Elamlar İran körfəzinin şimalında, indiki Xuzistan, İlam, Fars, Buşəhr, Lorestan, Bəxtiyari və Kohgiluyə əyalətlərində yerləşən bir xalqıydı. Onların dili nə Sami, nə də hind-Avropa deyildi və sonralar ortaya çıxan Əhəmənlər və Maday imperiyasının coğrafi öncülləriydi.
İranda qaşqayların yaşadığı bölgədə elamların tarixsəl əsərləri vardır
| şəkil | Ad | Ailə münasibəti | Hökmranlığı | Qeydlər |
|---|---|---|---|---|
| Qədim Elamlar Dövrü, e.ə. 2700-1500 | ||||
| Elamlarların Erkən padşahları, e.ə. 2700-2600 | ||||
| ? | ?-? | |||
| Avan sülaləsi[1][2][3], e.ə. 2600–2078 | ||||
| Adı açıqlanmayan Avan kralı | ? | e.ə. 2580-? | Urukda ilk sülalənin son padşahıyla çağdaşdır.[4] | |
| ...Lu | ? | ?-? | ||
| Kur-İşşak | ? | e.ə. ?-2550 | ||
| Peli | ? | e.ə. 2500-? | ||
| I Tata | ? | ?-? | ||
| Ukku-Tanhiş | ? | ?-? | ||
| Hişutaş | ? | ?-? | ||
| Şuşun-Tarana | ? | ?-? | ||
| Napi-Ilhuş | ? | ?-? | ||
| Kikku-Sive-Temti | ? | ?-? | ||
| I Hişep-Ratep | ? | ?-? | ||
|
Luh-Işşan | I Hişep-Ratepin oğlu | e.ə. ?-2325 | |
| II Hişep-Ratep | Luh-Işşanın oğlu | e.ə. 2325-? | ||
| Emahsini[5] | e.ə. 2315-2311 | |||
| Helu | ? | ?-? | ||
|
Xita | ? | e.ə. 2270-2270 | Akkad padşahı Naram-Sinlə çağdaşdır. |
.jpg)
|
Kutik-Inşuşinak[6] | Şinpi-hiş-hukun oğlu | e.ə. 2100-2100 | Ur padşahı Ur-Nammuyla çağdaşdır.
E.ə. 2078 və 2016-cı illərdə Susa, Ur qoşunları tərəfindən fəth edildi. |
| Şimaşki sülaləsi[7][8], e.ə. 2100-1928 | ||||
| Adı açıqlanmayan Simaşki kralı | ? | e.ə. ?-2100 | Avan padişahı Kutik-Inşuşinak'la çağdaşdır | |
| I Gir-Namme | ? | ?-? | ||
| I Tazitta | ? | e.ə. 2040[5]-2037 | ||
| I Eparti | ? | e.ə. ?-2033[5] | ||
| II Gir-Namme | ? | e.ə. ?-2033 | ||
| II Tazitta | ? | ?-? | ||
| Lurak-Luhhan | ? | e.ə. 2028-2022 | ||
| Hutran-Temti | ? | ?-? | ||
| I Indattu-Inşuşinak | Hutran-Temtinin oğlu | e.ə. ?–2016 | ||
.JPG)
|
Kindattu | Tan-Ruhuratirin oğlu | e.ə. ?-2006-2005-? | |
| II Indattu-Inşuşinak | Pepinin[9] oğlu | e.ə. 1980-? | İsin padişahı Şu-İlişu'yla & Eşnunna padişahı Bilalama'yla çağdaşdır. | |
| I Tan-Ruhuratir | II Indattu-Inşuşinakın oğlu | e.ə. 1965-? | İsin padişahı Iddin-Dagan'yla çağdaşdır. | |
| III Indattu-Inşuşinak | I Tan-Ruhuratirinin oğlu | ?-? | ||
| Indattu-Napir | ? | ?-? | ||
| Indattu-Temti | ? | ?-? | ||
| Sukkalmah/ Eparti sülaləsi[10], e.ə. 1970–1500 | ||||
| II Eparti | e.ə. 1973-cü ildə İsin kralı İddin-Daganın qızıyla evləndi.[11] | e.ə. 1973-? | İsin padişahı Iddin-Dagan'yla çağdaşdır. | |
| Şilhaha | II Epartinin oğlu | ?-? | ||
| I Kuk-Naşur | Şilhaha (ruhuşak)[12]nın oğlu | ?-? | ||
| Atta-huşu | I Kuk-Naşurun oğlu (?) | e.ə. 1928-1894-? | ||
| Tetep-Mada | I Kuk-Naşurun oğlu (?) | e.ə. 1890-? | ||
| Palar-Işşan | ? | ?-? | ||
| Kuk-Sanit | Palar-Işşanın oğlu (?) | ?-? | ||
| Kuk-Kirvaş | Lan-Kukunun oğlu & Palar-Işşanın nəvəsi | ?-? | ||
| Tem-Sanit | Kuk-Kirvaşin oğlu | ?-? | ||
| Kuk-Nahhunte | ? | ?-? | ||
| II Kuk-Naşur | Kuk-Nahhuntenin oğlu (?) | ?-? | ||
| Şirukduh | ? | e.ə. 1790-? | Assuriya padişahı I Şamşi-Adad'yla (e.ə 1809-1782) çağdaşdır. | |
