BMT baş katibinin müavini — Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Baş katibinin müavinidir. Büro Baş Katibin bir çox inzibati funksiyalarını həyata keçirmək, Katibliyin fəaliyyətinin idarə olunmasına kömək etmək və fəaliyyət və proqramların ardıcıllığını təmin etmək üçün yaradılmışdır[1][2]. Bu vəzifə 1997-ci ilin sonunda Baş Məclis tərəfindən rəsmi olaraq təsis edilmişdir [3].
| BMT baş katibinin müavini | |
|---|---|
| Vəzifədədir Əminə Ceyn Məhəmməd | |
| Müraciət forması | zati-aliləri[d] |
| Təsis tarixi | 1997 |
| Rəsmi saytı | un.org/sg/en/dsg/index.s… |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Nigeriyalı Əminə Ceyn Məhəmməd, o zaman Baş Katib Antoniu Quterreş tərəfindən Baş katibin müavini təyin edildi. Məhəmməd, Quterreşin prezidentlik müddətinə 1 yanvar 2017-ci il tarixində başladığı gün başladı.
Normalda Baş Katib tərəfindən Baş Katibin müavininə həvalə olunan vəzifələrə aşağıdakılar daxildir:[4]
- Katibliyin fəaliyyətinin idarə edilməsində Baş Katibə kömək etmək;
- Baş katib olmadıqda və Baş katibin qərar verə biləcəyi digər hallarda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş qərargahında Baş Katib adından çıxış edir;
- Baş katibə fəaliyyətlər və proqramların sektorlararası və qurumlararası uyğunluğunun təmin edilməsində dəstək verməli və Baş katibin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının iqtisadi və sosial sahələrdə nüfuzunun və liderliyinin artırılması, o cümlədən daha da gücləndirilməsi üçün səylər göstərilməsi Birləşmiş Millətlər Təşkilatı inkişaf siyasəti və inkişafa kömək üçün aparıcı mərkəz olaraq;
- Baş katibin qərar verdiyi konfranslarda, rəsmi tədbirlərdə, mərasimlərdə və digər tədbirlərdə Baş katibi təmsil etmək;
- Baş Katib tərəfindən müəyyənləşdirilə bilən vəzifələri yerinə yetirmək;
Baş katib müavininin ofisinin direktoru Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Qrupunun daimi müşahidəçisidir[5].
Kanadalı Luiza Freşett, 1998-2005-ci illərdə bu vəzifəni tutan Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Baş katibinin birinci müavini idi. Bu vəzifəyə Baş Katib Kofi Annan tərəfindən təyin edilmiş və vəzifəsinə 2 mart 1998-ci ildə başlamışdır. 2005-ci ildə qismən cavab olaraq Freşett ABŞ-nin keçmiş Federal Ehtiyat Sisteminin sədri Pol Volkerin İraqın qida məhsulları üçün proqramını idarə edə bilməməsinə görə tənqidlərinə cavab olaraq istefasını elan etdi. 31 mart 2006-cı ilədək vəzifəsində qaldı.
3 mart 2006-cı ildə İngiltərədən Mark Mellok Braunun Luiza Freşettyi 1 aprel 2006-cı ildə Baş Katib Köməkçisi olaraq alacağı açıqlandı. Braun, Kofi Annanın 31 dekabr 2006-cı ildə Baş Katiblik vəzifəsini tərk etməsi ilə eyni vaxtda vəzifəsindən ayrıldı.
| No. | Baş katibin müavini | Şəkli | Ölkə | Müddət | Baş katib |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Luiza Freşett | 
|
.svg){kind=small}
|
2 mart 1998 – 1 aprel 2006 |  Qana Kofi Annan
|
| 2 | Mark Mellok Braun | 
|
.svg){kind=small}
|
1 aprel 2006 – 31 dekabr 2006 | |
| 3 | Aşa Roza Miqiro | _(cropped).jpg)
|
|
5 fevral 2007 – 1 iyul 2012 |  Cənubi Koreya Pan Gi Mun
|
| 4 | Yan Eliasson | 
|
|
1 iyul 2012 – 31 dekabr 2016 | |
| 5 | Əminə Ceyn Məhəmməd[6] | _(cropped).jpg)
|
|
1 yanvar 2017 – hal-hazırda |  Portuqaliya Antoniu Quterreş
|
| BMT-nin Regional Qrupu | Baş katib müavinləri |
|---|---|
| Qərbi Avropa və digərləri | 3 |
| Şərqi Avropa Qrupu | 0 |
| Latın Amerikası və Karib Qrupu | 0 |
| Asiya-Sakit okean qrupu | 0 |
| Afrika qrupu | 2 |
- ↑ United Nations. General Assembly (52nd Session). "Report of the Secretary-General, Addendum (A/51/950/Add.1)" (PDF). 7 oktyabr 1997. 26 dekabr 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 20 noyabr 2010.
- ↑ United Nations. General Assembly (52nd Session). "Letter dated 10 November 1997 from the Secretary-General to the President of the General Assembly (A/52/585)" (PDF). 10 noyabr 1997. 26 dekabr 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 20 noyabr 2010.
- ↑ United Nations. General Assembly (52nd Session). "Renewing the United Nations: a program for reform (A/RES/52/12 B)" (PDF). 9 yanvar 1998. 26 dekabr 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 8 yanvar 2007.
- ↑ United Nations Dept. of Public Information. "Deputy Secretary-General". 11 yanvar 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 yanvar 2007.
- ↑ "Archived copy". 11 may 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 avqust 2013.
- ↑ "Respecting gender parity and geographical diversity pledges, SG-designate Guterres appoints core team members". UN News Centre. United Nations. 15 dekabr 2016. 15 may 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2016.