Məsih kompleksi, məsihçi kompleksi və ya xilaskar kompleksi — insanın özünü məsih hesab etdiyi və ya gələcəkdə xilaskar olacağına inandığı şüur vəziyyəti.[1][2] Bu termin həmçinin, insanın özünü başqalarına kömək, onları xilas etmə və ya qorumaq üçün məsul hesab etdiyi şüur vəziyyətinə də aid edilmişdir. Başqa sözlə, bu cür şüur deformasiyası patoloji altruizm kimi izah olunmuşdur.[3]

"Məsih kompleksi" termini "Psixi pozuntuların diaqnostik və statistik təlimatı"nda (DSM) nəzərdən keçirilməmişdir, çünki bu, klinik termin və ya diaqnoz qoyulan pozuntu hesab edilməmişdir. Bununla belə, təsvir edilən əlamətlər böyüklük maniyası və ya özünü həddindən artıq ucaldan təsəvvürlərlə müşayiət olunan və sayıqlama xarakteri almış hallara oxşar olmuşdur.[4] İzabel Klark tərəfindən aparılmış tədqiqatda bu pozuntu güclü şəkildə formalaşmış inanclarla müşayiət olunan dini sayıqlama kateqoriyasına aid edilmişdir. Belə inanclar insanlarda psixi gərginlik yaratmış və hətta zehni əlilliyə gətirib çıxarmışdır. Eyni kateqoriyaya təqib maniyası və şəxsiyyətin alçaldılması sindromu da daxil edilmişdir.[5] Qeyd edilənlər arasında ən güclü pozuntu kimi məhz məsih kompleksi xarakterizə olunmuşdur.[6]
Filosof Entoni Flü qeyd etmişdir ki, bu cür şüur vəziyyətinə misal olaraq həvari Pavelin təcrübəsi göstərilə bilər. Pavel iddia etmişdir ki, tanrı onunla danışmış və onu tövbə etmək istəyənlər üçün xilasa vasitəçi kimi seçildiyinə inandırmışdır. Kent və Flünün dissertasiyalarında həvari Pavelin yaşadığı bu təcrübənin eşitmə və görmə halüsinasiyaları ilə müşayiət olunduğu irəli sürülmüşdür.[6]
- ↑ "Messiah Complex Psychology". flowpsychology.com. 21 mart 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyul 2015.
- ↑ . 2017. 155. ISBN 978-3319607580. (#first_missing_last)
- ↑ "Что такое комплекс Мессии и как он лечится". MedAboutMe.ru (rus). 13 aprel 2023. 4 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 avqust 2023.
- ↑ . 2016. 151. ISBN 978-1440836985. (#first_missing_last)
- ↑ . 2010. 240. ISBN 978-0470683484. (#first_missing_last)
- ↑ 1 2 Flew, Antony. . 2005. 9. ISBN 0742542254. (#first_missing_last)