Etnik təmizləmələr — bir etnik qrupa məxsus olan insanların məcburi surətdə müəyyən ərazidən köçürülməsi siyasəti. Bir sıra hallarda "etnik təmizləmələr" əhalinin kütləvi köçürülməsi ilə yanaşı, məcburi emiqrasiya, deportasiya və genosid forması ola bilər.
Etnik təmizləmələr dini və milli mənsubluqdan irəli gələrək siyasi, strateji və ideoloji səbəblərdən ola bilər.
1988-1994-cü illər Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi nəticəsində bir milyondan artıq Azərbaycanlı (qaçqınlar və məcburi köçkünlər, soyqırıma məruz qalanlar) etnik təmizləməyə məruz qalmışdır. Bu, Azərbaycanın ümumi əhali sayına nisbətdə dünya üzrə rekord göstəricidir.[1][2]
XX əsrdə çoxsaylı etnik təmizləmələr baş vermişdir.
- Azərbaycanlıların (150 mindən çox) 1948-1953-cü illərdə Ermənistandan (öz dədə-baba torpaqları olan Qərbi Azərbaycan ərazilərindən) deportasiya edilməsi.[3]
- Azərbaycanlıların (300 minə yaxın) 1988-1991-ci illərdə Ermənistandan (öz dədə-baba torpaqları olan Qərbi Azərbaycan ərazilərindən) deportasiya edilməsi.[4]
- Azərbaycanlıların (800 minə yaxın) 1988-1994-cü illərdə Rusiya və Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan torpaqlarının bir hissəsini işğalı nəticəsində Dağlıq Qarabağdan və ətraf ərazilərdən qovulması.[5][6]
- Qırğıstanda 2010-cu ildə baş verən hadisələr.[7]
- Mehset türklərinin Gürcüstandan Orta Asiyaya köçürülməsi.
- Fələstin qaçqınlarının İsrail ərazilərindən qonşu ərəb ölkələrinə köçürülməsi.
- ↑ "Internally displaced person". 30 avqust 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2020.
- ↑ "Ethnic cleansing". 4 iyun 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2020.
- ↑ "Azərbaycanlıların deportasiyası (1948-1953)". 22 sentyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2020.
- ↑ "Azərbaycanlıların deportasiyası (1988-1989)". 22 sentyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2020.
- ↑ "Qarabağ münaqişəsi". 5 iyun 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2020.
- ↑ "Qarabağ müharibəsi". 5 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2020.
- ↑ ГЕНОЦИД УЗБЕКОВ Вся правда о событиях в Оше[ölü keçid]