Gülxani Pənah

1958-ci ilin iyul ayının 1-də Oğuz rayonun Kərimli kəndində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. Oğuz rayonunun Kərimli kənd orta məktəbini bitirdikdən sonra Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olmuş, fərqlənmə ilə oranı bitirmişdir (1979–1985).

1975–76-cı illərdə "Azərnəşr"in mətbəəsində cilidləyici, 1976–77-ci illərdə "Natəvan" klubunda oxu zalının müdiri, 1977–81-ci illərdə MİB-də texnik, 1981–85-ci illərdə "Şirvanşahlar" sarayında çalışmışdır. 1985-2009-cu illərdə orta məktəbdə və ali təhsil məktəblərində müəllim işləmişdir.

1974-cü ildən mətbuatda şeir, hekayə, poema və elmi-publisist yazılarla çıxış edir. Şeirləri müxtəlif illərdə çap olunmuş almanaxlara daxil edilmişdir.

Milli vətən­pər­vərlik ruhunda yazdığı publisist məqalələri, şeirlər, poemalar, he­ka­yələr və dram əsər­lərin müəllifidir. Müəllifi olduğu onlarla marşlara, şe­ir­lərə musiqi bəstələnmişdir. “Fələk belə qismət yazmaz, Xocalı”[2], “Qarabağ dərdi”[3], “Dədə Şəmşir harayı” [4], “Tanrının unutduğu Xocalılar” [5] kitabları Xocalı həqiqətlərinin dünyada yayılmasında dəyəri əsrlər kimi dəfələrlə dünya dillərinə tərcümə olunub yayılıb.

Gülxani Pənah Azәrbaycan әdәbiyyatşünaslığının vә ictimai fikrin inkişafında xüsusi yeri olan, orijinal axtarışları ilә elmimizә sanballı töhfәlәr vermiş nüfuzlu alimlәrimizdәndir. Bakı Dövlət Universitetinin aspiran­turasını bitirmiş və «İlyas Əfəndiyevin yara­dıcılığında folklor motivləri» mövzusunda namizədlik, “Klassik Azər­baycan ədə­biy­yatının elmi-nəzəri, tarixi problemlərinin kompleks tədqiqi” möv­zusunda doktorluq işini müdafiə etmişdir. Elmi araşdırmaları Azәrbaycan ədəbiy­yatşünaslığının və folklorşünaslığının bütün sahələrində elmi-nəzəri fikrin daha da inkişaf etdirilmәsinә xidmәt edir. 

Dünyanın bir sıra nüfuzlu jurnallarında Azərbaycan ədəbiyyatıyla bağlı elmi məqalələri dərc olunub. Amerika, İngiltərə, İtaliya, Rusiya və digər ölkələrin nüfuzlu elmi jurnallarında məqalələri çap olunub. Bir çox beynəlxalq simpoziumun iştirakçısıdır. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Folklor institutunda elmi fəaliyyətini davam etdirir. Hal-hazırda Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Ədəbi Janrlar şöbəsinin müdiridir.

60-dan çox elmi-nəzəri, ədəbi-bədii kitabların müəllifidr. 400-dәn çox elmi mәqalәnin, 50-dən çox kitabın tərtibçisi, üç dәrsliyin müәllifi, iki yüzdən çox kitabın redak­torudur. 35 cildlik “Seçilmiş əsərlər”inin 12 cildi çapdan çıxmışdır. ^[1]

