Əlbatti məscidi
Əlbatti məscidi — 1878-ci ildə tikilmiş tarix-memarlıq abidəsi, məscid. Azərbaycanın Fatmayı kəndində yerləşir.
| Əlbatti məscidi | |
|---|---|
| | |
| Ölkə |
|
| Yerləşir | Fatmayı kəndi |
| Tikilmə tarixi | 1878-ci il |
| Üslubu | Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi |
| Tipi | Mədəni |
| Dövlət | Azərbaycan |
| İstinad nöm. | 4011 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| 40°31′44″ şm. e. 49°50′31″ ş. u. | |
![]() |
|
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Əlbatti məscidi Fatmayı kəndində tikilib.[1][2] Məscidin giriş qapısının üstündəki daş kitabədə onun hicri-qəməri təqvimi ilə 1295-ci (1878) ildə inşa edildiyi yazılıb.[1][3] Şirvan-Abşeron memarlıq üslubunda tikilib.[4] Planlaşdırma sisteminə görə T şəkilli məscidlər qrupuna aiddir. Məscidin qərb hissəsi pilləkan yolu ilə həll olub.[1]
Sovet işğalından sonra Azərbaycanda 1928-ci ildə rəsmi olaraq dinlə mübarizəyə başladılar.[5] Bir çox məscid, kilsə və sinaqoqlar maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verildi.[6] Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi.[6][7] Əlbatti məscidi də bu dövrdə fəaliyyətini dayandırıb. 1970-ci ildə çəkilmiş "Yeddi oğul istərəm" filminin bəzi fraqmentləri məscidin həyətində çəkilib.[8][4]
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid dindarların istifadəsinə verilib. 2 avqust 2001-ci ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin verdiyi 132 nömrəli qərar ilə məscid, yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[9][10]
- ↑ 1 2 3 Fətullayev, 2013. səh. 195
- ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VIII CİLD (az.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2019. ISBN 978-9952-441-17-8. 30 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2025.
- ↑ "Fatmayı kənd Əlbatti məscidi". Sirat.az (az.). 19 iyul 2022. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ 1 2 Bahadır, Ülvi. "Məscidin qapısına niyə it bağlamışdılar? - Məşhur filmlərin çəkildiyi kənddən reportaj". Kulis.az (az.). 14 iyun 2024. 16 iyul 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ Yunusov, 2004. səh. 140
- ↑ 1 2 Yunusov, 2004. səh. 141
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin. "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (rus). 15 yanvar 2005. 13 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 sentyabr 2024.
- ↑ Nəciyev, Elnur. "Fatmayi kəndinə səyahət". lib.az (az.). 12 iyul 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı". e-qanun.az (az.). 2 avqust 2001. 12 avqust 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi Regional Mədəniyyət İdarəsi". mct.az. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- Azərbaycan Respublikası Məscidlərinin Ensiklopediyası (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 310. ISBN 964-8121-59-1.
- Fətullayev, Şamil. Abşeron memarlığı (az.). Bakı: Zaman. 2013. səh. 476. ISBN 978-9952-32-020-6.
- Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 364. ISBN 9952-8052-2-5. 5 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
