Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Hacı Məmmədhüseyn Rəfiyev

  • Məqalə
  • Müzakirə

Hacı Məmmədhüseyn Rəfiyev (1860, Yelizavetpol, Tiflis quberniyası – 1920, Gəncə) — maarifçi, xeyriyyəçi, 1-ci gildiya taciri, Gəncə Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin və Gəncə Şəhər Dumasının üzvü olub. Məşədi Əli Rəfiyev və Musa bəy Rəfiyevin atasıdır.

Hacı Məmmədhüseyn Rəfiyev
Gəncə Şəhər Dumasının üzvü
1909 – 1913
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1860(1860)
Doğum yeri
  • Yelizavetpol, Yelizavetpol qəzası, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi 1920(1920) (59–60 yaşında)
Vəfat yeri
  • Gəncə, Gəncə qəzası
Partiya
  • Difai Partiyası
Fəaliyyəti tacir, xeyriyyəçi
Uşaqları
  • Musa bəy Rəfiyev,
  • Məşədi Əli Rəfiyev
Təltifləri Medal "For Diligence" (1801)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Hacı Məmmədhüseyn Əlirza oğlu Rəfiyev 1846-cı ildə Gəncədə anadan olub.[1] İlk təhsilini Gəncədə Şah Abbas məscidində yerləşən mədrəsədə alıb. Ərəb, fars və rus dillərini öyrənib.[1] Sonradan ticarətçi və sənayeçi olan o, 1-ci gildiya taciri olub.[2][3] Xalça toxuculuğu və satışı sahəsində tanınıb.[4] Təbriz, Nijni Novqorod, İstanbul, Tehran və Parisdə xalça mağazaları olub.[4][5] Rəssamlıq qabiliyyəti olduğu üçün çəkdiyi milli naxışlarla da xalçalar toxutdurub. 1900-cü ildə Parisdə keçirilən Beynəxalq Sərgisidə çəkdiyi naxışlar əsasında toxunmuş gəbələrə görə sərginin “Grand Prix” yüksək mükafatı və medalı ilə təltif olunub.[4]

Hacı Məmmədhüseyn Rəfiyev Nizaminin qəbirüstü məqbərəsinin bərpasının təşəbbüskarlarından biri olub və onun maliyyələşdirilməsində iştirak edeib.[2][4] 1902-ci ildə Gəncədə Azərbaycan məktəbinin açılmasında rolu olub.[2] Ədəbiyyatşünas və tənqidçi Abdulla Surun İstanbulda ali təhsil almasını maliyyələşdirib.[6]

Maarifçilik fəaliyyətinə görə rus çarı tərəfindən “Çalışqanlığa görə” (“За усердие”) medalı ilə təltif edilib.[7] Gəncə general-qubernatorunun 1906-cı il 30 iyun tarixli fərmanı ilə Hacı Məmmədhüseyn Rəfiyev və onun oğulları Məşədi Əli və Abbas Gəncə Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin fəxri üzvü kimi təsdiq ediliblər.[8] Hacı Məmmədhüseyn və oğlu Məşədi Əli 1909–1913-cü illərdə Gəncə Şəhər Dumasının qlasnısı kimi fəaliyyət göstəriblər.[9][10] 1906-cı ildə yaradılan Difai Partiyasının Gəncə təşkilatının fəal üzvlərindən biri olub.[2][11]

1918-ci il yanvarın 7-də ruslara qarşı baş vermiş Şamxor hadisəsində şəhid olan azərbaycanlıların Gəncədə dəfn mərasiminin təşkilatçıları Hacı Məmmədhüseyn Rəfiyev və Həsən bəy Ağayev olub.[12]

1920-ci ildə Gəncə şəhərində vəfat edib.[1]

