Bu məqalədə davam edən aktual hadisələrlə bağlı məlumat var. Vaxt keçdikcə məlumatlar sürətli şəkildə dəyişə bilər və ilkin xəbərlər etibarsız ola bilər. Bu məqalənin cari məzmunu ən son yeniləmələri və ən aktual məlumatları əks etdirməyə bilər. Bu məqaləni təkmilləşdirməkdən və ya müzakirə səhifəsində dəyişiklikləri müzakirə etməkdən çəkinməyin, lakin etibarlı istinadları olmayan əlavələrin silinəcəyini unutmayın. (noyabr 2025) |
Əli Kərimlinin həbsi, həmçinin AXCP fəallarının həbsi — 29 noyabr 2025-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) sədri Əli Kərimlinin Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti tərəfindən həbs edilməsi. Əlavə olaraq, həmin gün partiyanın bir sıra fəalları – Məclis üzvü Məmməd İbrahim, sədrin köməkçisi Faiq Əmirli, mühafizəçi Ruslan Əmirli, Sabunçu rayon təşkilatının rəhbəri Fariz Əlizadə və keçmiş Gədəbəy rayon təşkilatının sədri, rayonun sabiq icra başçısı Saleh Rüstəmli də saxlanılmış və Bakıya gətirilmiş, sabiq millət vəkili və Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasının Kordinasiya Mərkəzinin üzvü Gültəkin Hacıbəyli Türkiyədə saxlanılmış və İstanbuldan Azərbaycana deportasiya olunmuşdur. Saxlanılmalar Prezident Administrasiyasının sabiq rəhbəri Ramiz Mehdiyevin həbsindən sonra açılmış cinayət işi ilə əlaqələndirilmişdir.

Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti tərəfindən saxlanılan AXCP sədri Əli Kərimli, həmçinin Məmməd İbrahimə AR Cinayət Məcəlləsinin 278.1 (hakimiyyəti zorla ələ keçirməyə, dövlətin konstitusiya quruluşunu zorla dəyişdirməyə yönələn hərəkətlər) maddəsi ilə ittiham irəli sürülmüşdür. 1 dekabr 2025-ci ildə Səbail rayon məhkəməsi Əli Kərimlinin 2 ay 15 gün müddətinə həbs edilməsi barədə vəsatəti təmin etmişdir.
Əməliyyat çərçivəsində AXCP rəhbərliyinə və yerli strukturlarına aid bir neçə şəxsin eyni gündə saxlanılması, eləcə də çoxsaylı ünvanlarda aparılan axtarışlar istintaq tədbirlərinin əvvəlcədən planlaşdırıldığını göstərmişdir. Rəsmi mənbələr Əli Kərimlinin evində Ramiz Mehdiyevə aid məktubun "ilkin versiyası"nın tapıldığını bildirmiş, bu sənəd onun Mehdiyev ilə əlaqəsinin sübutu kimi təqdim olunmuşdur. AXCP ittihamları tamamilə rədd etmiş, onları siyasi motivli və uydurma adlandırmışdır.
Həbslərdən əvvəl Ramiz Mehdiyevin ev dustaqlığına alınması və ona qarşı irəli sürülən ittihamlar fonunda hökumətyönlü media orqanlarında müxalifət partiyalarına qarşı geniş mətbuat kampaniyası aparılmışdır. Bu materiallarda AXCP və Müsavat Partiyasının Mehdiyevin "şəbəkəsi" ilə əməkdaşlıq etdiyi, ölkədə siyasi prosesləri qeyri-sabitləşdirmək üçün istifadə olunduğu irəli sürülmüşdür. Müxalifət dairələri bu iddiaları siyasi təzyiqin bir hissəsi kimi qiymətləndirmiş və onları ölkədə müstəqil siyasi qüvvələrin neytrallaşdırılmasına yönəlmiş kampaniya kimi dəyərləndirmişdir.
Faiq Əmirli və Ruslan Əmirli əməliyyatın keçirildiyini günün axşamı, Saleh Rüstəmli isə növbəti gün azadlığa buraxılmışdır.
Hadisə beynəlxalq mediada da geniş işıqlandırılmış və bir çox xarici nəşrlər Əli Kərimlinin saxlanılmasını Azərbaycanda müxalifətə qarşı artan təzyiqlərin növbəti mərhələsi kimi təqdim etmişdir. Hüquq müdafiə təşkilatları və siyasi müşahidəçilər hadisəni ölkədə siyasi rəqabətin məhdudlaşdırılması və ifadə azadlığının zəifləməsi kontekstində qiymətləndirmişdir.
