İmtina mədəniyyəti və ya ləğv mədəniyyəti — qəbuledilməz şəkildə hərəkət etdiyi və ya danışdığı hesab edilən bəzi şəxslərin kənarlaşdırıldığı, boykot edildiyi və ya uzaqlaşdırıldığı, 2010-cu illərin sonu və 2020-ci illərin əvvəllərinə aid olan mədəni fenomen ifadə.[1][2][3][4] Bu "uzaqlaşdırma" sosial mediada və ya şəxsən sosial və ya peşəkar dairələrə — məşhurların iştirakı ilə baş verən məşhur hadisələrə şamil edilə bilər.[5] Bu fenomenə məruz qalanlardan "imtina edildiyi" deyilir.[6][7]
İmtina mədəniyyəti termini 2010-cu illərin sonu və 2020-ci illərin əvvəllərində istifadə olunmağa başlandı və əsasən mənfi mənalara sahibdir.[7] "Çağırış mədəniyyəti" termini bəziləri tərəfindən eyni anlayış üçün daha müsbət söz kimi istifadə olunur.
Bəzi tənqidçilər iddia edirlər ki, imtina mədəniyyəti ictimai diskursa soyuq təsir göstərir, səmərəsizdir, real sosial dəyişiklik gətirmir, dözümsüzlük yaradır və kiberzorakılığa səbəb olur.[8][9] Digərləri isə iddia edirlər ki, "imtina" çağırışları söz azadlığının formalarından biridir və onlar hesabatlılığı təşviq edir və hüquqlarından məhrum edilmiş insanlara söz haqqı verir. Yenə də başqaları imtina mədəniyyətinin aktual bir fenomen olub-olmadığını sual altına alır,[10] oxşar boykot formalarının imtina mədəniyyəti termininin yaranmasından çox əvvəl mövcud olduğunu iddia edir.[9][11][12] Bəzi ictimai xadimlərin karyeraları geniş şəkildə "imtina" olaraq xarakterizə edilən boykotlardan təsirlənsə də, bundan şikayətlənən digərləri karyeralarını uğurla davam etdirdilər.[13][14]
Təxminən 2015-ci ilə qədər, bir insanı və ya işi dəstəkləməyi dayandırmaq üçün bəzən ciddi, bəzən də zarafatla şəxsi qərara istinad etmək üçün imtina anlayışı Qara Twitter-də geniş yayılmışdı.[15][16][17] "The New York Times" jurnalisti Conah Encel Bromviçə görə, "imtina" sözünün bu şəkildə istifadəsi "bir şeydən (hər hansı bir şeydən) investisiyaların tam çəkilməsi" deməkdir.[3][18] Çoxsaylı onlayn utandırma halları geniş şöhrət qazandıqdan sonra imtina termini tək bir hədəfin tək bir təxribatçı bəyanatına qarşı geniş yayılmış, qəzəbli, onlayn cavabı təsvir etmək üçün getdikcə daha çox istifadə edilməyə başladı.[19] Vaxt keçdikcə, təcrid olunmuş imtina halları daha tez-tez baş verdikcə və kütlənin zehniyyəti daha aydın göründükcə, şərhçilər qəzəb və imtina "mədəniyyətini" görməyə başladılar.[20]
- ↑ Munro, Ealasaid. "Feminism: A Fourth Wave?". Political Insight. 4 (2). 23 avqust 2013: 22–25. doi:10.1111/2041-9066.12021. 10 dekabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 aprel 2020.
- ↑ Sills, Sophie; Pickens, Chelsea; Beach, Karishma; Jones, Lloyd; Calder-Dawe, Octavia; Benton-Greig, Paulette; Gavey, Nicola. "Rape culture and social media: young critics and a feminist counterpublic". Feminist Media Studies. 16 (6). 23 mart 2016: 935–951. doi:10.1080/14680777.2015.1137962.
- ↑ 1 2 Bromwich, Jonah Engel. "Everyone Is Canceled". The New York Times. 28 iyun 2018. ISSN 0362-4331. 13 avqust 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 iyul 2020.
