Andromedidlər — Andromeda bürcündə, γ Andromedae (Alamak) ulduzunun yaxınlığında, Biela kometası tərəfindən yaradılan və hər 13 ildə bir dəfə Yerlə qarşılaşan bir şüa ilə meteor yağışı. 1899-cu ildən sonra onları adi gözlə görmək demək olar ki, qeyri-mümkün oldu, lakin xüsusi avadanlıqdan istifadə etməklə bu kosmos hadisəsi müşahidə edilə bilər. Andromedidlər adını Andromeda bürcündən alır, çünki bu meteorlar Andromeda ulduzunun yaxınlığından gəlmiş kimi görünürlər. Bu meteor yağışı təsir edici vizual şou ilə məşhurdur və astronomiya həvəskarları üçün çox maraqlıdır.[1]
Andromedidlər meteor seli hər il noyabr ayında baş verir və 20 noyabr ilə 21 noyabr tarixləri arasında ən intensiv olma ehtimalı olur. Andromedidlər adətən müxtəlif sürətlə hərəkət edən və gözə çarpan meteorlarla səma boyunca gözəl izlər buraxır. Bu meteor yağışı çox vaxt yavaş və parlaq meteorlarla xarakterizə edilir. Meteor yağışı adətən kiçik və böyük ölçülü meteoritlərdən ibarət olur. Bu meteoritlər atmosferə daxil olduqda yanır və çox vaxt parlaq işıq çaxmaları ilə müşayiət edilir.Andromedidlər bu baxımdan astronomlar və səmaya diqqət edənlər üçün maraqlı bir izləmə obyektidir.[2]
Andromedidlər çox köhnə və tarixi meteor yağışıdır. İlk dəfə XIX əsrin sonlarına doğru qeydə alınıb. Bu meteor yağışı əvvəllər Berenikenin Saçı) və ya Geminidlər kimi digər meteor yağışları ilə qarışdırılırdı. Lakin zamanla Andromeda bürcünün mənbəyi olduğu üçün bu meteor yağışı öz adını alıb. Gözə çarpan bir xüsusiyyəti isə Andromedidlərin nadir hallarda çox intensiv olmasından ibarətdir. Bəzi illərdə bu meteor yağışı çox böyük bir aktivlik göstərir, bəzən isə çox kiçik və az sayda meteor müşahidə olunur.[3]
Andromedidlər meteorlarının mənbəyi, Andromeda bürcündə yerləşən bir kometadır. Kometanın tərkibindəki toz hissəcikləri, yer kürəsinin orbitində olduğu zaman atmosferə daxil olur və yanaraq gözə çarpan parlaq meteor izləri buraxır. Bu kometlərdən bəzi hissəciklər dünyamızın atmosferinə daxil olduqda şiddətli işıq şüaları ilə yanır və meteor yağışı meydana gəlir. Bu meteor yağışlarının intensivliyi, toz zolaqlarının və kometlərin səma boyunca keçmə nöqtələrinə bağlıdır. Bəzi illərdə toz zolaqları daha sıx olduğunda meteor yağışı çox gözəl və intensiv olur.[4]
- ↑ "Meteors of Nov. 27th, 1872, in Europe". American Journal of Science. 5 (26): 153. fevral 1873. İstifadə tarixi: 21 may 2022.
- ↑ "Meteors of Nov. 27th, 1872, in Europe". American Journal of Science. 5 (26): 152. fevral 1873. İstifadə tarixi: 21 may 2022.
- ↑ Hughes, Stefan. Catchers of the Light: The Astrophotographers' Family History. S. Hughes. 2012. 457. ISBN 978-1620509616.
- ↑ "2023 Meteor Shower List". en:American Meteor Society (AMS). İstifadə tarixi: 5 avqust 2023.
- History of the Andromedids and of the Biela Comet (Gary W. Kronk)
- The Mother of All Meteor Storms (Space.com April 2008)