Əli Əmirhüseyn oğlu Kərimov 28 aprel 1965-ci ildə Saatlı rayonunun Azadkənd kəndində anadan olmuşdur. Bakı Dövlət Universitetində hüquq üzrə təhsil almışdır. O, təhsil illərində demokratik islahatları dəstəkləyən "Yurd" hərəkatını yaratmışdır.[1] 1 may 1993-cü ildə o dövrdə prezident olmuş Əbülfəz Elçibəy tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Dövlət katibi təyin edilmiş,[2] lakin 1993-cü il 4 iyun hadisələrindən və Heydər Əliyevi hakimiyyətə gəlməsindən sonra istefa vermişdir. 7 iyul 1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətini həyata keçirən Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri Heydər Əliyev tərəfindən vəzifəsindən azad edilmişdir.[3] Elçibəyin 2000-ci ildə vəfatından sonra Kərimli Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin islahatçı fraksiyasının rəhbəri olmuşdur.[4][5] 12 noyabr 1995-ci və 5 noyabr 2000-ci ildə proporsional seçki sistemi əsasında çoxmandatlı seçki dairələri üzrə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasından Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə deputat seçilmişdir.[6][7][8]
Hakimiyyət orqanları illər əvvəl onun beynəlxalq pasportunu müsadirə etmişdir. Bunun nəticəsində Kərimli dünya üzrə etibarlı səyahət sənədi olmayan nadir müxalifət liderlərindən biri olmuşdur. O, 2011-ci ildə bölgədəki etirazlar fonunda aksiyalar təşkil etmişdir və baş prokurorluqda səkkiz saatlıq dindirilməyə məruz qalmışdır. 2016-cı ildə Aprel döyüşləri barədə hökuməti tənqid etdikdən sonra onun əleyhinə, hökumət tərəfindən təşkil olunduğu iddia edilən və sürgün tələb edən etiraz aksiyaları başlamışdır.[9]
Demokratik Qüvvələrin Milli Şurası həmin ildə keçirilmiş Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkiləri ərəfəsində, 2013-cü ilin may ayında müxalifət koalisiyası kimi yaradılmışdır. Koalisiya Xalq Cəbhəsi Partiyasını, Müsavat Partiyasını, Eldar Namazovun hərəkatını və Azərbaycan Liberal Partiyasını birləşdirmişdir.[10]
Ramiz Mehdiyev son onilliklərdə Azərbaycanın siyasi tarixində əsas şəxsiyyətlərdən biri olmuşdur. O, daha əvvəl, SSRİ hakimiyyəti dövründə müxtəlif vəzifələr turmuş,[11] 1994-cü ildə sabiq prezident Heydər Əliyevin hökumətinə qoşulmuş və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının rəhbəri olmuşdur.[12] SSRİ-nin süqutundan sonra da Mehdiyev müxtəlif dövrlərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) prezidenti (2019–2022), Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının rəhbəri (1995–2019), Azərbaycan Fəlsəfə və Sosial-Siyasi Elmlər Assosiasiyasının prezidenti, AMEA-nın həqiqi üzvü (2007), Azərbaycan Respublikasının Həqiqi Dövlət Müşaviri,[13][14][15] Azərbaycan Respublikasının Təhlükəsizlik Şurasının üzvü, Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) İdarə Heyətinin (1993–05.03.2021)[16] və Veteranlar Şurasının üzvü (05.03.2021–h.h.)[17] olmuşdur.
Ramiz Mehdiyev Azərbaycandakı siyasi proseslərin mərkəzində olan fiqurlardan biri hesab edilmiş və "boz kardinal" olaraq tanınmışdır.[18] "Azadlıq Radiosu"na görə, Mehdiyev sistemə çox güclü şəkildə nüfuz etmiş şəxs olmuşdur. O, uzun müddət ölkənin daxili işlərində mühüm rol oynamış və bəzi analitiklər tərəfindən "dəyişdirilə bilməz" kimi qiymətləndirilmişdir.[19] Politoloq Elman Telmanoğlu bildirmişdir ki, Ramiz Mehdiyev uzun illər ərzində Azərbaycanın siyasi sistemində formalaşdırdığı əlaqələr şəbəkəsi, ideoloji və informasiya sahəsindəki təsiri Rusiyanın postsovet məkanında fiquru kimi qiymətləndirilmişdir.[20] "Meydan TV"də qeyd olunmuşdur ki, Ramiz Mehdiyev seçki saxtakarlığı etmək, mətbuatı hakimiyyətdən asılılaşdırmaq və xalqdan oğurladıqları ittihamları ilə bağlı uzun müddət tənqid olunmuşdur.[21] "OC Media" nəşrinin məlumatına görə, Ramiz Mehdiyevin Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyətinə və müstəqil jurnalistikaya qarşı həyata keçirilən təzyiqlərdə mühüm rol oynamışdır. O, 2014-cü ildə etdiyi çıxışında vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri və müstəqil jurnalistləri "beşinci kolon" adlandırmışdır. Bu bəyanatdan sonra ölkədə bir sıra repressiv addımların atıldığı bildirilmişdir. Həmin dövrdə "Azadlıq Radiosu"nun Bakı bürosunun bağlanması, araşdırmaçı jurnalist Xədicə İsmayılın həbs edilməsi, qeyri-hökumət təşkilatlarının fəaliyyətini məhdudlaşdıran qanunun qəbul edilməsi və hakimiyyətdən asılı olmayan mediaya qarşı cinayət işlərinin başlanması bu prosesin tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilmişdir. 2015-ci ildə Mehdiyev xarici jurnalistlərin Azərbaycanda fəaliyyətinə dörd il müddətinə qadağa qoyulması qərarının qəbulunda rol oynamışdır.[22]