| I Şimut-Vartaş | Şirukduhun oğlu | ?-? | ||
| Sive-Palar-Hupak | Şirukduhun oğlu | e.ə. ?-1765-? | ||
| I Kuduzuluş | Şirukduhun oğlu | ?-? | ||
| I Kutir-Nahhunte | I Kuduzuluşun oğlu | e.ə. 1710-? | ||
| Atta-Merra-Halki | I Kuduzuluşun oğlu (?) | ?-? | ||
| II Tata | Atta-Merra-Halkinin qardaşı | ?-? | ||
| Lila-Irtaş | I Kuduzuluşun oğlu | ?-? | ||
| Temti-Agun | I Kutir-Nahhuntenin oğlu | ?-? | ||
| Kutir-Şilhaha | Temti-Agunun oğlu | ?-? | ||
| III Kuk-Naşur | Kutir-Şilhahanın oğlu | e.ə. ?-1646-? | ||
| Temti-Raptaş | Kutir-Şilhahanın oğlu | ?-? | ||
| II Şimut-Vartaş | III Kuk-Naşurun oğlu | ?-? | ||
| Şirtuh | III Kuk-Naşurun oğlu | ?-? | ||
| II Kuduzuluş | II Şimut-Vartaşın oğlu | ?-? | ||
| Tan-Uli | ? | ?-? | ||
| Temti-Halki | Tan-Ulinin oğlu | ?-? | ||
| IV Kuk-Naşur[5] | Tan-Ulinin oğlu | ?-? | ||
| Kutik-Matlat[4] | Tan-Ulinin oğlu | e.ə. 1500-? | ||
| Orta Elamlar Dövrü, e.ə. 1500-1000 | ||||
| Kidinu sülaləsi[10], e.ə. 1500-1400 | ||||
| Kidinu | ? | e.ə. 15-ci əsr-? | ||
| Inşuşinak-Sunkir-Nappipir | ? | ?-? | ||
| II Tan-Ruhuratir | ? | e.ə. 15-ci əsr-? | ||
| Şalla | ? | ?-? | ||
| Temti-Ahar | ? | e.ə. 1370-? | Babil padişahı I Kadaşman-Enlil Kassit'lə çağdaşdır. | |
| Igehalki sülaləsi[10], e.ə. 1400-1200 | ||||
| Ata-Halki[13] | ? | ?-? | ||
| I Attar-Kittah[13] | Ata-Halkinin oğlu | ?-? | ||
| Ige-Halki | ? | ?-? | ||
| I Pahir-Işşan | Ige-Halkinin oğlu | e.ə. 1390-? | ||
| I Kidin-Hutran | I Pahir-Işşan[14]ın oğlu | ?-? | ||
| II Attar-Kittah | Ige-Halkinin oğlu | ?-? | ||
| I Humban-Numena | II Attar-Kittahın oğlu | e.ə. 1370-? | ||
|
Untaş-Napirişa (Untaş-Humban) | I Humban-Numenanın oğlu | e.ə. 1340-? | |
| II Kidin-Hutran | Untaş-Napirişa[14]nın oğlu | ?-? | ||
| Napirişa-Untaşr (Humban-Untaş) | II Kidin-Hutran[14]ın oğlu | ?-? | ||
| II Pahir-Işşan | ? | ?-? | ||
| Unpatar-Napirişa (Unpatar-Humban) | II Pahir-Işşanın oğlu | ?-? | ||
| III Kidin-Hutran | II Pahir-Işşannın oğlu | e.ə. 1224-? | ||
| Şutruki sülaləsi[10], e.ə. 1200-970 | ||||
| Hallutuş-Inşuşinak | ? | e.ə. 1200-? | ||
 |
I Şutruk-Nahhunte | Hallutuş-Inşuşinakın oğlu | e.ə. ?-1158-? | |
| II Kutir-Nahhunte | Hallutuş-Inşuşinakın oğlu | e.ə. ?-1155-? | ||
|
I Şilhak-Inşuşinak | Hallutuş-Inşuşinakın oğlu | ?-? | |
| Hutelutuş-Inşuşinak | II Kutir-Nahhuntenin oğlu | e.ə. ?-1110-? | ||
| Şilhina-Hamru-Lakamar | I Şilhak-Inşuşinakın oğlu | e.ə. ?-1110-? | ||
| II Humban-Numena | ? | e.ə. 11-ci əsrin başları-? | ||
| II Şutruk-Nahhunte | II Humban-Numenanın oğlu | e.ə. 11-ci əsrin ortaları-? | ||
| I Şutur-Nahhunte | II Humban-Numenanın oğlu | e.ə. 11-ci əsrin ortaları-? | Kul-e Farah yazısını yaratdı. | |
| Mar-biti-apla-usur[15] | ? | e.ə. ?-983-? | ||
| Akşir-Şimut | ? | ?-? | ||
| Akşir-Nahhunte | ? | ?-? | ||
| Kara-İndaş | ? | ?-? | ||
| Yeni Elamlar Dövrü, e.ə. 1000-500 | ||||
| Humban-Tahri (yeni-Elamlar) sülaləsi[16], e.ə. 830-521 | ||||
| Adı açıqlanmayan Elam kralı | ? | e.ə. ?-821-? | ||
| I Humban-Tahrah | ? | e.ə. ?-743 | ||
| I Humban-Nikaş | I Humban-Tahrahın oğlu | e.ə. 743-717 | ||
| II Şutur-Nahhunte | I Humban-Nikaş(Ruhushak)ın oğlu | e.ə. 717-699 | ||
