Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edin26-cı Türkiyə hökuməti — və ya VIII. İnönü Hökuməti — Türkiyədə 27 May Dövlət çevrilişindən sonra keçirilən, 1961-ci il Parlament seçkilərindən sonra qurulan ilk hökumət. VIII-ci İnönü Hökuməti olaraq da bilinən bu hökumət, Türkiyə Cümhuriyyəti tarixində ilk koalisiya hökumətidir. Bu, İsmət İnönün sədr olduğu Cümhuriyyət Xalq Partiyası ilə Ədalət Partiyası arasında olan böyük koalisiya hökuməti idi və 20 noyabr 1961-ci ildən 25 iyun 1962-ci ilə qədər davam etdi.[2]
| 26-cı Türkiyə hökuməti | |
|---|---|
 VIII. İnönü hökuməti | |
.jpg) | |
|
|
|
| Formalaşdırılma tarixi | 20 noyabr 1961[1] |
| Buraxılma tarixi | 25 iyun 1962[1] |
| Hökumətin tərkibi | |
| Dövlət başçısı | Camal Gürsəl |
| Hökumət başçısı | İsmət İnönü |
| Nazir sayı | 17 |
| Hakim partiyalar |
Cümhuriyyət Xalq Partiyası Ədalət Partiyası |
| Digər məlumatlar | |
| Müxalif partiya | Yeni Türkiyə Partiyası |
| Müxalifət lider | Əkrəm Əlican |
| Sonuncu seçki | 1961-ci il Türkiyə Parlament seçkiləri |
1961-ci il oktyabrın 15-də Türkiyədə keçirilən seçkilərdə CHP 36,7%, Ədalət Partiyası isə 34,8% səs topladı. Beləliklə, 450 yerlik parlamentdə CHP — 173, ƏP isə 158 mandat qazandı. İsmət İnönü Türkiyə tarixində ilk koalisiya hökumətini qurdu. Ədalət Partiyası 1960-cı il Dövlət çevrilişinin liderləri tərəfindən qadağan edilmiş Demokrat Partiyasının varisi olduğunu iddia edildi. İnönünün əsas məqsədi keçmiş çevriliş liderləri ilə Ədalət Partiyası arasında yaranmış gərginliyi aradan qaldırmaq idi. Ədalət Partiyası 26-cı Hökumətin nisbətən qısa müddətdə DP siyasətçilərinə qoyulan qadağanı aradan qaldırmağa cəhd etsə də, keçmiş çevriliş tərəfdarları bu siyasətə qarşı çıxıblar. 1962-ci il fevralın 22-də Türkiyə növbəti çevriliş cəhdi ilə üzləşdi, lakin İnönü bunu yatırmağa müvəffəq oldu.[3]
| Vəzifə[4][5] | Adı | Partiya | Qeydlər |
|---|---|---|---|
| Baş nazir | İsmət İnönü | Cümhuriyyət Xalq Partiyası | |
| Dövlət naziri və Baş nazirin müavini | Əli Akif Eyidoğan | Ədalət Partiyası | |
| Dövlət naziri | |||
| Turhan Feyzioğlu | CHP | ||
| Mehmet Avni Doğan Hıfzı Oğuz Bekata |
CHP | 20 noyabr 1961 – 23 may 1962 23 may 1962 – 5 iyun 1962 | |
| Necmi Ökten | Ədalət Partiyası | ||
| Nihat Su | Ədalət Partiyası | ||
| Ədliyyə Nazirliyi | Kamal Sahir Kurutluoğlu | Bitərəf | |
| Milli Müdafiə naziri | İlhami Səncər | CHP | |
| Daxili İşlər naziri | Əhməd Topaloğlu | ƏP | |
| Xarici İşlər naziri | Selim Sarper Feridun Cemal Erkin |
CHP Bitərəf |
20 noyabr 1961 – 26 mart 1962 26 mart 1962 – 5 iyun 1962 |
| Maliyyə naziri | CHP | ||
| Milli Təhsil naziri | Hilmi İncesulu | CHP | |
| İctimai İşlər naziri | Emin Paksüt | CHP | |
| Ticarət naziri | İhsan Gürsan | ƏP | |
| Səhiyyə və Sosial Müdafiə naziri | Süleyman Suat Seren | ƏP | |
| Gömrük naziri | Şevket Pulatoğlu | ƏP | |
| Kənd Təsərrüfatı naziri | Cavit Oral | ƏP | |
| Nəqliyyat naziri | Mustafa Cahit Akyar | ƏP | |
| Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri | Bülent Ecevit | CHP | |
| Sənaye naziri | Fethi Çelikbaş | CHP | |
| Mədəniyyət və Turizm naziri | Kamran Evliyaoğlu | ƏP | |
| Tikinti naziri | Mehmet Muhittin Güven | ƏP |
Koalisiya hökumətinin son ayında əsas məsələsi keçmiş Demokrat Partiyası üzvləri üçün amnistiya qanununun ideyası idi. İnönü bu məsələdə fikir ayrılığına görə istefa etdi.[6]
- ↑ 1 2 3 4 https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_3.pdf. S. 1321.
- ↑ Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri
- ↑ Şevket Süreyya Aydemir:İkinci Adam, Cilt III, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1999, ISBN 975-14-0037- 6, sf 545-546
- ↑ Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Arxivləşdirilib 15 may 2013 at the Wayback Machine
- ↑ VIII. İnönü Hükümeti Bakanlar Kurulu
- ↑ "İsmet İnönü Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri 1961 – 1965". ismetinonu.org.tr. 10 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 iyun 2023.