Ramiz Mehdiyevin ev dustaqlığına alınmasından sonra hökumətə yaxın media orqanlarında müxalifət partiyaları — əsasən Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) və Müsavat Partiyası barəsində silsilə məlumatlar və ittihamlar yayımlanmağa başlamışdır. Bu yazılarda iddia edilmişdir ki, həmin partiyalar Ramiz Mehdiyevin "gizli şəbəkəsi" ilə əlaqədə olmuş, hakimiyyətin çevrilməsi planında adı keçən "50 nəfərlik Dövlət Şurası" siyahısında müxalifət təmsilçiləri də yer almışdır. Bundan sonra bəzi müxalifət partiyaları və liderləri, xüsusilə AXCP ictimai mediada hədəf halına gəlmiş, onlara qarşı ifşa və böhtan kampaniyaları aparılmışdır. Müxalifət dairələrində bu iddiaları repressiya və siyasi təzyiqin bir hissəsi kimi qəbul edənlər olmuşdur. Onlar hesab etmişdilər ki, bu "iddialar" sayəsində müstəqil müxalifət sarsıdılır, siyasi pluralizm zəiflədilir. Hədəf alınan partiyaların liderləri və simaları bu xəbərləri iftiralar, "provokasiya", "ədalətsiz ittihamlar" kimi qiymətləndirmişdir.[23]
Ramiz Mehdiyev barəsində irəli sürülən ittihamlar arasında onun Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası sədri Əli Kərimli ilə əlaqələrinin olması iddiaları da yer almışdır. Hökumətə yaxın mənbələrin iddialarına görə, Mehdiyev ölkədəki siyasi mühiti zəiflətmək və seçkilərin legitimliyini şübhə altına almaq məqsədilə müxalifətdən istifadə etmiş, xüsusən də boykot strategiyasını AXCP və Əli Kərimli vasitəsilə gündəmə gətirmişdir. Sabiq deputat Fəzail Ağamalı Mehdiyevin Əli Kərimli, mühacir blogerlər və digər şəxslərlə əlbir olduğunu iddia etmişdir. REAL Partiyasının sədri Natiq Cəfərli Mehdiyevin müxalifətlə əlaqələri iddialarını şübhə altına almış və bunların sübutlu olmalı olduğunu bildirmişdir.[24] Oxşar məcrada irəli atılmış iddialara görə, Ramiz Mehdiyevim planı "beşinci kolon" fəaliyyəti çərçivəsində Rusiyanın maraqları istiqamətində qurulmuşdur.[25] Müasir Müsavat Partiyasının sədri Hafiz Hacıyev qeyd etmişdir ki, keçmiş prokurordan biri Əli Kərimlini həbs etmək istəmiş, lakin Ramiz Mehdiyev buna icazə verməmişdir. Hacıyev bildirmişdir ki, Əli Kərimli Əbülfəz Elçibəyin hakimiyyəti dövründə onun devrilməsində birinci rol oynamış və Ramiz Mehdiyevin maneələri səbəbindən həbs edilə bilməmişdir. Həmçinin, Hacıyev iddia qaldırmışdır ki, Mehdiyevin təsiri ilə "Əli Kərimliyə hakimiyyət daxilindən 50–100 minlərlə vəsait daxil olur".[26] "Yeni Müsavat" yazmışdır ki, Ramiz Mehdiyevin Prezident Administrasiyasındakı vəzifəsindən azad olunmasından sonra AXCP və Müsavat kimi partiyalar "birdən-birə aksiyaları, mitinqləri dayandırmış, küçələr susmuşdur". Yazıda iddia edilmişdir ki, həmin partiyalar "öz oyun qaydalarını Mehdiyevin sözü ilə qururdu".[27]
Deputat Fəzail Ağamalı iddia etmişdir ki, Ramiz Mehdiyev və Əli İnsanovun arasında əvvəllər gərginlik olmağına baxmayaraq, sonradan onların əməkdaşlıq əlaqələrinin yarandığına dair ehtimallar mövcuddur. Ağamalı qeyd etmişdir ki, İnsanov 2020-ci ilin iyun ayında verdiyi müsahibədə Mehdiyevə müsbət münasibət bəyan etmiş və bu, onların əməkdaşlığına dair "regional kontingent" qurma ehtimalını gündəmə gətirmişdir.[28]
29 noyabr 2025-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) sədri Əli Kərimli Bakı şəhərindəki evində basqın zamanı Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) əməkdaşları tərəfindən saxlanılmışdır.[29] Müşaviri Fuad Qəhrəmanlı bildirmişdir ki, Əli Kərimliyə telefon zəngləri çatmırdı və evində axtarış aparılmışdır.[30] Eyni gündə AXCP-nin bir neçə digər üzvü də saxlanılmışdır. Onlar partiyanın Məclis üzvü Məmməd İbrahim, Əli Kərimlinin köməkçisi Faiq Əmirli, mühafizəçisi Ruslan Əmirli, Sabunçu rayon təşkilatının sədri Fariz Əlizadə və keçmiş Gədəbəy rayon təşkilatının sədri, rayonun sabiq icra başçısı Saleh Rüstəmlidir.[31][32][33] Məmməd İbrahimin evində də axtarış keçirilmişdir.[34]
Əli Kərimli daha sonra DTX-nin istintaq təcridxanasına göndərilmiş[35] və Məmməd İbrahim ilə birlikdə dindirilmişdir.[36] Saleh Rüstəmli DTX Gədəbəy rayon şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən saxlanılmış[37] və Bakıya gətirilmişdir.[38][39] O, növbəti gün azadlığa buraxılmışdır.[40] 29 noyabr, gecə saatlarında Faiq Əmirli və Ruslan Əmirov ifadə verdikdən sonra sərbəst buraxılmışdır.[41][42][43]