Gülxani Pənah Azərbaycan Respublikasının ictimai həyatında yaxından iştirak edir, Respublika Ziyalı Qadınlar Birliyinin idarə heyətinin üzvü olmuş, Müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilk qadınlar qurultayına, Yazıçılar Birliyinin qurultaylarına, Müəllimlər qurultaylarına nümayəndə seçilmişdir. Bir çox elmi simpoziumların, konfransların iştirakçısıdır. Gulxani Pənah tanınmış pedaqoqdur. Təhsilin müasir problemləri ilə bağlı metodik məqalələrlə, bədii-publisistik yazılarla mətbuatda tez-tez çıxış edir. Respublikada “Təhsilin humanistləşdirilməsi ili”, “Təhsildə keyfiyyət ili” çərçivəsində keçirilən “Pedaqoji müzakirələr”də fəal iştirak etdiyinə, təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə bağlı bir sıra əhəmiyyətli ideya və təkliflər irəli sürdüyünə, müasir təlim metodlarının təcrübədə tətbiqinə, bu baxımdan elmi-nəzəri və praktik əhəmiyyətli məruzələrinə və fəaliyyətinə görə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin Birinci dərəcəli Diplomuna, Bakı şəhər Baş Təhsil İdarəsinin Diplomuna və bir sıra Fəxri fərmanlara layiq görülmüşdür.

Yaradıcılığı və elmi fəaliyyəti ilə bağlı yüzlərlə məqalə, 5 elmi monoqrafiya (Əkbər Əlioğlu. Gülxani Pənahın nəsri”. (2006); Aygün Sultanlı. Gülxani Pənahın poeziyası. (2017), “Gülxani Pənahın bədii nəsri” (2020) Əli Rza Xələfli. Ədəbiyyatımızın yeddi gözəli. (2011), Salatın Əhmədli. Tədqiqatçı ömrü. (2016) və iki məqalələr toplusu (“G.Pənah-50” (2008), G.Pənah-60” (2018) kitabları çap olunub. Həyat və fəaliyyəti haqqında “Bir ömrün adamı” sənədli film (2022) çəkilmişdir.

Əsərləri türk, rus, fars, ingilis, al­man və s. dil­lə­rində nəşr olunub.

• * Gülxani Pənah. Göydən ulduzları gözlə dərərdik. "Dünya" nəşriyyatı, Bakı, 1996, 156 s.
• * Gülxani Pənah. Kəndimiz. “Nurlan”,  Bakı. 1992. 314 səh.
• * Gülxani Pənah. Yurd yanğısı. "Şur" nəşriyyatı, Bakı, 1998, 160 s.
• * Gülxani Pənah. Oğuz şəhidləri, itkinləri. "Mütərcim" nəşriyyatı, Bakı, 1999, 295s.
• * Gülxani Pənah. Bizim sərhədçilər. «Azər nəşriyyatı», Bakı, 2002. 196 səh.
• * Gülxani Pənah. Günah. «Azər nəşriyyatı», Bakı, 2002. 270 s.
• * Gülxani Pənah.   «Dədə Şəmşir harayı», UniPrint. Bakı, 2007. 380 s.
• * Gülxani Pənah. Qarabağ  dərdi.  Çinar-çap. Bakı 2005, 400 səh.
• * Gülxani Pənah. Killer (Hekayələr) UniPrint. Bakı, 2007. 246 s.
• * Gülxani Pənah. «Fələk belə qismət yazmaz, Xocalı». Uni Print. Bakı. 2011. 308 səh.
• * Gülxani Pənah. Bura Vətəndir. "Azər" nəşriyyatı, Bakı, 2001, 415 s.
• * Gülxani Pənah.Ümidinə qəm çilənənlər. Uni Print.  Bakı. 2014. 212 s.
• * Gülxani Pənah. Tanrının unutduğu Xocalılar. Uni Print.  Bakı. 2014. 175 s.
• * Gülxani Pənah. Kəndim mənim-Anayurdum mənim. Uni Print.  Bakı. 2014. 173 s.
• * Gülxani Pənah. Bu Vətən dünyanın şah əsəridir. Uni Print.  Bakı. 2014. 231 səh.
• *Gülxani Pənah. ANARUH (povest). Bakı, Uni Print. 2015. 235 səh.
• * Gülxani Pənah. Hekayələr. Bakı, Uni Print, 2015. 435 səh.
• * Gülxani Pənah. (Salatın Əhmədli. İki müəllifli) Torpaq sənin, Vətən sənin... “Günəş”.  Bakı. 2016. 412 səh.
• * Gülxani Pənah. Sərkərdə bizimdir, qəhrəman bizim. UniPrint. Bakı. 2016. 214 səh.
• *Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərləri. I cild. Bakı, SkyG, 2019.501 səh..
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər.II cild. Bakı, SkyG, 2017.  
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. III cild. Bakı, SkyG, 2017.499 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. IV cild. Bakı, SkyG, 2017. 501 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. V cild. Bakı, SkyG, 2017. 501 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. VI cild. Bakı, SkyG, 2017. 500 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. VII cild. Bakı, SkyG, 2017. 501 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. VIII cild. Bakı, SkyG, 2017. 501 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər.  IX cild. Bakı, SkyG, 2017. 500 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. X cild. Bakı, SkyG, 2017. 501 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. XI cild. Bakı, SkyG, 2019. 501 səh.
• * Gülxani Pənah. Seçilmiş əsərlər. XII cild. Bakı, SkyG, 2019. 501 səh.
• * Gülxani Pənah. Vətən adlı dinim var. Bakı, SkyG, 2020. 501 səh.
• * Gülxani Pənah. Bütöv bir canıq-Azərbaycanıq. Bakı, SkyG, 2019. 590 səh.
• * Gülxani Pənah. Əsrin “Oğuznaməsi”. Bakı, SkyG, 2022. 430 səh.[6]
• * Gülxani Pənah. ANA YURDUM. (uşaqlar üçün şeirlər). Bakı, SkyG, 2024. 590 səh.
• * Gülxani Pənah. Cəbhə xatirələri. Bakı, SkyG, 2024. 435 səh.
• * Gülxani Pənah. “Ölüm vadisi” (roman). Bakı. 2025. Uni.Print. 420 səh.

