Müksirun (ərəb. المكثرون) — sünni hədis ədəbiyyatlarında ən çox hədis rəvayət etmiş səhabələri bildirən termin.
"Sayca çoxalmaq", "artmaq" mənalarındakı "kəsrat" kökünün ifəl qəlibindən törəyən "müksir" ifadəsi ən çox hədis rəvayət etmiş səhabələri bildirir.[1]
Bu qrupa daxil olan səhabələrin sayının altı, yeddi və ya doqquz olduğu deyilmişdir. Altı nəfər əsas götürüldükdə müksirun 1500 və yuxarı, yeddi nəfər əsas götürüldükdə 1000 və yuxarı, doqquz nəfər əsas götürüldükdə isə 700 və yuxarı rəvayəti olan səhabələri əhatə edir.
Əhməd ibn Hənbələ görə müksirun bunlardır:
- Əbu Hüreyrə (Buxaridə 446 olmaqla,[2] cəmi 11358 hədis),[3]
- Abdullah ibn Ömər (cəmi 7337 hədis),
- Ənəs ibn Malik (cəmi 6330 hədis),
- Aişə (Buxaridə 242 olmaqla,[2] cəmi 7713 hədis),
- Abdullah ibn Abbas (cəmi 6114 hədis),
- Cabir ibn Abdullah (cəmi 3835 hədis).[3]
İbn Kəsir, bunlara Əbu Səid əl-Xudri, Abdullah ibn Əmr ibn As və Abdullah ibn Məsudu əlavə etmişdir. Süyuti isə 1000 və daha çox hədis rəvayət etmiş yeddi səhabəni müksirun adlandırmışdır. Həmçinin o, Əhməd ibn Hənbəlin adlarını sadaladığı altı səhabəyə Əbu Səid əl-Xudrini əlavə etmişdir. Onun bu tərifi daha sonralar mənimsənmişdir. 1000-dən az hədis rəvayət edən səhabələr isə "müqillun" adlandırılmışdır.[4]
- ↑ İbn Mənzur. Lisan əl-Ərəb (ərəb). Bulaq, Qahirə. h.q. 1299-1308. كثر.
- ↑ 1 2 Tokati. Miftəhüs-Səhiheyn (ərəb). 8–9.
- ↑ 1 2 Qarataş, Mustafa. Müksirun və hədis sayları (PDF) (türk). 169–177.
- ↑ Ağrıman, Cemal. "Müksirûn". TDV İslâm Ansiklopedisi. 2020. 27 noyabr 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 noyabr 2025.