Həsən ağa Bakıxanov

Həsən ağa Bakıxanov 1833-cü ildə Qubada, Cəfərqulu ağa Bakıxanovun ailəsində anadan olmuşdur. On dörd yaşında Tiflis kadet korpusunu bitirən Həsən ağa hərbi təhsilini artırmaq üçün Peterburqdakı paj korpusuna daxil olur. Hərbi məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra o, xidmət etmək üçün Əlahiddə Qafqaz Ordusuna göndərilir. Dəfələrlə hərbi yürüşlərdə iştirak etdiyinə görə orden və medallarla təltif olunmuşdur.

1894-cü ildə tərtib olunmuş bir arxiv sənədində general-mayor Həsən ağa Bakıxanovun təltif olunduğu orden və medallar qeydə alınmışdır. O, üçüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir, üzərində igidliyə görə yazısı olan dördüncü dərəcəli Müqəddəs Anna, ikinci və üçüncü dərəcəli Müqəddəs Stanislav, bundan başqa yüz on altı nömrəli ikinci dərəcəli hərbi fərqlənmə ordeni, Georgi lenti üzərində qızıl medalla, Müqəddəs hərbi Georgi ordeninin yüz illiyi şərəfinə buraxılmış bürünc medalla, 1877–1878-ci il müharibəsi xatirəsinə buraxılmış tunc bürünc medal və Qafqazda xidmətinə görə xaçla təltif olunub.

Bir müddət İrandakı Rusiya səfirliyində xidmət etdiyinə görə Həsən ağa Bakıxanov həmin ölkənin ən ali ordeni olan "Şiri-Xurşid" ordeninə layiq görülmüşdür.

1879-cu ildə general-mayor rütbəsində istefaya çıxan Həsən ağa ömrünün çoxunu Qubadakı şəxsi malikanəsində keçirmiş, dədə-baba torpaqlarını idarə etməklə məşğul olmuşdur., ömrünün son üç ilini Bakıda yaşamışdır. 1898-ci il noyabrın 28-də vəfat edən general Həsən ağa Bakıxanovu öz vəsiyyətinə görə Bibiheybət məqbərəsində atası Cəfərqulu ağanın yanında dəfn etmişlər.

1855-ci ildə Həsən ağa əmisi Abbasqulu ağa Bakıxanovun böyük qızı Ziba-Nisə bəyimlə (1831–1894) ailə qurmuşdur. İkinci dəfə 1869-cu ildə digər əmisi, Hacı Qədir ağanın qızı Ümmü Sələmə ilə evlənib. Onun Ümmü Sələmədən iki qızı dünyaya gəlib, Fatma xanım (1870-ci ildə doğulub) və Reyhanət xanım.^[1] Reyhanət xanım sonralar Adil xan Ziyadxanov ilə ailə qurmuşdur. Bu evlilikdən Mahrux bəyim (Hüseynqulu xan Xoyskinin oğlu Zahid xan Xoyski ilə evlənib) də daxil olmaqla 5 qızları olub.

• Müqəddəs Vladimir ordeni, 3-cü dərəcə;
• Müqəddəs Anna ordeni, 4-cü dərəcə (“İgidliyə görə” yazısı ilə, 1861);
• Müqəddəs Stanislav ordeni, 2-ci və 3-cü dərəcələr (1879);
• “1853–1856-cı illər müharibəsinin xatirəsinə” medalı, Georgi lentində;
• "Müqəddəs Georgi ordeninin yüzilliyi münasibətilə" bürünc medal;
• “1877–1878-ci illər Rusiya–Türkiyə müharibəsinin xatirəsinə” açıq bürünc medal;
• “Qafqazda xidmətə görə” xaçı;

• "Şir və Günəş" ordeni (bir müddət Rusiyanın İranda səfirliyində xidmətinə görə).^[2]

• Nəzirli Şəmistan. Azərbaycan generalları.- B.: Gənclik, 1991.- 208 s.