• * Gülxani Pənah, «İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığında folklor». (Monoqrafiya). Bakı. Şur" nəşriyyatı, 2006.
• * Gülxani Pənah. Alim-vətəndaş Elməddin Əlibəyzadə-80. (Monoqrafiya). Adil-oğlu nəşriyyatı. Bakı.  2006. 476 səh.
• * Gülxani Pənah. Anar və Folklor. (Monoqrafiya). «Elm». Bakı 2007. 336 səh.
• * Gülxani Pənah. Fikrət Qocanın yaradıcılıq yolu. (Monoqrafiya). «Sabah». Bakı. 356 səh.
• * Gülxani Pənah. Folklorşünas, tədqiqatçı alim- Rüstəm Rüstəmzadə. (Monoq­rafiya). UniPrint. Bakı 2007.
• *  Gülxani Pənah.  «Fikrət Sadığın poetikası». (Monoqrafiya).  UniPrint. Bakı 2007. 389 səh.
• * Gülxani Pənah. Mir Cəlalın  elmi nəzəri görüşləri, (Monoqrafiya). «Poeziya günü» nəşrlər evi, Bakı. 2009. 524 səh.
• * Gülxani Pənah. Сənətkar və poeziya”. (Monoqrafiya). «Sabah» nəşriyyatı. Bakı. 2010. 336 s.
• * Gülxani Pənah. Azərbaycan ədəbiyyatında detektiv janr. (Monoqrafiya). UniPrint.  Bakı. 2012. 556 s.
• *  Gülxani Pənah. Könül Rübabının səsi. Monoqrafiya. – Bakı: UniPrint, 2013. – 535 s.
• * “Çinar-Çap”, 1994. – 254 s.
• *  Gülxani Pənah. Söhrab Tahir-Azər Azərin lirikası. Monoqrafiya. – Bakı: “Şur” nəşriyyatı, 2013. – 545 s.
• * Gülxani Pənah. Yaradılış, Həyat və İdrak fəlsəfəsi – Yenigün-Novruz. Monoqrafiya. – Bakı: UniPrint, 2017. – 487 s.
• * Gülxani Pənah.  “Saz-süz ustadları-Dədə Şəmşir”. (Monoqrafiya). Bakı, UniPrint №4, 580 s.
• * Gülxani Pənah. Şəxsiyyətlə yaradıcılığın vəhdəti. (Monoqrafiya). Bakı. Elm və təhsil. 2018. 200 s.
• * Gülxani Pənah. S.Əhmədlinin yaradıcılığına ümumi baxış. (Monoqrafiya). Bakı. 2018. 422 s.
• *Gülxani Pənah. Fundamental elmi baxış və konseptual yanaşma. (Monoqra­fiya). Bakı, “Elm və təhsil”, 2020, 615 səh.
• * Yazıçı yaradıcılığı ədəbi-tənqid müstəvisində. (Monoqrafiya). Bakı, Uni­print, 2020, 656 səh.
• * Gülxani Pənah. Yazıçı fərdiyyəti. (Monoqrafiya). Bakı, Uniprint, 2020, səh.350  və.s
• * Gülxani Pənah. Ədəbiyyatdan əbədiyyətə. (Monoqrafiya). Bakı. SkyE. 2019. 436.s.