Saxlanılmalar Prezident Administrasiyasının sabiq rəhbəri Ramiz Mehdiyevin 13 avqust 2025-ci ildə həbs edilməsindən sonra başlanmış cinayət işi ilə əlaqələndirilmişdir.[44][45] 14 oktyabr 2025-ci ildə Cinayət Məcəlləsinin 278.1 (dövlət hakimiyyətini ələ keçirməyə yönələn əməllər), 274 (dövlətə xəyanət) və 193–1.3.2-ci (cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakı leqallaşdırma) maddələri ilə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilmiş və Bakı şəhəri Səbail rayon məhkəməsi tərəfindən barəsində 4 ay müddətinə ev dustaqlığı qətimkan tədbiri seçilmişdir.[46][47][48] Kərimli və İbrahimə rəsmi ittiham elan olunmamış, lakin şübhə altına şəxs qismində istintaqın davam etdiyi bildirilmişdir.[49][50]
Rəsmi mənbələrə görə, Əli Kərimlinin evində aparılan axtarış zamanı Ramiz Mehdiyevin yazdığı məktubun ilkin versiyası aşkar edilmiş və bu, Kərimlinin Mehdiyev ilə əlaqəsinin sübutu kimi təqdim olunmuşdur.[51][52] AXCP bu iddiaları rədd etmiş, saxlanılmanı qanunsuz və siyasi sifarişli adlandırmışdır.[53]
Həmin gün sabiq millət vəkili, Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasının Kordinasiya Mərkəzinin üzvü Gültəkin Hacıbəyli Türkiyədə saxlanılmışdır. O, İstanbulda polis idarəsinə gətirilmiş və bildirmişdir ki, böyük ehtimalla Azərbaycana deportasiya olunacaq.[54][55] Hacıbəyli qeyd etmişdir ki, Türkiyəyə 25 sentyabrda getmiş və 90 günlük vizasız qalma müddəti hələ başa çatmamışdır. Bundan əlavə, iki illik yaşayış icazəsi də var. Onun iddiasına görə, saxlanılmasına heç bir hüquqi əsas göstərilməyib və proses Azərbaycan hökumətinin sorğusu əsasında həyata keçirilmişdir.[56] O, Azərbaycana deport olunmaq üçün İstanbul Arnavutköy miqrasiya məntəqəsinə aparılmışdır.[57][58] O, növbəti gün Bakıya gətirilmiş və DTX-nin İstintaq Baş İdarəsində istintaq olunan "Ramiz Mehdiyev işi" çərçivəsində dindirilməsi üçün bu quruma aparılmışdır.[59]
Bundan başqa, Milli Şuranın sədri Cəmil Həsənli qızının ailəvi tədbiri ilə bağlı həyat yoldaşı ilə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhərinə getməyə hazırlaşan zaman Heydər Əliyev adına Beynəlxalq Hava Limanında ona ölkədən çıxış məhdudiyyəti tətbiq edildiyini öyrənmişdir, lakin Cəmil Həsənlinin həyat yoldaşı ölkəni tərk etmişdir.[60] Hər halda, Həsənli Ramiz Mehdiyev ilə əlaqədar başladılan istintaq işi çərçivəsində DTX-yə dəvət olunmuş,[61][62] həmin gün təxminən 3 saat[63] ifadə verdikdən sonra sərbəst buraxılmışdır.[64]
Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti tərəfindən saxlanılan AXCP sədri Əli Kərimli, həmçinin Məmməd İbrahimə AR Cinayət Məcəlləsinin 278.1 (hakimiyyəti zorla ələ keçirməyə, dövlətin konstitusiya quruluşunu zorla dəyişdirməyə yönələn hərəkətlər) maddəsi ilə ittiham irəli sürülmüşdür.[65][66][67] Bu maddəyə görə 12 ildən 20 ilə qədər, eləcə də ömürlük azadlıqdan məhrum etmə cəzası tətbiq edilə bilər.[68] 1 dekabr 2025-ci ildə Səbail rayon məhkəməsi Əli Kərimlinin 2 ay 15 gün müddətinə həbs edilməsi barədə vəsatəti təmin etmişdir.[69][70]
İstintaq materiallarına əsasən, Ramiz Mehdiyevin dövlət hakimiyyətinin zorakı yolla ələ keçirilməsinə cəhdlə bağlı cinayət işi çərçivəsində bir sıra şəxslər, o cümlədən Əli Kərimli dindirilmişdir. Məlumata görə, istintaq 2012–2013-cü illərdə Rusiyada formalaşmış siyasi və maliyyə əlaqələrinin araşdırılmasına yönəlmişdir. 2012-ci ildə Rusiyada "Milyarderlər İttifaqı" kimi tanınan "Rusiya Azərbaycan Təşkilatları İttifaqı"nın yaradılması bu kontekstdə qeyd olunur. Təşkilatın rəhbərliyində Abbas Abbasov və "İBRUS" şirkətinin sahibi Rüstəm İbrahimbəyovun olduğu bildirilir. Sonrakı mərhələdə İbrahimbəyovun təşəbbüsü ilə müxtəlif müxalif siyasətçilərin iştirakı ilə "Milli Şura"nın formalaşdırıldığı, AXCP-nin isə həmin qurumla əməkdaşlığa başladığı barədə məlumatlar istintaq sənədlərində yer almışdır. Mətbuatda yayılmış əvvəlki məlumatlara görə, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin Əli Kərimlinin evində apardığı axtarış zamanı "Milyarderlər İttifaqı" ilə əlaqələri əks etdirən sənədlər və Ramiz Mehdiyevə aid olduğu iddia olunan məktubun ilkin variantı aşkar edilmişdir. Araşdırmalar zamanı digər şəxslərlə bağlı iddialar da gündəmə gətirilmişdir. Xüsusilə, Gültəkin Hacıbəylinin Bakıda və Goranboyda daşınmaz əmlak əldə etməsi, həmçinin Bakı şəhərində Nəsimi rayonunda "NLT" MMC tərəfindən inşa edilmiş binada onun və ailə üzvlərinin adına iki mənzilin rəsmiləşdirilməsi barədə məlumatlar yayılmışdır. Həmin mənzillərin Ramiz Mehdiyev ilə bağlılığı iddia olunur. Məlumatlara görə, mənzillərdən biri Gültəkin Hacıbəylinin atasının, digəri isə bacısının adına qeydiyyata alınmışdır.[71]