Ailəsi

Hacı Məmmədhüseyn Rəfiyev 3 dəfə ailə qurub. Bu evliliklərdən 6 oğlu və 5 qızı olub.[11] Məmmədhüseyn bəy ilk dəfə Xəlil bəy Xasməmmədovun bacısı Xeyrənsə xanım ilə ailə qurub. Bu evlilikdən Məşədi Əli, Musa, Abbas, Muxtar və Bilqeyis xanım dünyaya gəlib.[13] Xeyrənsə xanım 1896-cı ildə vəfat etdikdən sonra Məmmədhüseyn bəy 1899-cu ildə Abuzər bəy İrzayevin bacısı Sitarə xanımla ailə qurub. Bu evlilikdən Xanım, Həmidə, Yusuf, Mirzə, Şəfiqə adlı övladları dünyaya gəlib.[14] 1910-cu ildə Sitarə xanım dünyasını dəyişdikdən sonra Məmmədhüseyn bəy 1912-ci ildə Böyükxanım Hacıyeva ilə ailə qurub. Bu evlilikdən Fəridə adlı qızları dünyaya gəlib.[15]

Oğlu Abbas Rəfiyev sənayeçi və tacir olub. İlk təhsilini Gəncənin "Şah Abbas" məscidinin yanındakı mədrəsədə alıb. Sonra isə, Gəncə Kişi Gimnaziyasını bitirib. Təhsilini bitirdikdən sonra ticarətlə məşğul olub. Xalçaçılıq üzrə ixtisaslaşıb. 1920-ci ildə Azərbaycanda sovet işğalına qarşı baş tutmuş Gəncə üsyanında iştirak etdiyinə görə güllələnib.[16]

Oğlu Məşədi Əli Rəfiyev Gəncə Şəhər Dumasının qlasnısı[17], Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Firqəsinin, Müsavat Partiyasının üzvü, Gəncə Dövlət Bankının sədri, Müsavat Partiyasının Gəncə təşkilatının sədri olub.[18][19] Gəncə üsyanınında iştirak edib. Üsyan məğlub olduqdan mühacirət edib və Müsavat Partiyasının xarici bürosunun üzvü olub.[20]

Oğlu Musa bəy Rəfiyev Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman fraksiyasının və Azərbaycan Cümhuriyyəti Milli Şurasının üzvü olub.[3] Azərbaycan Cümhuriyyətinin ikinci və beşinci hökumətlərində nazir vəzifəsini daşıyıb.[21][22] Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamentinə Müsavat Partiyasından seçilərək Maliyyə-büdcə komissiyasında fəaliyyət göstərib.[23][24] Gəncə üsyanınında iştirak edib. Üsyan məğlub olduqdan sonra əvvəlcə İstanbula daha sonra isə Təbrizə mühacirət edib.[21][25]