• * Gülxani Pənah. Milli kökümüzə, dilimizə,  ədəbiyyatımıza  yeni baxış. (Mo­noqrafiya). Bakı, “Elm və təhsil”, 2021,  550 səh.
• *Gülxani Pənah. Fikrət Qocanın yaradıcılıq yolu (təkmilləşdirilmiş). (Monoqrafiya). «Sabah». Bakı. 2014. 356 səh.
• * Gülxani Pənah. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi – 90. (Elmi məqalələr). Milli ədəbi-bədii, ictimai-siyasi təfəkkür-90. Bakı, SkyE. 2024. 750 səh.
• *Gülxani Pənah. Ədəbi mühit və müasirlərimiz. (Elmi məqalələri). 1-c kitab. I hissə. Bakı. “Şur nəşriyyatı”. 2021. 630 səh.
• * Gülxani Pənah. Ədəbi mühit və müasirlərimiz. (Elmi məqalələri). 2-ci kitab. II hissə. Bakı. “Şur nəşriyyatı”. 2021. 620 səh.
• * Gülxani Pənah. Geriyə dönməyən zaman (monoqrafiya). “Elm və təhsil”. Bakı. 2024. 450 səh.
• *Xalq ədəbiyyatına dair araşdırmalar. (toplayanı, tərtib edəni. Gülxani Pənah) UniPrint. Bakı 2007. 245 s.
• * El ədəbiyyatı, sənətkar və sənət məsələləri. (toplayanı, tərtib edəni, Gülxani Pənah), UniPrint. Bakı 2007, 304 s.
• * QADIN-ANA-SƏNƏT DÜNYASI. (Layihənin rəhbəri, tərtibçi, ön sözün müəllifi:Gülxani Pənah. Antologiya. I kitab. Bakı, 2018, SkyE, səh. 700 səh.
• * QADIN-ANA-SƏNƏT DÜNYASI. (Layihənin rəhbəri, tərtibçi, ön sözün müəllifi: Gülxani Pənah Antologiya. II kitab. Bakı, 2018, SkyE,  səh.690 səh.
• *. Anar-80 (şəxsiyyətin tarixi). Tərtibçi, ön sözün müəllifi. Bakı, 2019, SkyE, səh 521.
• * Od oğluyam, alovlardan doğuldum. Tərtibçi, ön sözün müəllifi: Gülxani Pənah Bakı, 2014, SkyE, səh 560.
• * Heydər Əliyev-100. 100 illik ömrün təntənəsi. (elmi məqalələr toplusu). Tərtibçi, ön sözün müəllifi. Bakı. 2023. Uni.Print. Səh.157-213.
• * Gülxani Pənah. Anarın ictimai-siyasi, ədəbi-bədii publisistikasına ümumi ba­xış. (Monoqrafiya). Bakı, SkyE. 2024. 750 səh.
• *Qadın yazarların söz dünyasından. Antologiya (tərtibçilər G.Pənah. S.Əhmədli). Bakı. 2025. Uni.Print. 670 səh.
• *Gülxani Pənah. Folklor Təhlillər və tədqiqatlar. “Elm və təhsil”. 2025. 468 səh.