AXCP rəsmi bəyanat yaymış, bütün ittihamları inkar etmiş,[72] Əli Kərimlinin və digər üzvlərin saxlanılmasını siyasi motivli hesab etmiş, bunu Azərbaycanda son müstəqil siyasi qüvvənin məhv edilməsi cəhdi kimi qiymətləndirmişdir. Partiya həbs olunanların dərhal azad edilməsini, təqiblərin dayandırılmasını, vəkil hüquqlarının təmin olunmasını və beynəlxalq təşkilatların reaksiya verməsini tələb edib.[73][74] AXCP bəyanatında həbsləri "ailə hakimiyyətinin milli-demokratik qüvvələrə qarşı başladığı yeni genişmiqyaslı repressiya kampaniyasını" adlandırmışdır.[75] Həmçinin, partiya iddia etmişdir ki, dəlil kimi göstərilən məktub saxta-sənəd kimi partiyanın mənzilinə qoyulmuş, sonra da tapılmış kimi göstərilmişdir.[76] Gültəkin Hacıbəyli bu işi "Azərbaycanın FETÖ məsələsi" kimi səciyyələndirmişdir. O, hadisəni "Azərbaycanda müxalifəti aradan qaldırmaq məqsədilə aparılan bir təqib olmaq ehtimalı" kimi dəyərləndirmişdir.[9] Cəmil Həsənli öz "Facebook" hesabında Əli Kərimli və Gültəkin Hacıbəyli ilə bağlı səsləndirilən ittihamların əsassız olduğunu və mediada yayılan məktubun "qurama" xarakter daşıdığını da bildirmişdir.[77] Həsənli qeyd etmişdir ki, 2013-cü ildə Rusiya Azərbaycan Təşkilatları İttifaqının yaradılmasına cəhd edilmişdir, lakin belə bir qrup əslində mövcud olmamış və ya qeydiyyatdan keçməmişdir. O, daha sonra iddia edib ki, mətbuatda dəliı komi göstərilən fotoşəkil iddia edildiyi kimi 2013-cü ildə yox, Rüstəm İbrahimbəyovun qardaşının dəfn mərasimində iştirak etmək üçün Bakıya getdikdən sonra 2016-cı ildə çəkilmişdir.[10] Müsəlman Birliyi Hərəkatı Kərimlinin və digər saxlanılanların azadlığa buraxılmasını tələb edən bəyanat yaymışdır ki, "ölkəni həbsxanaya çevirən günahsız insanların böhtan atılması dayandırılmalıdır!".[10]
Müsavat Partiyasının sədri Arif Hacılı yaydığı açıqlamada seçmə hədəfləmə siyasətini sual altına almışdır. O qeyd etmişdir ki, bir sıra müxalifət nümayəndələri axtarış və saxlanmalarla üzləşdiyi halda, Mehdiyevin "ən ağır dövlət cinayətləri" ilə ittiham olunduğu iddialarına rəğmən "onun özünün nə axtarışı aparılmış, nə də həbs olunmuşdur". Keçmiş baş nazir Pənah Hüseyn yaydığı bəyanatda Kərimlinin azadlığa buraxılmasına çağırmış, eyni zamanda Rusiyanın təsirinə qarşı mübarizənin vacibliyini qeyd etmişdir. Hüseyn yazmışdır ki, Azərbaycanda informasiya məkanında son günlər müxalifət nümayəndələrinin Mehdiyev işi ilə əlaqələndirilməsi, "aşkar şəkildə rəsmi qurumlar tərəfindən təşkil olunduğu görünən" bu kampaniyanı izləyən saxlanmalar və axtarış tədbirləri "təəssüf ki, hadisənin ən arzuolunmaz istiqamətə yönəldiyi təəssüratını yaratmışdır". Media Hüquqları İnstitutunun sədri Rəşid Hacılı baş verənlərin vaxtlamasını və məntiqini sual etmişdir. O, Kərimlinin "hökumətin ən sərt tənqidçisi" olduğunu və "fanatik tərəfdarları"nın mövcudluğunu qeyd edərək soruşmuşdur. O həmçinin, hökumətin tənqidə dözümlülüyünün niyə bu qədər kəskin şəkildə azaldığını sorğulamışdır.[9]
Beynəlxalq KİV-lər hadisəni Azərbaycan hakimiyyətinin müxalifətə və ifadə azadlığına qarşı genişlənən repressiyaların davamı kimi təqdim etmişdir.[34][78]
DTX və Daxili İşlər Nazirliyi saxlanılmaların səbəbləri haqqında rəsmi açıqlama verməmişdir.[79]
Kamal Cəfərov və Mehriban Vəliyeva kimi deputatlar hesab edirlər ki, bu hadisələr regionda geosiyasi dəyişikliklər, xüsusilə Rusiya–Ukrayna müharibəsinin post-konflikt mərhələsi kontekstində baş verir. Buna görə Rusiyanın bölgədə təsir dairəsini bərpa etmə cəhdləri təhlil edilir və bu baxımdan Kərimli–Mehdiyev "xətti" yenidən aktuallaşmış görünür. Onların fikrinə görə, Ramiz Mehdiyevin şəbəkəsi ilə müxalifət arasında gizli əlaqələr, Rusiyanın yerli siyasi qruplar üzərindən təsir imkanlarını genişləndirməsi üçün alət ola bilər. "Azadlıq Radiosu"na görə, bu, Azərbaycanın tənqidi media, müxalifət və siyasi fəallar ətrafında geniş repressiya kampaniyasının bir hissəsi ola bilər. Nəticədə real müxalifətin institut kimi fəaliyyəti, demək olar ki, sıradan çıxarılır. Xaricdə, mühacirətdə olan tənqidçi və jurnalistlərin də hədəfə alındığı, bəzilərinə qiyabi məhkəmə hökmü verildiyi, beynəlxalq insan haqları və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının bu vəziyyətə diqqət yetirdiyi vurğulanır. Hüquqşünas Səməd Rəhimli qiyabi cinayət təqiblərinin ölkədən kənardakı tənqidçiləri susdurmaq üçün alətə çevrildiyini qeyd etmişdir.[76]
