Müqəddəs Pyotr kilsəsi (isv. Sankt Petri kyrka) — Malmö şəhərində yerləşən Kərpic Qotika kilsəsi. XIV əsrdə şəhərin əsas kilsəsi kimi inşa edilən bu kilsə, "Skone bölgəsindəki kilsə memarlığının əsas Qotik abidəsi" kimi təsvir edilmişdir. Kilsə Reformasiya dövründə mənəvi bir mərkəz rolunu oynamış və o dövrdə orta əsrlər Danimarkasında yalnız bir neçə kilsədən biri olaraq Reformasiya nəticəsində ikonoklazm (şəkillərin məhv edilməsi) səbəbilə ziyan görmüşdür. Müqəddəs Pyotr Kilsəsi yüksək keyfiyyətli orta əsrlər divar rəsmləri və bir sıra qeyri-adi daxili təchizatı ilə məşhurdur. 1611-ci ildə hazırlanmış ibadətgah Şimal ölkələrindəki ən böyük ibadətgahlardan biridir.
| lüteranlıq | |
| Müqəddəs Pyotr kilsəsi | |
|---|---|
.jpg) | |
 | |
| Həsr olunub | Müqəddəs Pyotr |
| Ölkə | |
| Üslubu | qotika |
| Materialı | kərpic |
| svenskakyrkan.se/malmo/s… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Müqəddəs Pyotr Kilsəsi Malmönin ən qədim kilsəsi, ən qədim qorunmuş binası və əvvəlcə yeganə xidmət kilsəsidir.[2] Skone bölgəsinin Malmö kimi daha gənc orta əsrlər şəhərləri üçün yalnız bir xidmət kilsəsinə sahib olmaq xarakterikdir. Yaxınlıqdakı Lund kimi daha qədim yaşayış məntəqələri isə erkən dövrdə çoxlu kilsələrə sahib idi.[3] Bunun səbəbi ehtimal ki, Malmönün Skandinaviyanın xristianlaşmasından sonra artıq məzhəblərə bölünmüş bir dövrdə əhəmiyyət qazanmasıdır. Malmö 1200-cü illərdə ətrafında Hanza ittifaqı və Skone Bazarının iqtisadi infrastrukturunun bir hissəsi olan ringa balığı ticarəti sayəsində sürətli bir genişlənmə yaşadı. Orta əsrlərin sonunda şəhər əyalətin ən əhəmiyyətli ticarət mərkəzi kimi özünü qurmuşdu. Müqəddəs Pyotr Kilsəsi "Skone bölgəsindəki kilsə memarlığının əsas Qotik abidəsi" və "Baltik Kərpic Qotikasının çox yaxşı və səliqəli bir nümayəndəsi" kimi təsvir edilmişdir.[3] XIV əsrdə Müqəddəs Pyotr Kilsəsi İsveçin ən böyük şəhər kilsəsi idi. Kilsə hələ də əsasən orta əsrlər küçə planı ilə qorunmuş bir şəhər strukturunun bir hissəsidir.
Kilsə Reformasiya dövründə mənəvi bir mərkəz rolunu oynamışdır və Reformator Klaus Mortensen bu kilsədə keşiş kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1529-cu ildə Klaus Mortensenin rəhbərliyi altında kilsədəki "çox Katolik" hesab edilən bəzəklərin məhv edilməsi ilə İsveç Reformasiyası zamanı yalnız dörd şiddət hadisəsindən biri baş verdi. Reformasiyadan əvvəlki altmışdan çox ibadətgahdan yalnız biri təxminən sağ qaldı. Reformasiyadan sonra (1555-ci ildə) kilsənin daxili hissəsi ağ rənglə boyandı.[4][5]
1269-cu ildə ilk dəfə qeyd edilən kiçik bir Roman kərpic kilsəsi əvvəllər bu yerdə dururdu. Bu kilsə ehtimal ki, dənizçilərin müqəddəsi olan Müqəddəs Nikolaya həsr edilmişdi. Eyni zamanda Kopenhagen öz Müqəddəs Məryəm Kilsəsini (Vor Frue Kirke) inşa edərkən, eyni bir kilsə Malmödə də inşa edildi. Malmö kilsəsi Müqəddəs Pyotr və Həvari Pavelə həsr edilmişdir və ehtimal ki, 1319-cu ildə təqdis edilmişdir. Tikinti 1349-cu ildə və ya ən geci 1380-ci ildən əvvəl tamamlanmışdır. Kilsə Baltik dənizi ətrafında olan Kərpic Qotik memarlığının nümunəsidir və ehtimal ki, Lübekdəki Müqəddəs Məryəm kilsəsi birbaşa model kimi istifadə edilmişdir. Kilsə eyni zamanda müasir Fransa Qotika memarlığının bəzi təsirlərini də özündə əks etdirir. Kilsə qırmızı kərpiclə inşa edilmiş və qərb kilsə qülləsi və beşbucaqlı xorun ambulatoriyası ilə birləşən transepti olan Qotik bazilika kimi tikilmişdir.[6][7]
- ↑ 1 2 Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
- ↑ "S:t Petri kyrkas historia" (isveç). Church of Sweden. İstifadə tarixi: 9 avqust 2018.
- ↑ 1 2 Dahlberg, Sjöström, 2015. səh. 112
- ↑ Stiles, Andrina. Sweden and the Baltic, 1523 - 1721. Hodder & Stoughton. 1992. ISBN 0-340-54644-1.
- ↑ Simonsson, Kristina. "S:t Petri Kyrka. Kulturhistorisk karaktäristik och bedömning" (PDF). en:Church of Sweden and jais arkitekter. 3 oktyabr 2017. səh. 2-4. İstifadə tarixi: 10 avqust 2018.
- ↑ Dahlberg, Sjöström, 2015. səh. 128
- ↑ Wahlöö, 2014. səh. 206–207
- Dahlberg, Markus; Sjöström, Ingrid, redaktorlar Skåne. Landskapets kyrkor (isveç). Stockholm: en:Swedish National Heritage Board. 2015. ISBN 978-91-7209-710-0.
- Jacobsson, Britta; Johansson, Eva; Johansson, Per; Andersson, Rolf. Våra kyrkor. Västervik: Klarkullens förlag AB. 1990. səh. 456. ISBN 91-971561-08.
- Rosborn, Sven. Det medeltida Malmö, Detektivarbeten under mer än ett sekel i en gammal stads historia (isveç). Malmö. 2016. ISBN 978-91-639-1837-7.
- Wahlöö, Claes. Skånes kyrkor 1050–1949 (isveç). Kävlinge: Domus Propria. 2014. ISBN 978-91-637-5874-4.
- Wåhlin, Theodor. Malmö S:t Petri Kyrka (isveç). Malmö: Förlagsaktiebolaget i Malmö Boktryckeri. 1919.
- Öhlund, Jenny. Uppåt väggarna! Byggnadshistoria och förändringar i Malmös S:t Petri kyrka. Lunds Universitet. 2010.
- Peter's Church, Malmö — rəsmi saytı