Hacı Heybət məscidi (Fatmayı)
Hacı Heybət məscidi — XVII və ya XIX əsrdə tikilmiş tarix-memarlıq abidəsi, məscid. Azərbaycanın Fatmayı kəndində yerləşir.
| Hacı Heybət məscidi | |
|---|---|
_1.jpg) | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Yerləşir | Fatmayı kəndi |
| Tikilmə tarixi | XVII əsr |
| Üslubu | Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi |
| Tipi | Mədəni |
| Dövlət | Azərbaycan |
| İstinad nöm. | 4013 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| 40°31′42″ şm. e. 49°50′37″ ş. u. | |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Hacı Heybət məscidi Fatmayı kəndində tikilib.[1] Onun neçənci əsrdə tikilməsi ilə bağlı fikirlər müxtəlifdir. Bəzi müəlliflər məscidin XVII əsrdə[2][3] bəziləri isə XIX əsrdə inşa olunduğunu qeyd ediblər.[1][4] Azərbaycanlı memar Şamil Fətullayevə görə məscidin üzərindəki epiqrafik cədvəldə onun kənd əhalisi və Ağa Kamalın səyi ilə 1805-1806-cı illərdə tikilməsi qeyd olunub.[5] Məscidin əsas zalı dörd tağdan ibarətdir, iki giriş qapısı və iki pəncərəsi var. Mehrabın sağ tərəfində kiçik bir daş kitabə mövcuddur. Məscidin eyvanı var.[6]
Sovet işğalından sonra Azərbaycanda 1928-ci ildə rəsmi olaraq dinlə mübarizəyə başladılar.[7] Bir çox məscid, kilsə və sinaqoqlar maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verildi.[8] Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi.[8][9] Hacı Heybət məscidi də bu dövrdə fəaliyyətini dayandırıb.
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra məscid dindarların istifadəsinə verilib. 2 avqust 2001-ci ildə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin verdiyi 132 nömrəli qərar ilə məscid, yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[10]
- ↑ 1 2 Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VIII CİLD (az.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2019. ISBN 978-9952-441-17-8.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı". e-qanun.az (az.). 2 avqust 2001. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- ↑ БАБАЕВА, Зарифа. "Солнце, Огонь, Вода". Region Plus. 15 sentyabr 2012. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2025.
- ↑ Fətullayev, 2013. səh. 183
- ↑ Fətullayev, 2013. səh. 184
- ↑ "Fatmayı kənd Hacı Heybət məscidi". Sirat.az (az.). 17 dekabr 2021. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2025.
- ↑ Yunusov, 2004. səh. 140
- ↑ 1 2 Yunusov, 2004. səh. 141
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin. "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (rus). 15 yanvar 2005. 13 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 sentyabr 2024.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı". e-qanun.az (az.). 2 avqust 2001. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2025.
- Azərbaycan Respublikası Məscidlərinin Ensiklopediyası (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 310. ISBN 964-8121-59-1.
- Fətullayev, Şamil. Abşeron memarlığı (az.). Bakı: Zaman. 2013. səh. 476. ISBN 978-9952-32-020-6.
- Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 364. ISBN 9952-8052-2-5. 5 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.