Milli Məclisin deputatı Vasif Qafarov Əli Kərimli haqqında onun həbsindən sonra demişdir ki, o, "ölkənin milli maraqlarına, inkişafına deyil, öz şəxsi və qrup maraqlarına xidmət edən siyasi davranış sərgiləyir". Qafarov bildirmişdir ki, Kərimli "xarici anti-Azərbaycan qüvvələrin əlində oyuncaq" olmuş və "onlar tərəfindən idarə edilmişdir".[80] Milli Məclisin deputatı Azər Badamov demişdir ki, "Əli Kərimli Ramiz Mehdiyev ilə ittifaq quraraq ümumi ssenarilər üzərində işləyirdi".[81]
Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynli bildirmişdir ki, "indiki araşdırmaların nəticəsi kimi qanunvericiliyə uyğun olaraq AXCP-nin qeydiyyat məsələsinə yenidən baxılmalıdır". Bu da partiyanın ləğv edilməsinə gətirib çıxara bilər.[82] Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədr müavini Seymur Həzi bildirmişdir ki, "partiya fəaliyyətini əvvəlki qaydada davam etdirəcək" və "partiya üzvləri Əli Kərimlinin azadlığa buraxılması üçün mübarizəni davam etdirəcəklər". Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasının sədri Cəmil Həsənli təşkilatın gələcək aqibəti ilə bağlı demişdir ki, "Milli Şuranın bundan sonrakı fəaliyyəti ilə bağlı konkret bir fikrim yoxdur" və "Şuranın buraxıb-buraxmamağın hansısa bir siyasi anlamı yoxdur".[83] Həmçinin, Həzi bildirmişdir ki, "həbsləri Ramiz Mehdiyev ilə əlaqələndirməkdə məqsəd Əli Kərimlinin nüfuzuna xələl gətirməkdir" və "həbs edənlər özləri Mehdiyev ilə təxminən 30 il işləyiblər".[84]
Haqq Ədalət Partiyasının (HƏP) sədri Əli İnsanov bildirmişdir ki, "əldə olunmuş sənədlər və dəlillər onun Əli Kərimli ilə törədilmiş cinayətdə əlbir olmasına şübhə yeri qoymur".[85] Böyük Azərbaycan Partiyasının sədri, deputat Elşad Musayev bildirmişdir ki, "uzun illərin təcrübəsi AXCP-nin hakimiyyətə gəlmək, istəklərinə nail olmaq üçün istənilən qüvvə ilə əməkdaşlıq etməyə hazır olduğunu göstərmişdir". O, əlavə etmişdir ki, "Əli Kərimli və onun tərəfdarları İranın buradakı agentura şəbəkəsinə, onların ayrı-ayrı üzvlərinə həbs olunanda dəstək vermişdilər".[86]
- ↑ "Əli Kərimli, Bioqrafiyası". axcp.az. 15 iyul 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2014.
- ↑ Əbülfəz Elçibəy. ""Ə.Ə. Kərimovun Azərbaycan Respublikasının Dövlət katibi təyin edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1 may 1993-cü il tarixli, 545 nömrəli fərmanı". e-qanun.az. 1 may 1993. 20 oktyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2014.
- ↑ Heydər Əliyev. "Ə. Ə. Kərimovun Azərbaycan Respublikasının Dövlət katibi vəzifəsindən azad edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 iyul 1993-cü il tarixli, 673 nömrəli fərmanı". e-qanun.az. 7 iyul 1993. 20 oktyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2014.
- ↑ https://www.reuters.com/world/azerbaijani-opposition-leader-placed-pre-trial-detention-over-alleged-coup-2025-12-01/
- ↑ "Azerbaijani Opposition Leader's Controversial Arrest Sparks Political Tensions | Politics". Devdiscourse.
- ↑ modern.az. ""Bir səsvermə, üç bülleten": Azərbaycanın 29 il əvvəlki tarixi seçimi - FOTO". modern.az (az.). 5 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 yanvar 2024.
- ↑ Şahin Cəfərli. "Azərbaycanda parlament seçkiləri: daha bir itirilmiş şans". Bakı Araşdırma Mərkəzi. 12 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 may 2022.
- ↑ "İkinci çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatları haqqında seçildikləri tarixə olan qısa məlumatlar". meclis.gov.az. 9 avqust 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2014.
- ↑ 1 2 3 "Azerbaijan opposition leader Ali Karimli detained in Ramiz Mehdiyev treason investigation". www.intellinews.com. 1 dekabr 2025.
- ↑ 1 2 3 "Azerbaijan detains Popular Front Party chair Ali Karimli amidst crackdown on party". OC Media. 1 dekabr 2025.
- ↑ "Экс-главу администрации президента Азербайджана обвинили в госизмене". РБК. 14 oktyabr 2025.
- ↑ Heil, Andy. "In Azerbaijan, A Leader Of Aliyev's Old Guard Lashes Out. Is It Just His 'Last Role' For The Regime?". 18 sentyabr 2020 – www.rferl.org vasitəsilə.