• “Qızıl qələm” media mükafatı. Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçiləri Həmkarlar İttifaqı. 2004
• Rəsul Rza  mükafatı. 2006.^[2]

• Fəxri fərman. “İlin nüfuzlu ziyalısı”. Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçiləri Həmkarlar İttifaqı. 2004.

• 1-ci dərəcəli DİPLOM. “Bizim sərhədçilər” poemasına görə. Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidməti. 2007.

• Xanqızı  Natavan” media mükafatı laureatı. Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçiləri Həmkarlar İttifaqı.

• UNESKO. Mövlana Rumi-800. Hekayə müsabiqəsində birinci yeri tutub və diplom və mükafat alıb.

*Diplom. “Cəsarətli qadın”. Qfqaz Media. 2010

• “Qızıl kitab” mükafatı. Milli Mətbuatımızın 139-cu ildönümü münasibətiylə. “Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri” monoqrafiyasına görə.2014.

• Diplom. “Cəsarətli qadın”. Qfqaz Media. 2013

• Diplom. “Zərif qələm”. “Söhrab Tahir-AzərAzərin lirikası” monoqrafiyasına görə. 2012

• Diplom. “Qalib sultan”. İdeal Sülhün Təbliği Fondu.

• >Fəxri fərman. Hərbi vətənpərvərlik mövzusunda yazdığı şeirlərə görə. Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəb.

• Fəxri Fərman. Həsən bəy Zərdabi-170. 2007.

• Diplom. “Heydər zirvəsi”. Qafqaz media. 2018

• Diplim. Mahmud Kaşqarlı. Yazıçı və ədəbiyyatşünas kimi “Ümumtürk mədəniyyət və ədəbiyyatı qarşısında göstərdiyi böyük xidmətlərə görə. Mahmud Kaşqari adına Beynəlxalq Fond. 2018

• Diplom. “İlhamlı Azərbaycanım”. Qagqaz MEDİA və “Xalq TV”.

• Medal. Mahmud Kaşqarlı-1000” . Mahmud Kaşqari adına Beynəlxalq Fond. 2018

• Fəxri fərman. ”Heydər Əliyev -95”  və “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti-100”. Yaradıcılıq və innovasiya sahəsində nailiyyətlərinə görə.  Azərbaycan Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq problemləri üzrə Dövlət Komitəsi; Azərbaycan Rüspublikası Müəllif Hüquqları Agentliyi. 2018

• Diplom. “İlin alimi”. Ədəbiyyatşünaslıq elminin inkişafında uğurlarına görə. AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu.2020

• Mükafat və diplom. “İsmayıl Şəxlı” mükafatı. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi.2019.

• “Xarı bülbül” döş nişanı. Qafqaz Media.2021

• Fəxri fərman. Azərbaycan respublikası Təhsil Nazirliyi. 2016

• “Vətən, sənə canım fəda” diplomu. “Uğur yolu” Az.sayt.

• Diplom. “Qızıl kitab”. “Qadın-Ana-Sənət” dünyası antologiyalarına görə. 2017.

• Diplom. “Türk dünyasında qəhrəmanlıq əsərlərinin tədqiqi və təşviqi” . “Türk dünyası info” İB. 2023

• “Tomris” diplomu. Qafqaz media. 2018. Və s.

• http://gulxani.net/index.htm
• https://www.preslib.az/az/book/4rqCCplNOfz9Rh1
• http://doi.science.gov.az/pages/journals/phas/pdf/phas2024_1_32.pdf
• https://www.facebook.com/share/p/1B6WC6We9S/
• https://www.preslib.az/az/book/hnkKyTosrCxZAbe
• http://azyb.az/index.php/culture/post/189
• https://www.anl.az/down/meqale/edebiyyat/2023/iyun/857026(meqale).pdf
• https://www.facebook.com/share/p/17K5fWm9MZ/
• https://www.facebook.com/share/p/1GWi5BwAuN/