Əs-Səvaiqül-muhriqa (ərəb. الصواعق المحرقة) — Raşidun xəlifələri və səhabələrin üstünlüklərindən bəhs edən əsər. Əsər şiələrə rəddiyyə mahiyətində qələmə alınmışdır. Əsər Osmanlı alimləri tərəfindən böyük rəğbət görümüşdür.
| Əs-Səvaiqül-muhriqa | |
|---|---|
| ərəb. الصواعق المحرقة | |
| Müəllif | İbn Həcər əl-Heytəmi |
| Janr | rəddiyyə |
| Orijinalın dili | ərəb dili |
Əsərin müəllifi fəqih, mühəddis və ədib olan İbn Həcər əl-Heytəmidir.
Əsər müəllif tərəfindən "əs-Səvaiqül-muhriqa" şəklində adlandırılmışdır.[1] Bununla yanaşı, əsərin mövzunu bəyan etmək məqsədilə bu ada "əla əhlir-Rafz vəz-zindiqa",[2][3] "əla əhlil-bidə vəz-zindiqa" və "li-ixvanil-ihtidə vəd-dəlal vəz-zindiqa"[4] ifadələri əlavə edilmişdir. Əsər üç müqəddimə, on bir bab və bir xətimədən ibarətdir. Birinci müqəddimədə səhabələri tənqir etmə bidətinə və onların üstünlüyü haqqındakı rəvayətlərdən bəhs olunmuşdur. Əsərin beş fəsildən ibarət olan birinci babında Əbu Bəkrin xəlifə olmasından bəhs olunur. Ardınca isə bu mövzudakı icmadan və bir neçə nəfərin beyətdə kecikməsinin icmaya xələl gətirməyəcəyi vurğulanır. Üçüncü fəsildə bəzi ayələrlə yanaşı 15 hədisin də Əbu Bəkrin xəlifəliyinə dəlil olduğu irəli sürülür. Dördüncü fəsildə Əbu Bəkrin xəlifəliyi ilə Məhəmməd peyğəmbər arasındakı əlaqə müzakirə olunur. Beşinci fəsildə şiələrin Əbu Bəkrin xəlifəliyi əleyhində irəli sürdükləri iddialara cavab verilir. Həmçinin Əbu Bəkrə lənət oxuyan şiələrə qazıların verdikləri hökümlərdən bəhs edilir. İkinci bölmədə Əhli-Beytə mənsub olub Əbu Bəkri, Öməri və qisməndə Osmanı tərifləyən şəxslərin sözləri nəql edilir. Dört fəsildən ibarət olan üçüncü bölmə Raşidun xəlifələrinin üstünlüklərinin sadalanması ilə başlayır. İkinci fəsildə, Əbu Bəkrin fəzilətlərini haqqındakı 71 rəvayət nəql olunur. Ümumillikdə səhabələrin fəzilətlərindən bəhs edən rəvayətlərin sayı 114-dür. Əsərdə Ömərdən, Osmandan, Əlidən, Həsəndən, Müaviyyədən və Əhli-Beytdən bəhs olunmuşdur. Həmçinin əsərdə bu şəxslərə qarşı söynləndirilən tənqidlərə eyni şiddətdə də cavab və rəddiyyələr verilmişdir. Əsərin xətimə hissəsində isə müəllif əsəri qələmə alma məqsədindən bəhs etmişdir.[5]
Əsərin bəzi əlyazma nüsxələri İstanbuldakı kitabxanalarda (Millət kitabxanası, № 1170; Beyazit Dövlət kitabxanası, № 9155) saxlanılır. Əsər müxtəlif tarixlərdə (1985, 1990, 1997 və s.) və müxtəlif yerlərdə (Qahirə, Lahor, Beyrut, İstanbul və s.) dəfələrlə nəşr edilmişdir.[5]
- ↑ İbn əl-İməd. Şəzərat (ərəb). VIII. 371.
- ↑ Çələbi, Katib. Keşfüz-Zünun (ərəb). II. 1083.
- ↑ Paşazadə, İsmayıl. Hədiyyətül-Arifin (ərəb). I. 146.
- ↑ Mucəmül-məxtütətil-mövcudə (ərəb). I. 198.
- ↑ 1 2 Aruçi, Muhammed. "es-SAVÂİKU'l-MUHRİKA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 2009. Archived from the original on 2025-05-16. İstifadə tarixi: 15.10.2025.