Jorj Filip Fridman (fr. Georges Philippe Friedmann [fʁidman]; 13 may 1902[1][2][…], Parisin 16-cı dairəsi[d] – 15 noyabr 1977[1][2][…], Parisin 16-cı dairəsi[d]) — sənaye əməyinin fərdlərə təsiri və iyirminci əsr Avropa və ABŞ-də texnoloji dəyişikliklərin nəzarətsiz qəbul edilməsinə dair təsirli işləri ilə tanınan fransız sosioloqu və filosofudur.
| Jorj Fridman | |
|---|---|
| fr. Georges Friedmann | |
| Doğum adı | Georges Philippe Friedmann[3] |
| Doğum tarixi | 13 may 1902[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 15 noyabr 1977[1][2][…] (75 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | sosiologiya |
| Təhsili |
|
O, Beynəlxalq Sosiologiya Assosiasiyasının üçüncü prezidenti olmuşdur (1956–1959).[4]
Fridman Berlindən olan alman-yəhudi taciri Adolf Fridman (1857–1922) və Elizabeth Natan (1871–1940) ailəsinin sonuncu övladı idi. O, Parisdə anadan olub və valideynləri 1892-ci ildə Berlində evləndikdən sonra orada yaşayıblar. Onlar 1906-cı ildə Fransa vətəndaşlığı alıblar.
Qısa müddət sənaye kimyası təhsili aldıqdan sonra Fridman Parisdəki nüfuzlu IV Henri Liseyində fəlsəfə üzrə aqreqasiyaya hazırlaşıb. O, 1923-cü ildən 1926-cı ilə qədər Paris Ali Normal Məktəbində fəlsəfə təhsili almışdır. O, bankir Alber Kan və daha sonra Rokfeller Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən ENS-də sosial elmlər tədqiqat mərkəzi olan "Centre de documentation sociale"-də sosioloq Selesten Buqlenin köməkçisi kimi çalışmışdır.
1922-ci ildə atasının vəfatından sonra Fridman 2,6 milyon franklıq sərvət miras almışdır ki, bu da ona bir neçə gənc sinif yoldaşının intellektual jurnalını maliyyələşdirməyə imkan vermişdir.[5] Fridman sonda sərvətinin böyük bir hissəsini xərçəng tədqiqatları üçün "Fondation Curie"-yə bağışlamışdır. Ölümündən sonra Fridmanın atasının kolleksiyasından miras aldığı Deqa rəsmləri Luvr muzeyinə bağışlanmışdır.
Fridman 1937-ci ildə Polşa katoliki olan ilk həyat yoldaşı Hania Olşevska ilə evlənmişdir. Cütlüyün 1941-ci ildə Tuluzada anadan olmuş Lilian adlı bir qızı var idi. Haniyanın 1957-ci ildə ölümündən sonra Fridmann 1960-cı ildə Marsel Remondla evləndi.[6]
Ailəsini Tuluzaya apardıqdan sonra Fridmann İkinci Dünya müharibəsi zamanı kommunist fəaliyyətinə görə Nasist Gestaposu tərəfindən təqib edildikdən sonra Fransa Müqavimət Hərəkatına qoşuldu. Daha sonra o, 1943-cü ildə Gestapodan qaçdığını və iki gənc müəllim tərəfindən Dordon şəhərindəki bir məktəbdə gizlədildiyini yazdı. Fridmanın müharibədən 1987-ci ildə ölümündən sonra nəşr olunan gündəliklərində müqavimət üzvü kimi yaşadığı təcrübələr təsvir olunurdu.
Fridman bütün həyatını dünyəvi yəhudi kimi təsvir etdi, lakin antisemitizm, Holokostun dəhşətləri və daha sonra gənc İsrail dövləti ilə əlaqəsi onu yəhudi xalqına daha çox rəğbət bəsləməyə və onlarla daha çox əlaqə qurmağa vadar etdi, baxmayaraq ki, o bunu hər hansı bir dini icmanın səmimi üzvü kimi deyil, adətən uzaqdan müşahidəçi kimi etdi.[7][8]
O, 1946-cı ildə sənaye istehsalında mexanizasiya üzrə əsas dissertasiyası və Leybnits və Benedikt Spinoza haqqında ikinci dərəcəli dissertasiyası ilə doktorluq dərəcəsi almışdır. Hər ikisi monoqrafiya şəklində dərc olunmuşdur.[9]
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Georges Friedmann // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ Fichier des personnes décédées mirror.
- ↑ "ISA Presidents". International Sociological Association. İstifadə tarixi: 25 iyul 2012.
- ↑ Lallement, Michel. "Georges Friedmann au Cnam (1946-1959)". Cahiers du CNAM. 1. 2014: 43–74.
- ↑ Reynaud, Jean-Daniel. "FRIEDMANN, Georges (1902-1977). Professeur d'Histoire du travail (1946-1959)". Bibliothèque Historique de l'Éducation. 19. 1994: 544–549 – Persée vasitəsilə.
- ↑ Robbins, Richard. "Whither the Jews?". Dissent. New York. yanvar 1968. 93–94. İstifadə tarixi: 13 iyul 2022.
- ↑ Rothstein, Raphael. "Discrimination in Israel?". The Nation. New York. 10 iyun 1968. 771–772.
- ↑ "Georges Friedmann". International Sociological Association. 30 may 2023 tarixində arxivləşdirilib.