| Halluşu-Inşuşinak | II Şutur-Nahhuntenin oğlu | e.ə. 699-693 | ||
| III Kutir-Nahhunte | Halluşu-Inşuşinakın oğlu | e.ə. 693-692 | ||
| III Humban-Numena | Halluşu-Inşuşinakın oğlu | e.ə. 692-688 | ||
| I Humban-Haltaş | III Humban-Numenanın oğlu (?) | e.ə. 688-681 | ||
| II Humban-Haltaş | I Humban-Haltaşın oğlu | e.ə. 681-675 | ||
| Urtak[17] | II Humban-Haltaşın oğlu | e.ə. 675-664[17] | ||
|
Teumman | Urtakın qardaşı | e.ə. 663-653 | |
| II Humban-Nikaş | Urtakın oğlu | e.ə. 653-651 | ||
,_son_of_Urtak,_leading_Assyrian_troops_against_Teumman,_king_of_Elam.jpg)
|
I Tammaritu | Urtakın oğlu | e.ə. 652-649 | |
| İndabibi | ? | e.ə. 649-648 | ||
|
III Humban-haltaş | Atta-Hamiti-Inşuşinakın qardaşı | e.ə. 648-645/4 | |
| II Tammaritu | I Tammaritunun oğlu | e.ə. 647-647 | ||
| III Humban-Nikaş | Atta-Hamiti-Inşuşinakın oğlu | e.ə. 647-647 | ||
| Umhuluma | ? | e.ə. 647-647 | ||
| IV İndattu-Inşuşinak | ? | e.ə. 647-646 | ||
| Humban-Hapua | ? | e.ə. 647-647 | ||
| Pae | ? | e.ə. 646-645/4 | ||
| III Şutur-Nahhunte | IV İndattu-Inşuşinakın oğlu | e.ə. 646-? | E.ə.650-ci ildə Ənşanı Tişpişə uduzdu. | |
| Humban-Kitin | III Şutur-Nahhuntenin oğlu | e.ə. 7-ci əsrin son rübü-? | ||
| II Humban-Tahrah | ? | ?-? | ||
| Hallutaş-Inşuşinak | II Humban-Tahrahın oğlu | ?-? | ||
| I Ummanunu | ? | e.ə. VI əsrin birinci rübü-? | ||
| II Şilhak-Inşuşinak | I Ummanunu'nun oğlu | e.ə. VI əsrin birinci rübü-? | ||
| II Temti-Humban-Inşuşinak | II Şilhak-Inşuşinakın oğlu | e.ə. 550-? | ||
| Halkataş | ? | e.ə. ?-549/8 | ||
|
Açina | Upadrama'nın oğlu | e.ə. ?- 522 | |
| II Ummanunu (IV Humban-Nikaş (Ummaniş)) | ? | e.ə. 522-521 | ||
| Atta-hamiti-Inşuşinak | Hutran-Temti'nin oğlu | e.ə. ?-520/19 | O həmçinin Gisati padşahıydı | |
- ↑ Awan's geographical site is unknown. But it is very probable that it was near Poshtkuh of Lorestan.
- ↑ The first three kings of Awan were also kings of Mesopotamia.
- ↑ Legrain, 1922; Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat "Elam ...", 1998.
- ↑ 1 2 Cameron, 1936.
- ↑ 1 2 3 4 Potts, 1999.
- ↑ Hinz, 1972.
- ↑ Some archaeologists have suggested that Simashki was located in the north of Elam and Anshan near modern Isfahan.
- ↑ Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat "Elam ...", 1998.
- ↑ Hinz, 1972.
- ↑ 1 2 3 4 Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat, "Elam ...", 1998.
- ↑ Vallat, "Elam ...", 1998.
- ↑ "Ruhushak" means son of sister but probably it refers to a dynastical marriage between siblings. See Vallat, "Elam ...", 1998.
- ↑ 1 2 Majidzadeh, 1991.
- ↑ 1 2 3 Vallat , Francois. Elam: The History of Elam.
- ↑ He was also king of Babylon.
- ↑ Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Vallat, 1995; Majidzadeh, 1997; Vallat, "Elam ...", 1998; Reade, 2000; Henkelman, 2003; Tavernier, 2004.
- ↑ 1 2 D. T. Potts. The Archaeology of Elam: Formation and Transformation of an Ancient Iranian State. Cambridge University Press. 12 noyabr 2015. səh. 269. ISBN 978-1-107-09469-7. 7 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 iyul 2020.