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 3 Özcan, Ömər. Səlim Rəfiq Rəfioğlu - Soyu, mühiti, təhsili, müəllimliyi, yaradıcılığı (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2013. 34. ISBN 978-9952-8142-4-8.
  2. ↑ 1 2 3 4 Tahirli, Abid. "Səlim Rəfiq və ailəsi haqqında salnamə". 525-ci qəzet. 4 avqust 2014. 21 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 iyun 2024.
  3. ↑ 1 2 Rəfiyev, Tofiq. "Муса Рафиев - один из создателей Азербайджанской Демократической Республики". 1news.az (rus). 29 may 2022. 5 iyul 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  4. ↑ 1 2 3 4 Özcan, Ömər. Səlim Rəfiq Rəfioğlu - Soyu, mühiti, təhsili, müəllimliyi, yaradıcılığı (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2013. 35. ISBN 978-9952-8142-4-8.
  5. ↑ Yaqublu, Nəsiman. Cümhuriyyət qurucuları (PDF) (az.). Bakı: Nurlar nəşriyyatı. 2018. 318. ISBN 978-9952-507-96-6. 11 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 5 iyun 2024.
  6. ↑ Keykurun, Nağı. Mekteb-i Ruhâni (Azerbaycan İstiklaline Hazırlık Safhaları) (türk). 70. Ankara: “Azerbaycan” dergisi. 1958. 5–7.
  7. ↑ Özcan, Ömər. Səlim Rəfiq Rəfioğlu - Soyu, mühiti, təhsili, müəllimliyi, yaradıcılığı (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2013. 37. ISBN 978-9952-8142-4-8.
  8. ↑ Kərimzadə, Pərvin. "Общественные организации Гянджи начала ХХ века". Журнал научных публикаций аспирантов и докторантов. 22 iyul 2010. 17 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2024.
  9. ↑ Quliyev, Dilqəm. "Soy-kökünün tanınmış nümayəndəsi- Ruslan Rəfizadə". Xalq qəzeti (az.). 7 yanvar 2024. 21 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2024.
  10. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə Quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (az.). Gəncə: Elm nəşriyyatı. 2018. 225. 19 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  11. ↑ 1 2 Özcan, Ömər. Səlim Rəfiq Rəfioğlu - Soyu, mühiti, təhsili, müəllimliyi, yaradıcılığı (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2013. 38. ISBN 978-9952-8142-4-8. 27 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2024.
  12. ↑ Özcan, Ömər. Səlim Rəfiq Rəfioğlu - Soyu, mühiti, təhsili, müəllimliyi, yaradıcılığı (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2013. 56. ISBN 978-9952-8142-4-8. 27 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2024.
  13. ↑ Özcan, Ömər. Səlim Rəfiq Rəfioğlu - Soyu, mühiti, təhsili, müəllimliyi, yaradıcılığı (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2013. 39. ISBN 978-9952-8142-4-8. 27 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2024.
  14. ↑ Özcan, Ömər. Səlim Rəfiq Rəfioğlu - Soyu, mühiti, təhsili, müəllimliyi, yaradıcılığı (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2013. 40. ISBN 978-9952-8142-4-8. 27 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2024.
  15. ↑ Özcan, Ömər. Səlim Rəfiq Rəfioğlu - Soyu, mühiti, təhsili, müəllimliyi, yaradıcılığı (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2013. 43. ISBN 978-9952-8142-4-8. 27 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2024.
  16. ↑ Özcan, Ömer. Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri // Selim Refik Refioğlu ve soyu üzerine (türk). Bakı: “Nurlar” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi. 2018. 83. ISBN 978-9952-508-77-2. 29 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2024.
  17. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF) (az.). II. Bakı: Lider nəşriyyat. 2005. 305. ISBN 9952-417-44-4. 18 oktyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  18. ↑ Yaqublu, Nəsiman. Cümhuriyyət qurucuları (PDF) (az.). Bakı: Nurlar nəşriyyatı. 2018. 82. ISBN 978-9952-507-96-6. 11 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 5 iyun 2024.
  19. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə Quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (az.). Gəncə: Elm nəşriyyatı. 2018. 225. 19 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  20. ↑ İbrahimli, Xaləddin. Azərbaycan mühacirət tarixi (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2012. 96. 29 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2024.
  21. ↑ 1 2 Yaqublu, Nəsiman. Cümhuriyyət qurucuları (PDF) (az.). Bakı: Nurlar. 2018. 317. ISBN 978-9952-507-96-6. 11 aprel 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  22. ↑ Адрес-календарь Азербайджанской Республики на 1920-й год. Баку, 1920 (PDF) (rus). Bakı: Nağıl evi. 2011. 273. ISBN 978995221073-6. 31 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 may 2024.
  23. ↑ Адрес-календарь Азербайджанской Республики на 1920-й год. Баку, 1920 (PDF) (rus). Bakı: Nağıl evi. 2011. 269. ISBN 978995221073-6. 31 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 may 2024.
  24. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-1920: Parlament (stenoqrafik hesabatlar) (az.). I. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. 1998. 139. 29 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 may 2024.
  25. ↑ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə Quberniyasından olan dövlət xadimləri (PDF) (az.). Gəncə: Elm nəşriyyatı. 2018. 191. 19 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 may 2024.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Hacı_Məmmədhüseyn_Rəfiyev&oldid=8379526"
Informasiya Melumat Axtar