Şinozavr (rus. Шинозавр), rəsmi adı ilə "Əjdaha" incəsənət konstruksiyası[2] – 1971-ci ildə[3] (bəzi mənbələrə görə 1987-ci ildə[4]) Moskvada tikilmiş, kommunal incəsənətin bir nümunəsi olan incəsənət əsəri. 2022-ci ildə sakinlərin etirazlarına və rəsmilərin onu saxlamaq barəsindəki vədlərinə baxmayaraq sökülmüş[1][5][6][7] və yerində yaşıl əjdaha quraşdırılmışdır. Moskvaşünas Pavel Qnilorıbova görə Moskva şinozavrı bütün Rusiyada tanınırdı[8] və "kommunal incəsənətin ən məşhur obyekti" hesab olunurdu.[9][10][11]
| Şinozavr | |
|---|---|
| rus. Шинозавр | |
 2017-ci ildəki görünüşü. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Yerləşir | Myovniki küçəsi, Moskva |
| Memarlıq üslubu | Moskva kommunal incəsənəti[1] |
| Vəziyyəti | sökülüb |
| Material | avtomobil şinləri |
| 55°46′27″ şm. e. 37°29′41″ ş. u. | |
 |
|
Rəsmi məlumatlara görə "Şinozavr" 1971-ci ildə tikilmişdir,[3] lakin yerli sakinlərin xatirələrinə görə əsər 1987-ci ildə və ya 1990-cı illərin əvvəlində ortaya çıxmışdır.[4] Sakinlərin məlumatına görə "Şinozavr" qonşu qarajlardakı avtomobil həvəskarları tərəfindən yaradılmışdır və hazırlanmasında istifadə olunan avtomobil şinləri Myovniki küçəsinin qarşısında yerləşən Q. L. Krauze adına 1 saylı avtokombinatın ərazisindən gətirilmişdir. "Şinozavr" növbəti 30 il ərzində yerli sakinlərin sevimlisinə çevrilmiş, uşaqların istirahət fəaliyyətlərinin tərkib hissinə daxil olmuşdur.[12]
2022-ci ildə Myovniki küçəsinin bir hissəsində yerləşən binaların arasındakı həyətdə abadlaşdırma işlərinin aparılmasına dair plan yayımlanmışdır. Rəsmilər yenidənqurma işləri zamanı "Şinozavr"a toxunmayacaqlarını bildirmişdirlər. Buna baxmayaraq, "Şinozavr" 6 iyul 2022-ci ildə sökülmüş və yerində yaşıl əjdaha heykəli quraşdırılmışdır.[1]
Konstruksiyanın əsasını müəyyən bucaq altında əyilmiş və bir neçə daha qısa boru ilə qaynaq edilmiş polad boru təşkil edirdi. Borunun ən yuxarıda yerləşən hissəsinə eninə dəmir parça qaynaq olunmuşdu və bundan sonra boru qövs şəklində aşağı əyilərək rezin "dil" ilə tamamlanırdı. Borunun bütün uzunluğu boyunca üzərinə müxtəlif diametrli (minik avtomobilindən tutmuş traktor təkərinə qədər) təkərlər keçirilmişdi.[1]
2000-ci illərin ortalarında təkərlər parlaq rənglərə boyanmışdır (əvvəlcə bənövşəyi və qırmızı, daha sonra mavi, sarı və qırmızı rənglər istifadə olunmuşdur). Bundan öncə konstruksiya qara rəngdə idi. Ümumilikdə, konstruksiyanın uzaqdan görünüşü Lox-Ness bədheybəti ilə müqayisə olunurdu.[1]
Yerli sakinlər "Şinozavr"ı elə çox sevirdilər ki, onun təsvirlərini döymə kimi vurdururdular.[1][12] "Şinozavr" Lipetsk sənətçilərinə bənzər bir heykəli yaratmaq üçün ilham mənbəyi olmuşdur. Bundan sonra "şinozavr" sözü bənzər heykəlləri bildirmək üçün istifadə olunmağa başlamışdır.[13][14][15] "Traktor şinlərindən hazırlanmış əjdaha" heykəli Kommunal İncəsənət Muzeyinin kolleksiyasına daxil edilmişdir.[16][17]
2022-ci ildə dizayner Arina Ştolts kommunal incəsənət əsərlərinin, eləcə də, Moskva şinozavrının təsvirlərinin olduğu geyim kolleksiyası təqdim etmişdir.[18]
- Şin parkı – Yaponiyada avtomobil şinlərindən hazırlanmış Qodzilla heykəlinin yerləşdiyi park.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "Шинозавр разрушен. Почему в Москве демонтировали главный символ ЖКХ-арта". 20 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2022.
- ↑ "Ответ Управы". 5 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2022.
- ↑ 1 2 "Нора Ёжика". 20 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2022.
- ↑ 1 2 "На месте снесенного «шинозавра» в Хорошево-Мневниках поставили нелепого зелёного дракона". 20 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2022.
- ↑ "В Хорошево-Мневниках уничтожили «шинозавра» — народную достопримечательность района - Москвич Mag" (rus). 6 iyul 2022. 5 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2022.
- ↑ ntv.ru. "В Хорошёво-Мнёвниках разобрали «Шинозавра»". НТВ (rus). 5 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2022.
- ↑ "Замена «шинозавра» возмутила москвичей". Lenta.RU (rus). 27 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2022.
- ↑ "Чтобы было красиво В России запретили украшать дворы покрышками. Зачем люди вообще это делали? Что будет с резиновыми лебедями? И пришел ли ЖЭК-арту конец?". Meduza (rus). 30 noyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2022.
- ↑ "«Шинозавр разрушен». Почему в Москве демонтировали главный символ ЖКХ-арта". slovosti.ru. 26 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 dekabr 2023.
- ↑ "«Шинозавр разрушен». Почему в Москве демонтировали главный символ ЖКХ-арта". moslenta. 11 iyul 2022. 20 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2022.
- ↑ "Разобрать на доски и дрова — поселок может лишиться дома-украшения — Реальное время". m.realnoevremya.ru (rus). 27 dekabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 dekabr 2023.
- ↑ 1 2 "Я лазал по этому шинозавру все детство" Обладатель татуировки с шедевром ЖЭК-арта — об уничтоженной достопримечательности // The Village
- ↑ Эколого-просветительская деятельность библиотеки Arxiv surəti 7 may 2023 tarixindən Wayback Machine saytında, ГБУК "Ставропольская краевая универсальная научная библиотека им. М. Ю. Лермонтова", Ставрополь, 2017
- ↑ "В Липецке создали динозавра из автомобильных покрышек". Российская газета. Российская газета. 11 avqust 2016. 6 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2022.
- ↑ "Динозавр из шин переезжает в ОЭЗ «Липецк»". Gorod48.ru (rus). ООО «Курс». 22 may 2020. 29 may 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2022.
- ↑ "Музей Жэк Арта". dvor.digital. 6 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2022.
- ↑ "Сайт дня: в России запустили онлайн-музей ЖЭК-арта". Нож (rus). 6 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2022.
- ↑ "Concept Group определила победителей конкурса дизайнеров Raskroi Design Talent - Новости - Информационное агентство РИА МОДА". riamoda.ru. İstifadə tarixi: 6 noyabr 2022.
