Asiyaların uqandadan qovulması (ing. Expulsion of Asians from Uganda) — Uqanda prezidenti İdi Amin tərəfindən 1972-ci ilin avqust ayında ölkədə yaşayan Asiya kökənli şəxslərin Uqandadan deportasiya edilməsi barədə qərar qəbul etməsindən sonra baş vermiş proses.[3] 1971-1979-cu ildə Uqandanı vahid güc formasında idarə etmiş və Qərb tərəfindən diktator olaraq qəbul olunan İdi Amin ölkə dəyərlərini və iqtisadiyyatını xilas etmək naminə Uqandadan yaşayan bütün asiya kökənli şəxslərə ölkədən çıxmaq üçün 90 gün vaxt vermişdir. Deportasiya kompaniyası əsasən Hindistandan gəlmiş və ölkədə ticarətlə məşğul olan qucaratlılara şamil olunmuşdur. Ümumiyyətlə, sözügedən qərardan sonra 80 minə yaxın şəxsin ölkədən məcburi çıxmaq məcburiyyətində qaldığı təxmin edilir.[4][5]

Uqandada qalmasına icazə verilən əcnəbilərin bir çoxu mövcud qərardan sonra ölkəni könüllü tərk etməyə üstünlük vermişdir.[6] İdi Amin korrupsiya hallarına qarşı mübarizə və xalqın təhlükəsizliyinin qoruması üçün asiyalıların deportasiya olunmasını zəruri hesab etmiş və bu addımı atması ilə Uqandanı əsil sahiblərinə qaytardığını fikirini müdafiə etmişdir.
Deportasiyalar nəticəsində ölkədən çıxmaq məcburiyyətində qalan şəxslərin 27.200 nəfəri keçmiş Böyük Britaniya müstəmləklərinə getmək məcburiyyətində qaldılar. 6.000 nəfər Kanada, 4.500 nəfər Hindistan və 2.500 nəfər mühacir Keniyaya sığınmışdır. Ümumilikdə asiyalılara məxsus olan 5.655 şirkət, təsərrüfat sahəsi, ticarət və iaşə obyektləri onlardan müsadirə olunaraq etnik baxımından yerli olaraq qəbul edilmiş vətəndaşlara paylanmışdır.[6]
- ↑ Ullman, Richard H. "Human Rights and Economic Power: The United States Versus Idi Amin". Foreign Affairs. aprel 1978. 18 aprel 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 oktyabr 2018.
The most conservative estimates by informed observers hold that President Idi Amin Dada and the terror squads operating under his loose direction have killed 100,000 Ugandans in the seven years he has held power.
- ↑ Keatley, Patrick. "Obituary: Idi Amin". The Guardian. London. 18 avqust 2003. 27 iyul 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2008.
- ↑ "1972: Asians given 90 days to leave Uganda". British Broadcasting Corporation. 7 avqust 1972. 29 oktyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 oktyabr 2016.
- ↑ Srinivas, K. "Hopes soar among Ugandan Asians as Idi Amin's dictatorial regime falls". India Today. 28 fevral 2014. 24 may 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 aprel 2019.
- ↑ Vashi, Ashish; Jain, Ankur. "Gujaratis survived Idi Amin, fuelled East Africa's economy". The Times of India. 22 oktyabr 2008. 8 may 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 aprel 2019.
- ↑ 1 2 Jørgensen, 1981. səh. 285–290