Ey müsəlmanlar, mədəd, ol yar pünhan ayrılır və ya sadəcə Ayrılır — İmadəddin Nəsiminin Fəzlullah Nəiminin ölümü münasibətilə yazdığı şeir.
| Ey müsəlmanlar, mədəd, ol yar pünhan ayrılır | |
|---|---|
| Janr | rədifli qəzəl |
| Müəllif | İmadəddin Nəsimi |
| Orijinal dili | azərbaycanca |
| Yazılma ili | ən tezi 1394-cü il |
 mədəd, ol yar pünhan ayrılır Ey müsəlmanlar Vikimənbədə | |
.JPG) |
.JPG) | |||||||||
İmadəddin Nəsiminin mürşidi olan Fəzlullah Nəimi Miranşah tərəfindən Şirvanda tutulmuş və Naxçıvana gətirilmişdir. Burada o, əvvəlcə dustaq saxlanılmış, daha sonra isə edam edilmişdir. Onun cəsədini iplə bağlayıb küçə-küçə süründürmüşdülər. İmadəddin Nəsimi öz mürşidinin ölümündən təsirlənmişdir. Bu münasibətlə, o, iztirab və yanğı dolu "Ey müsəlmanlar, mədəd, ol yar pünhan ayrılır" şeirini (rədifli qəzəl) yazmışdır:[1]
Ey müsəlmanlar, mədəd, ol yar pünhan ayrılır,
Ağlamayım neyləyim, çün gövdədən can ayrılır.
Ey sənəm, hicran əlində naleyi-zar eylərəm,
Gözlərimdən sanasan dəryayi-ümman ayrılır.
Bu misralar həmin dövrün mədəni və ictimai-siyasi vəziyyətini, proseslərin ağırlığını, hürufiliyə qarşı qəddarlığın mahiyyətini başa düşmək üçün kifayət qədər material verir.[2]
Şah İsmayıl Xətainin "Ayrılır" rədifli qəzəli İmadəddin Nəsiminin eyniadlı əsərinə cavab olaraq yazılmışdır.[3]
Qəzəl "Nəsimi" filmində Nəiminin ölüm səhnəsində istifadə edilmişdir. Nəsimi Nəiminin edamını izləyəndən sonra qəzəli oxuyur və ətrafdakı insanlar da ona qoşulur. Qəzəlin beytlərinin fərqli insanlar tərəfindən oxunması və insanların bu səhnədə həmrəylik nümayiş etdirməsi səhnənin təsir gücünü artırır.[4]
- ↑ Babayev, 2018. səh. 199
- ↑ Klassik Azərbaycan ədəbiyyatı: Dil, üslub, ideya problemləri, 2019. səh. 57-58
- ↑ Babayev, 2018. səh. 435
- ↑ Əbədiyyət günəşi. Nəsimi – 650, 2019. səh. 215-216
- Y. M. Babayev. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi (XIII–XVIII əsrlər). Dərslik. Təkrar nəşr. Bakı, "Elm və təhsil", 2018, 760 səh.
- "Böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin anadan olmasının 650 illiyinə həsr olunmuş "Klassik Azərbaycan ədəbiyyatı: Dil, üslub, ideya problemləri" adlı elmi konfransın materialları" (PDF) (az.). BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİ. 2019. İstifadə tarixi: 14 noyabr 2025.
- Əbədiyyət günəşi. Nəsimi – 650. Bakı, "Zərdabi Nəşr" MMC. 2019. 352 s.