Andorra dilləri — ölkənin coğrafi mövqeyi, tarixi əlaqələri və demoqrafik tərkibi ilə bağlı olaraq zəngin və çoxşaxəlidir. Andorrada rəsmi dil katalon dilidir, lakin ispan dili, fransız dili və portuqal dili də əhalinin gündəlik həyatında geniş şəkildə istifadə olunur.
| Andorra dilləri | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Təsnifatı | |
| Dil kodları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Katalon dili (katalanca: català) Andorranın yeganə rəsmi dilidir. 1993-cü ildə qəbul edilmiş Andorra Konstitusiyasına əsasən, katalon dili dövlət dili kimi tanınır və onun istifadəsi və qorunması dövlət səviyyəsində təmin olunur. Bu dil hökumət orqanlarında, təhsildə və rəsmi sənədlərdə əsas dil kimi istifadə olunur. Andorra katalon dilinin yeganə rəsmi dövlət dili olduğu ölkədir.
Andorra əhalisinin böyük bir hissəsi İspaniyadan olan immiqrantlardan ibarətdir. Buna görə ispan dili ölkədə geniş yayılmışdır. Xüsusilə ticarət, xidmət sahəsi və gündəlik ünsiyyətdə ispan dili geniş istifadə olunur.[1][2]
Ölkənin Fransa ilə sərhəddə yerləşməsi və fransız təhsil sisteminin Andorrada da mövcud olması səbəbilə fransız dili də mühüm rol oynayır. Fransız dili bəzi məktəblərdə tədris dili kimi istifadə olunur və bəzi əhali qrupları arasında geniş yayılmışdır.[3]
1970-ci illərdən başlayaraq ölkəyə gələn Portuqaliyalı immiqrantların təsiri ilə portuqal dili də Andorrada danışılan dillər sırasına daxil olmuşdur. Portuqallı icma Andorradakı ən böyük etnik azlıqlardan biridir.[4][5]
Andorra dövləti rəsmi dil olan katalon dilinin təşviqi və qorunması üçün xüsusi proqramlar həyata keçirir. Bununla yanaşı, ölkədə yaşayan digər etnik və dil qruplarının hüquqları da təmin olunur və çoxdilli cəmiyyətin harmonik inkişafı üçün tədbirlər görülür.
Müxtəlif illərdə aparılan rəsmi statistikaya əsasən:[6][7][8]
- Təxminən 38% əhali gündəlik həyatda katalan dilindən istifadə edir.
- İspan dili danışanlarının sayı 35–40% arasındadır.
- Fransız dilindən istifadə edənlər təxminən 15%-ə yaxın təşkil edir.
- Portuqal dili danışanlar isə ümumi əhalinin 7–10%-ni əhatə edir.[9]
- ↑ "Andorra - Language". Encyclopaedia Britannica. 13 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 may 2025.
- ↑ "Tractaments protocul-laris". Estudi sociolingüístic del 2004 (katalan). Principality of Andorra. 6 iyul 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 aprel 2010.
- ↑ "Languages spoken in Andorra". İstifadə tarixi: 14 may 2025.
- ↑ "Migration and Language in Andorra". İstifadə tarixi: 14 may 2025.
- ↑ "Observatório da emigração: Andorra". 4 mart 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 may 2025.
- ↑ "La llengua a Andorra". www.cultura.ad. 9 aprel 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 aprel 2021.
- ↑ "Coneixements I Usos Lingüístics de la Població d'Andorra: Situació actual i evolució (1995–2018)" (PDF). Government of Andorra. 14 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16 sentyabr 2021.
- ↑ "L'estudi de coneixements i usos lingüístics indica que el català és la llengua de referència de la població en coneixement i ús". www.govern.ad (katalan). 19 iyun 2023. 10 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 iyun 2023.
- ↑ "Languages of Andorra". İstifadə tarixi: 14 may 2025.
- Andorra Hökumətinin rəsmi saytı (katalan dilində)
- Andorranın turizm portalı