- ↑ Yar, Sanam; Bromwich, Jonah Engel. "Tales From the Teenage Cancel Culture". The New York Times. 31 oktyabr 2019. ISSN 0362-4331. 1 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 iyul 2020.
- ↑ McDermott, John. "Those People We Tried to Cancel? They're All Hanging Out Together". The New York Times. 2 noyabr 2019. 15 mart 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 avqust 2020.
- ↑ "What It Means to Get 'Canceled'". Merriam-Webster. 12 iyul 2019. 18 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 iyul 2020.
- ↑ 1 2 "What Does Cancel Culture Mean?". Dictionary.com. 31 iyul 2020. 30 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 avqust 2020.
- ↑ McWhorter, John. "Academics Are Really, Really Worried About Their Freedom". The Atlantic. sentyabr 2020. 13 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyul 2021.
- ↑ 1 2 "Cancel Culture Top 3 Pros and Cons". ProCon.org. 27 sentyabr 2020. 17 yanvar 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 dekabr 2022.
- ↑ "The entitlement of Canadian politicians – Macleans.ca". Maclean's. 17 mart 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 yanvar 2021.
- ↑ Olusoga, David. "'Cancel culture' is not the preserve of the left. Just ask our historians". The Guardian. 3 yanvar 2021. 10 may 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 dekabr 2022.
- ↑ Garel, Connor. "Logan Paul Is Proof That Problematic People Are Never Truly Cancelled". Vice. 9 iyul 2018. 22 sentyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 avqust 2020.
- ↑ Hagi, Sarah. "Cancel Culture Is Not Real—At Least Not in the Way People Think". Time. 21 noyabr 2019. 18 mart 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2021.
- ↑ McGrady, Clyde. "The strange journey of 'cancel,' from a Black-culture punchline to a White-grievance watchword". The Washington Post. 2 aprel 2021. 2 iyun 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2021.
- ↑ Mishan, Ligaya. "The Long and Tortured History of Cancel Culture". The New York Times. 3 dekabr 2020. 4 dekabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2021.
- ↑ Romano, Aja. "Why we can't stop fighting about cancel culture". Vox. 25 avqust 2020. 11 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2021.
- ↑ D. Clark, Meredith. "Drag Them: A brief etymology of so-called "cancel culture"". Communication and the Public. 5 (3–4). 2020: 88–92. doi:10.1177/2057047320961562.
- ↑ McDermott, John. "Those People We Tried to Cancel? They're All Hanging Out Together". The New York Times. 2 noyabr 2019. 15 mart 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 iyul 2021.
- ↑ Douthat, Ross. "10 Theses About Cancel Culture". The New York Times. 14 iyul 2020. 28 iyul 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 iyul 2021.
- Bouvier, Gwen. "Racist call-outs and cancel culture on Twitter: The limitations of the platform's ability to define issues of social justice". Discourse, Context & Media. Elsevier BV. 38. 2020: 100431. doi:10.1016/j.dcm.2020.100431. ISSN 2211-6958.
- Clark, Meredith D. "Drag Them: A brief etymology of so-called 'cancel culture'". Communication and the Public. SAGE Publications. 5 (3–4). 2020: 88–92. doi:10.1177/2057047320961562. ISSN 2057-0473.
- Kurtzleben, Danielle. "When Republicans Attack 'Cancel Culture,' What Does It Mean?". Morning Edition. NPR. 10 fevral 2021. İstifadə tarixi: 17 fevral 2021.
- Norris, Pippa. "Closed Minds? Is a 'Cancel Culture' Stifling Academic Freedom and Intellectual Debate in Political Science?". SSRN Electronic Journal. Elsevier BV. 2020. doi:10.2139/ssrn.3671026. ISSN 1556-5068.
- "The Callout". NPR. 13 aprel 2018. İstifadə tarixi: 11 mart 2021.
- Masnick, Mike. "The 'Culture Of Free Speech' Includes Criticism Of Others' Speech; Get Over It". Techdirt. 21 mart 2022. İstifadə tarixi: 20 dekabr 2022.