Beynəlxalq Süni İntellekt Olimpiadası (IOAI)

IOAI üç mərhələdən ibarətdir: fərdi yarış, komanda yarışı və GAITE yarışması.^[1]

Fərdi yarış:

Fərdi yarış iki gün ərzində keçirilir. Hər gün iştirakçılara 6 saata yaxın vaxt verilir və onlar 2–3 tapşırıq həll edirlər. Tapşırıqlar bir-biri ilə əlaqəli olmur. Lakin birinci günün tapşırıqları yarışmadan bir ay əvvəl evdə həll edilən tapşırıqların davamı hesab olunur.

Komanda yarışı:

Komanda yarışının formatı hər il dəyişir. 2024-cü ildə komandalar mövcud süni intellekt əsaslı şəkil və video generatorları ilə işləyərək vizual nəticə təqdim etmişlər. 2025-ci ildə isə komandalar robot proqramlaşdıraraq müxtəlif tapşırıqları yerinə yetirməli idilər.

GAITE yarışması:

GAITE (Global AI Talent Empowerment – Qlobal Süni İntellekt İstedadlarının Gücləndirilməsi) yarışması fərdi yarışın sadələşdirilmiş versiyasıdır. Ayrı bir nəticə cədvəli ilə keçirilir və iştirakçılara ipucu istəmək imkanı verilir.

Mükafatlandırma:

Fərdi yarışda iştirak edənlərin təxminən 50%-i qızıl, gümüş və bürünc medallarla (nisbəti 1:2:3) təltif olunur. Ən yüksək nəticə göstərən 3 iştirakçıya fəxri kubok təqdim edilir. Digər Beynəlxalq Elm Olimpiadalarında olduğu kimi, əgər bir iştirakçı günlərdən birində ən yaxşı 50%-lik nəticə göstərsə, lakin medal almasaydı, o, mükafatlandırma mərasimində fəxri qeyd alır. GAITE yarışmasında da oxşar sistem tətbiq olunur, lakin iştirakçılar medaldan fərqli olaraq hədiyyə ilə təltif edilirlər. Komanda yarışında ən yaxşı üç komanda kubokla mükafatlandırılır.

Süni intellekt olimpiadası kimi IOAI cəmiyyətlə etik məsələlər və süni intellektin gələcəyi barədə fəal müzakirələr aparır. Bu müzakirələr əsasən olimpiadanın praktiki mərhələsi və elmi konfransı vasitəsilə həyata keçirilir.^[2] IOAI konfransında komandalar və qonaqlar süni intellekt sahəsində aktual mövzular üzrə mühazirə və praktik sessiyalarda iştirak edə bilirlər.

IOAI, LERAI Fondu tərəfindən təsis olunmuşdur. Fondun üzvləri: Lora Dineva, Elena Marinova, Rositsa Dekova, Aleksandar Velinov və Iva Gumnishkadır.^[3] Olimpiadanın tapşırıqları aparıcı universitetlərin tanınmış alimlərinin iştirakı ilə hazırlanır.^[4] IOAI-nin tərəfdaşları və sponsorları arasında dünya miqyasında fəaliyyət göstərən müxtəlif təşkilatlar, QHT-lər və şirkətlər yer alır.^[5]

Hazırkı IOAI idarə heyətinə daxildir:

• • Elena Marinova – İdarə heyətinin sədri, təsisçi
  • Aleksandar Velinov – Prezident, təsisçi
  • Katya Protsko – Katib
  • Ali Sharifi Zarchi – Elmi Komitənin sədri
  • Yova Kementchedjhieva – Elmi Komitənin katibi
  • Lora Dineva – Təsisçi
  • Rositsa Dekova – Təsisçi
  • Iva Gumnishka – Təsisçi
  • Antonio Carlan
  • Steven Chen
  • Young Mao – 2025-ci ilin ev sahibi ölkənin nümayəndəsi

Birinci IOAI 2024-cü il 9–15 avqust tarixlərində Bolqarıstanın Burqas şəhərində keçirilmişdir. Yarışda 6 qitədən 32 ölkə və ərazidən 200-ə yaxın şagird iştirak etmiş, ümumilikdə 41 komanda formalaşmışdır. Komanda mərhələsində iştirakçılar süni intellekt və incəsənət sintezində işləyərək bolqar müğənnisi Maria Ilieva-nın “Love” mahnısının remiksi üçün üz qabığı və video hazırlamışlar.^[3]

2025-ci il IOAI Çinin Pekin şəhərində keçirilmişdir. Bu dəfə 54 ölkə və ərazidən təxminən 300 şagird iştirak etmişdir. Komanda mərhələsində komandalar anbarın idarə olunmasını təmin edən robot proqramlaşdırmışlar.

2024, qurucu ölkələr və ərazilər:^[6]

Avstraliya, Banqladeş, Braziliya, Bolqarıstan, Kanada, Çin, Kolumbiya, El Salvador, Estoniya, Honq-Konq, Macarıstan, İran, Man Adası, Yaponiya, İordaniya, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Makao, Malayziya, Monqolustan, Nepal, Hollandiya, Polşa, Letovo, Rumıniya, Sinqapur, İsveç, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Tani Dövlətlər, Vyetnam.

2026-ci ildə ölkə üzrə seçim turu Global Olympiad Center tərəfindən keçiriləcəkdir.

• “Contest Rules”. IOAI. Alındı: 24 avqust 2025.
• Pavlov, Filip (31 iyul 2024). “First International Olympiad in Artificial Intelligence Aims to Draw Attention to Moral, Ethical Issues, Say Founders”. Bulgarian News Agency. Alındı: 1 sentyabr 2024.
• “Bulgarian Students Shine at Inaugural International AI Olympiad with Gold and Bronze Medals”. Novinite.com. 15 avqust 2024. Alındı: 1 sentyabr 2024.
• “България организира първата международна AI олимпиада” [“Bolqarıstan ilk beynəlxalq AI olimpiadasını təşkil edir”]. Forbes Bulgaria (bolqar dilində). 26 iyun 2024. Alındı: 5 sentyabr 2024.
• Gigov, Lyubomir (10 avqust 2024). “World’s 1st International Olympiad in Artificial Intelligence Begins in Burgas”. Bulgarian News Agency. Alındı: 9 may 2024.
• “2024 Bulgaria teams”. IOAI. Alındı: 27 dekabr 2024.

• IOAI-nin rəsmi saytı