Bu məqalə Alp epoxası adlı məqalə ilə demək olar ki, eyni mövzudan bəhs edir və ya onun kopiyasıdır. Bu səbəbdən hər ikisinin də eyni başlıq altında birləşdirilməsi mümkündür. Bu barədə məqalənin müzakirə səhifəsində danışa bilərsiniz. |
Alp qırışıqlığı — Kaynozoy və qismən Mezozoy eralarında Yer qabığı təbəqələrində əmələ gəlmiş qırışıqlıq. İlk dəfə Alp dağlarında öyrənildiyi səbəbindən "Alp qırışıqlığı" adlandırılmışdır.[1]
Alp qırışıqlığı Mezozoyun əvvəlindən başlamış, Neogendə şiddətlənmiş və kaynozoyun sonunda zəifləmişdi. Bu qırışıqlıq yenə də davam edir. Alp qırışıqlığı nəticəsində cavan dağ silsilələri, onlara bitişik çökəkliklər və su hövzələri əmələ gəlmişdi.[1]
Alp qırışıqlığı iki zolağdan ibarətdir:
- birinci zolaq Aralıq dənizi və Qara dəniz hövzələrini, Xəzər dənizinin cənub yarısını, Afrikanın şimalındakı dağları, Alp, Pireney, Əndəlüs, Apennin, Dinar, Karpat, Krım, Qafqaz, Kiçik Asiya, İran, Pamir, Himalay və Birmanın dağ silsilələrini əhatə edir;
- ikinci zolaq uzaq şərqdə meridional istiqamədə uzanan Sakit okean ətrafı dağ silsilələrini — Koryak silsiləsini, Kamçatka yarmadasını, Saxalin, Yapon adalarını və Malay arxipelaqını, And dağlarını, Mərkəzi Amerika, Alyaskanın cənubu və Aleut adalarındakı dağ silsilələrini və dərin sualtı yarğanları əhatə edir.[1]
Bu zolaqlar tektonik hərəkətlər nəticəsində baş verən qırışıqlar, örtüklər və üstəgələmələrlə, intruziyaların yayılması, seysmikliyi və vulkanizmi ilə xarakterizə olunur[1].
- ↑ 1 2 3 4 "BODEN GÖLÜ". Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyəti (az.). İstifadə tarixi: 10 noyabr 2025.