Amazon deltası (port. Delta do Amazonas) — Amazon çayının mənsəbində formalaşır. Amazon çayının əsas və ən gur sulu qolu olan Tokantins çayının digər çaylarla birlikdə əraziyə axması ilə meydana gəlmişdir. Hər il deltaya 6 591 km³ su və 1 mld ton çöküntü gətirilir. Para və Amapa ştatları ərazisinə daxildir. Ərazisi meşələrlə örtülüdür. Güçlü axınlar səbəbindən çay öz gətirmə suxurlarını okeana çatdıra bilmir[1]. Bu delta estuarinin 200—350 km dərinliyinə qədər geriliyir. Burada çayın axın sürəti 25 km/s-dır.
Deltanın sahəsi getdikcə artmaq əvəzinə azalır. Onun sahəsi Qanq və Missisipi çaylarının deltasından daha tez yönünü dəyişir və sahəsi kiçilir[2]. Deltanın sahəsi barədə mübahisələr hələ davam edir[3]. Deltaya tökülən mln tonlarla şirin su Atlantik okeanın kənarında geniş bir şirinsulu dəniz əmələ gətirir.
Deltanın maksimal eni 325 km təşkil edir. Deltada ilk insanlar 10 400 il peyda olmuşdur.
- ↑ "Амазонка – природное чудо планеты | Интересные факты, уникальные места, потрясающие красивые фото и видео". 9 oktyabr 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyul 2017.
- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 15 fevral 2017 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyul 2017.
- ↑ "Amazon deltası — Yer planeti". 20 iyul 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyul 2017.