Finlandiyada prezident seçkiləri (2024)
Finlandiyada prezident seçkilərinin 28 yanvar 2024-cü il bazar günü, ikinci turun isə 11 fevral 2024-cü il bazar günü keçiriləcəyi gözlənilir.[1] Seçicilər respublika prezidentini altı il müddətinə seçəcəklər. Hazırkı prezident Sauli Niinistö-nün səlahiyyət müddəti məhduddur və maksimum iki müddət işləmiş, yenidən seçilmək üçün namizəd ola bilməz, bu, seçilən prezidentin ölkənin on üçüncü prezidenti olmasını təmin edir.[2]
← 2018  2030 → | |||
| Finlandiya prezident seçkiləri (2024) | |||
|---|---|---|---|
| 28 yanvar 2024-cü il |
Yanvarın 28-də keçirilən ilk səsvermədə etibarlı səslərin yarıdan çoxunu qazanaraq yeni prezident seçilərsə, onların səlahiyyət müddəti 2024-cü il fevralın 1-də başlayacaq. Seçkilər fevralın 11-də ikinci səsverməyə keçərsə, müddət 2024-cü il martın 1-də başlayacaq.
Finlandiya Konstitusiyasının 54-cü maddəsinin birinci bəndinə əsasən, "Prezident doğma Finlandiya vətəndaşı olmalıdır".[3][4][5]
Finlandiya Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun direktoru Mika Aaltola 3 avqust 2023-cü ildə namizədliyini elan edib.[6] O, müstəqil namizəd kimi iştirak edir və buna görə də prezidentliyə namizəd olmaq üçün dairə birliyi yaratmaq üçün ixtisaslı seçicilərdən 20 min imza toplamalıdır.
Sol Alyansın lideri və keçmiş təhsil naziri Li Andersson 13 sentyabr 2023-cü ildə namizədliyini açıqlayıb.[7]
Xristian Demokratların lideri və hazırkı Kənd Təsərrüfatı və Meşə Təsərrüfatı Naziri Sari Essaya partiyanın 27 avqust 2023-cü il tarixli toplantısında partiyanın prezidentliyə namizədi seçilib.[8]
Ano Turtiaynen, siyasətçi və Finlandiya parlamentinin keçmiş üzvü, "Hakimiyyət Xalqındır" partiyasının qurucusu və sədri. 2023-cü il avqustun sonunda Turtiaynen YouTube kanalında 2024-cü il prezident seçkilərində partiyasının namizədi olacağını elan etdi. Turtiaynen namizədliyi üçün lazım olan 20.000 dəstək kartını toplamaq üçün Rusiyadan kömək alacağına inanırdı.
Keçmiş Xarici İşlər Naziri və Yaşıl Liqa parlamentinin üzvü Pekka Haavisto 8 iyun 2023-cü ildə namizədliyini açıqladı. Haavisto daha əvvəl iki dəfə, 2012 və 2018-ci illərdə bu vəzifəyə namizəd olub və hər iki dəfə hazırkı prezident Sauli Niinistödən sonra ikinci olub. Haavisto prezident seçkilərində müstəqil namizəd kimi iştirak edir. Müstəqil namizədlər yanvarda Finlandiya prezidentliyinə namizəd olmaq üçün seçki dairələri assosiasiyası yaratmaq üçün ixtisaslı seçicilərdən 20.000 imza toplamalıdırlar. Haavistonun namizədliyini elan etdiyi gün dərhal onu dəstəkləyən imzaların toplanmasına başlanılıb.[9]
Finlandiya Parlamentinin sədri və Finlər Partiyasından parlament üzvü Yussi Halla-aho 7 iyul 2023-cü ildə namizədliyini elan edib.[10]
İş adamı və özünün "Movement Now" siyasi partiyasının sədri Yallis Harkimo 18 iyun 2022-ci ildə partiyanın prezidentliyə namizədi seçilib.[11]
Finlandiya Bankının sədri və Mərkəz Partiyasının üzvü Olli Ren 21 iyun 2023-cü ildə prezidentliyə namizədliyini açıqladı.[12]
Finlandiyanın keçmiş Baş naziri və Milli Koalisiya Partiyasının parlament üzvü Aleksandr Stubb, partiyanın prezidentliyə namizədi olması üçün rəsmi müraciətdən sonra 16 avqust 2023-cü ildə namizədliyini elan etdi.[13]
Keçmiş nazir və parlament üzvü Paavo Vəyürünen 3 may 2019-cu ildə namizəd kimi iştirak edəcəyini açıqlayıb.[14]
- ↑ "Schedule for the 2024 presidential election". Vaalit. 21 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2023.
- ↑ "Näkökulma: Punavihreä vs. porvari - onko jompikumpi heistä Suomen seuraava presidentti?". www.iltalehti.fi (fin). 13 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 aprel 2021.
- ↑ "The Constitution of Finland 731/1999" (PDF). Finlex - a database of Finnish legislation. 12 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 19 iyul 2021.
- ↑ "The President of the Republic of Finland: Position and Duties: Election of the President". www.presidentti.fi. 27 sentyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 fevral 2022.
- ↑ "Elections and voting in Finland". www.infofinland.fi (ingilis). 15 dekabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 fevral 2022.
- ↑ "Mika Aaltola pyrkii presidentiksi: "Ajan Suomen etua, se on tärkeä erottava tekijä muihin ehdokkaisiin" – ei vastannut kritiikkiin panttaamisesta". Yle. 3 aprel 2023. 3 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 aprel 2023.
- ↑ "Li Andersson mukaan presidenttikilpaan: "Kilpailussa on tilaa punavihreälle ehdokkaalle"". Helsingin Sanomat. 13 sentyabr 2023. 13 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2023.
- ↑ "Christian Democrats select Sari Essayah as presidential candidate". Yle. 27 avqust 2023. 27 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 avqust 2023.
- ↑ "Pekka Haavisto announces 2024 presidential bid". Yle. 8 iyun 2023. 8 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 iyun 2023.
- ↑ "Jussi Halla-aho pyrkii presidentiksi – "Olen käytettävissä"". Ilta-Sanomat. 7 iyul 2023. 7 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2023.
- ↑ "Harry "Hjallis" Harkimo presidenttiehdokkaaksi: "Sain Nato-käsittelyn aikana käsityksen siitä, miten Suomi toimii"". Yle. 18 iyun 2022. 22 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 iyun 2023.
- ↑ "Finland's central bank chief Olli Rehn announces 2024 presidential bid". Yle. 21 iyun 2023. 21 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2023.
- ↑ "Alexander Stubb lähtee presidenttiehdokkaaksi – vitsaili "kitkerästä lähdöstä" ja kehui Marinin hallitusta" (fin). Yle. 16 avqust 2023. 16 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 avqust 2023.
- ↑ "Paavo Väyrynen pyrkii presidentiksi 2024". Helsingin Sanomat (fin). 3 may 2019. 18 may 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 may 2022.