1942[1], Maqadan vilayəti) — NKVD-nin Alma-Ata vilayəti üzrə idarəsinin rəisi, SSRİ NKVD üçlüklərinin üzvü. Böyük terror qurbanı.
| Üzeyir Şabanbəyov | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1902[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 yanvar 1942[1] (39–40 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Rütbəsi | |
| Təltifləri |
 |
Üzeyir Şabanbəyov 1902-ci ildə Zaqatala rayonunun Aşağı Tala kəndində məmur ailəsində anadan olub. 1920-ci ilin aprelində Ümumittifaq Kommunist Partiyasının (bolşeviklər) üzvü (və 1920-1926-cı illərdə komsomol üzvü) olub.[2]
1920-ci ildə Zaqatalada dördillik ali ibtidai məktəbi bitirib.
Üzeyir Şabanbəyov gənc yaşlarından SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığında xidmətə cəlb edilib. Çeka-[Birləşmiş Dövlət Siyasi İdarəsi (BDSİ)-NKVD orqanlarında:
- Zaqatala rayon cinayət-istintaq şöbəsinin müstəntiqi;
- Zaqatala rayon Çeka idarə heyətinin üzvü, katib (1920);
- Zaqatala dairəsi Çeka Siyasi Bürosunun rəhbəri (1920-1922);
- Qazax dairəsi Çeka Siyasi Bürosunun rəhbəri (1923);
- Zaqatala dairəsi Çeka Siyasi Bürosunun rəhbəri (1923-1924);
- Azərbaycan KP (bolşeviklər) Zaqatala rayon komitəsinin təşkilat şöbəsinin müdiri (1924-1926);
- Zaqatala Rayon İcraiyyə Komitəsi sədrinin müavini (1926);
- Azərbaycan SSR BDSİ-nin xüsusi qrupunun rəhbəri (1926-1927);
- Azərbaycan SSR BDSİ-nin xüsusi idarə rəisi (1927-1929);
- Azərbaycan SSR BDSİ-nin Şərq şöbəsinin müdiri (1929);
- BDSİ-nin Gəncə rayon şöbəsinin müdiri (1929-1930);
- BDSİ-nin Nuxa rayon şöbəsinin müdiri (1930);
- BDSİ-nin Nuxa-Zaqatala əməliyyat sektorunun müdiri (1930-1931);
- SSRİ Xalq Komissarları Soveti yanında Birləşmiş Dövlət Siyasi İdarəsinin əməkdaşı (1931-1932);
- ZSFSR və Zaqafqaziya BDSİ-nin Milis üzrə Xüsusi Müfəttişliyinin rəis müavini (1932-1933);
- SSRİ Xalq Komissarları Soveti yanında Birləşmiş Dövlət Siyasi İdarəsinin Qazaxıstan SSR üzrə komanda şöbəsinin rəisi;
- BDSİ-nin Almatı vilayəti şöbəsinin rəis müavini (1933);
- BDSİ-nin Almatı Regional İdarəsinin rəisi vəzifəsini icra edən (1933-1934);
- NKVD-nin Almatı vilayəti üzrə idarəsinin rəisi vəzifəsini icra edən (1934-1936).
Üzeyir Şabanbəyov 1936-cı il martın 13-dən 1937-ci il oktyabrın 14-dək NKVD-nin Alma-Ata vilayəti üzrə idarəsinin rəisi olub. Bu dövr onun SSRİ NKVD-nin 30 iyul 1937-ci il tarixli, 00447 saylı əmri[3] ilə yaradılmış NKVD üçlüklərinə üzv olması və Stalin repressiyalarında fəal iştirakı ilə əlamətdar olub.[4]
Üzeyir Şabanbəyov 1937-ci il oktyabrın 14-də iş yerində həbs edilib. 1939-cu il dekabrın 22-də Qazaxıstan vilayətinin NKVD qoşunlarının hərbi tribunalının hökmü ilə RSFSR Cinayət Məcəlləsinin 17-58-8 və 58-2-ci maddələri ilə 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. 1942-ci il yanvarın 20-də Maqadan vilayətində həbs düşərgəsində vəfat edib.
- Azərbaycan SSR Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni (1931);
- "Qazaxıstanın 15 illiyi" döş nişanı (1935).
- ↑ 1 2 3 4 Кто руководил НКВД. 1934-1941 (rus.).
- ↑ "Из книги: Н.В.Петров, К.В.Скоркин "Кто руководил НКВД. 1934-1941" - ШАБАНБЕКОВ УЗЕИР МУСАЕВИЧ". 30 noyabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 sentyabr 2025.
- ↑ "Составы троек в 1937−1938 годах // Сайт Nkvd.memo.ru". 4 iyul 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 mart 2017.
- ↑ "Сталинский план по уничтожению народа: Подготовка и реализация приказа НКВД № 00447 «Об операции по репрессированию бывших кулаков, уголовников и других антисоветских элементов» // Архив Александра Н. Яковлева". 13 avqust 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 mart 2017.
- Шабанбеков У. М. // Петров Н. В., Скоркин К. В. Кто руководил НКВД, 1934—1941 : справочник (3000 nüs.). М.: Звенья. Под ред. Н. Г. Охотина и А. Б. Рогинского. 1999. ISBN 5-7870-0032-3.