- ↑ "E-QANUN". e-qanun.az.
- ↑ "Ramiz Mehdiyev". modern.az. 31 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "http://anl.az/el/emb/R.Mehdiyea lim.html". anl.az. 31 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Ramiz Mehdiyev, hər iki Əli Həsənov və Siyavuş Novruzov YAP-ın İdarə Heyətindən çıxarıldılar". 31 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2021.
- ↑ "Ramiz Mehdiyevin vəkili bəlli oldu – dövlət tərəfindən təyin edilib". www.musavat.com.
- ↑ "Серый кардинал Баку отправлен под арест". Коммерсантъ. 15 oktyabr 2025.
- ↑ Kazimova, Arifa; Sindelar, Daisy. "In Election-Year Azerbaijan, Video Scandal Threatens To Rattle Regime". 11 yanvar 2013 – www.rferl.org vasitəsilə.
- ↑ "Azərbaycanda ikinci Ramiz Mehdiyev olayı? - Daha bir ölkənin bənzər "kart"ı var". GlobalInfo.az. 19 oktyabr 2025.
- ↑ ""Ramiz Mehdiyev Əliyevlərin əmrlərinin icraçısı olub, buna görə də mükafatlandırılıb"". 17 oktyabr 2025.
- ↑ "Heydar Aliyev's longtime ally Ramiz Mehdiyev charged with treason". OC Media. 15 oktyabr 2025.
- ↑ "Ramiz Mehdiyevlə bağlı iddiaların müxalifət hissəsi: Yeni həbslər gözləmək olarmı?". 10 noyabr 2025 – www.azadliq.org vasitəsilə.
- ↑ "Ramiz Mehdiyev Əli Kərmlini "seçki oyunu"na CƏLB EDİB". Modern.az.
- ↑ "Ramiz Mehdiyev şifrəsi: ŞOK PLAN". KONKRET. 15 oktyabr 2025.
- ↑ "Partiya sədri: "Dedi ki, bu dəqiqə Əli Kərimlini həbs etdirərəm, amma Ramiz Mehdiyev qoymur"". Pravda.az.
- ↑ "Ramiz Mehdiyev və "beşinci kolon": Radikal müxalifətin gizli xətti və dövlətə qarşı sükut planı". musavat.com.
- ↑ ""Ramiz Mehdiyev Əli İnsanovla birlikdədir" - Fəzail Ağamalıdan ilginc iddialar". musavat.com.
- ↑ "Əli Kərimli saxlanıldı". Medianews.az. 29 noyabr 2025.
- ↑ https://www.washingtontimes.com, The Washington Times. "Opposition leader detained in Azerbaijan's continuing crackdown on dissent". The Washington Times.
- ↑ "Əli Kərimlinin saxlanıldığı evində axtarış aparıldığı deyilir". Meydan TV.
- ↑ "Əli Kərimli və bir neçə partiya fəalı saxlanılıb". Azadlıq Radiosu.
- ↑ "В Баку задержан лидер ПНФА Али Керимли" (rus). Kavkaz Uzel.
- ↑ 1 2 "Azerbaijani police raid home of leading opposition figure". Reuters.
- ↑ "Əli Kərimli və Məmməd İbrahimli DTX-da dindiriliblər". Report.az. 29 noyabr 2025.
- ↑ "Əli Kərimli və Məmməd İbrahimli DTX-də dindirilib (YENİLƏNİB) | Qaynarinfo.az". qaynarinfo.az.
- ↑ "Saleh Rüstəmov DTX-də dindirildikdən sonra buraxılıb (Xəbər yenilənib)". 30 noyabr 2025.
- ↑ "Saleh Rüstəmli saxlanıldı". Pravda.az.
- ↑ "Əli Kərimlinin daha bir adamı". KONKRET. 29 noyabr 2025.
- ↑ Media, Savash. "Saleh Rüstəmli azad edildi". Savash Media. 30 noyabr 2025.
- ↑ "Əli Kərimlinin köməkçisi sərbəst buraxıldı". Axar.Az. 30 noyabr 2025.
- ↑ "Əli Kərimlinin köməkçisi ilə bağlı qərar verildi". bizim.media.
- ↑ "Hökumətyönlü media: Əli Kərimli və Məmməd İbrahim Ramiz Mehdiyevin işi üzrə dindirilirlər". 29 noyabr 2025.
- ↑ "Azərbaycanda müxalifət lideri Əli Kərimli saxlanılıb". BBC Azərbaycanca.
- ↑ "Azerbaijan detains opposition leader in widening crackdown". AP.
- ↑ "Ramiz Mehdiyevin ittiham edildiyi maddələr AÇIQLANDI – Aralarında dövlətə xəyanət də var". Oxu.az (az.). İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ "Ramiz Mehdiyev cinayət məsuliyyətinə cəlb edildi — 4 aylıq ev həbsi". Qafqazinfo (az.). 14 oktyabr 2025. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ "Ramiz Mehdiyevə 4 aylıq "ev dustaqlığı" verildiyi xəbərləri yayılıb". BBC News Azərbaycanca. 15 oktyabr 2025.
- ↑ "SON DƏQİQƏ! Əli Kərimli və Məmməd İbrahim Ramiz Mehdiyev işi üzrə şübhəli şəxs qismində istintaqa cəlb edildi". musavat.com.
- ↑ "Əli Kərimli və Məmməd İbrahim istintaqa cəlb edildi". Bakues.az.
- ↑ "Initial version of Ramiz Mehdiyev's letter found in Ali Karimli's house". APA. 29 noyabr 2025.
- ↑ ""Rusiya-Ukrayna müharibəsi bitmək üzrədir, Əli Kərimlinin gözlədiyi fürsət"". Qafqazinfo.az.
- ↑ "Оперативное заявление демократической оппозиции Азербайджана по поводу задержания лидера оппозиции Али Керимли" (rus).
- ↑ "Gültəkin Hacıbəyli Türkiyədə SAXLANILDI". musavat.com.
- ↑ "Gültəkin Hacıbəyli Türkiyədə saxlanıldı: deport edilir". Axar.Az. 30 noyabr 2025.
- ↑ "Gültəkin Hacıbəylinin Türkiyədə saxlanıldığı, deportasiya olunacağı bildirilir". 30 noyabr 2025.
- ↑ Media, Savash. "Həyat yoldaşı Dubaya getdi, özü isə aeroportda öyrəndi ki..." Savash Media. 30 noyabr 2025.
- ↑ "Gültəkin Hacıbəyli Türkiyədə SAXLANILDI: Əli Kərimli və adamları DİNDİRİLDİ: GİZLİ MƏKTUB ORTADA!". musavat.com.
- ↑ "Gültəkin Hacıbəyli Azərbaycana gətirildi". Publika.Az. 1 dekabr 2025.
- ↑ "Cəmil Həsənlinin ölkədən çıxışına qadağa qoyuldu — DTX-yə çağırıldı". Qafqazinfo. 30 noyabr 2025.
- ↑ "SON DƏQİQƏ! Cəmil Həsənli DTX-yə dəvət olundu". musavat.com.
- ↑ "Əli Kərimli və Məmməd İbrahim şübhəli şəxs qismində istintaqa cəlb ediliblər". 30 noyabr 2025.
- ↑ "Əli Kərimliyə və Məmməd İbrahimə qarşı "hakimiyyəti zorla ələ keçirmə" ittihamı irəli sürülüb (Yenilənib)". 1 dekabr 2025.
- ↑ "Cəmil Həsənli sərbəst buraxıldı - Təcili". Axar.Az. 30 noyabr 2025.
- ↑ "Əli Kərimliyə ittiham irəli sürüldü: Hakimiyyəti zorla ələ keçirmə". Oxu.az (az.). İstifadə tarixi: 1 dekabr 2025.
- ↑ "Əli Kərimli hakimiyyəti zorla ələ keçirməyə cəhd maddəsi ilə ittiham olunur". 1 dekabr 2025.
- ↑ "Court Arrests Member Of Azerbaijan's Popular Front Party Presidium". menafn.com.
- ↑ "Əli Kərimli ömürlük azadlıqdan məhrum edilə bilər – Detallar". musavat.com.
- ↑ "Əli Kərimli həbs olundu". Oxu.az (az.). İstifadə tarixi: 1 dekabr 2025.
- ↑ "Əli Kərimli və Məmməd İbrahim həbs olundu (Yenilənib)". 1 dekabr 2025.
- ↑ "Ramiz Mehdiyev işində Əli Kərimli epizodu üzrə son ciddi detallar bəlli oldu — Foto". Qafqazinfo. 1 dekabr 2025.
- ↑ ""Rejimin müxalifətə qarşı yeni repressiya dalğası başlayıb"". 1 dekabr 2025.
- ↑ "AXCP-dən Əli Kərimlinin saxlanılması ilə bağlı bəyanat". Meydan TV. 29 noyabr 2025.
- ↑ Иванов, Глеб. "Оперативное заявление демократической оппозиции Азербайджана по поводу задержания лидера оппозиции Али Керимли". OBOZREVATEL. 29 noyabr 2025.
- ↑ "AXCP son həbslərlə bağlı bəyanat yaydı: "Siyasi sifarişli repressiya kampaniyasıdır"". 30 noyabr 2025.
- ↑ 1 2 "Əli Kərimlinin saxlanması: Rusiyanın təsir dairəsini daraltmaq, yoxsa total təmizləmə?". 1 dekabr 2025 – www.azadliq.org vasitəsilə.
- ↑ "Cəmil Həsənli şahid qismində dindiriləndən sonra sərbəst buraxılıb (Xəbər yenilənib)". 30 noyabr 2025.
- ↑ "Azerbaijan intensifies crackdown on dissent with arrest of opposition leader". Washington Post.
- ↑ "Əli Kərimli saxlanılıb, rəsmi açıqlama yoxdur". Azadlıq Radiosu.
- ↑ "Deputat: "Cəmiyyətdən heç bir dəstək görməyən Əli Kərimli bütün ümidini anti-Azərbaycan qüvvələrə bağlayıb"". Oxu.az.
- ↑ "Əli Kərimli Ramiz Mehdiyevlə ittifaq quraraq ümumi ssenarilər üzərində işləyirmiş - RƏY". Report.az.
- ↑ "Milli Məclisin komitə sədri: 'AXCP-nin qeydiyyat məsələsinə yenidən baxılmalıdır'". 1 dekabr 2025 – www.azadliq.org vasitəsilə.
- ↑ "Müxalifətə qarşı son basqılar: AXCP və Milli Şura fəaliyyətini davam etdirə biləcəkmi?". 1 dekabr 2025.
- ↑ "Azerbaijan Opposition Leader Ali Karimli Detained Amid Political Crackdown". www.rferl.org.
- ↑ ""Kərimlinin həbsinin Mehdiyevin ifadəsi ilə həyata keçirilməsi şübhə doğurmur"". Qafqazinfo. 1 dekabr 2025.
- ↑ "Partiya liderlərindən "Mehdiyev-Kərimli işi"nə REAKSİYA". Modern.az.