Nəqadə (ərəb. نقادة) — qədim Misirin predinastik dövrünə – e.ə. IV minilliyə aid ardıcıl arxeoloji mədəniyyətlər kompleksi. Bu mədəniyyətlər sayəsində Misirin ilkin tarixinin xronoloji ardıcıllığı müəyyən edilə bilmişdir. Kompleks adını həmin dövrdə ən iri predinastik qəbiristanlığın aşkar edildiyi Nəqadə yaşayış məntəqəsindən almışdır. Burada 2200-dən artıq dəfn yeri qeydə alınmışdır.
| Nəqadə mədəniyyəti | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Nəqadə mədəniyyət kompleksinin elmi tədqiqi 1894–1895-ci illərdə İngiltərə arxeoloqları Vilyam Flinders Petri və Ceyms Kvibell tərəfindən aparılmış qazıntılarla başlamışdır. 1897-ci ildə bu istiqamətdə işləri Fransa arxeoloqu Jak de Morqan davam etdirmişdir. 1970–1980-ci illərdə qazıntılar Misir arxeoloqu Fəxri Həsən və İtaliya tədqiqatçısı Karlo Barokas tərəfindən aparılmışdır.[1][2][3]
Nəqadədə yalnız qəbiristanlıqlar yox, həm də "şəhər tipli" arxeoloji abidələr qazılmışdır. Hierakonpolda 1897–1898-ci illərdə Kvibellin, 1970–1980-ci illərdə isə ABŞ arxeoloqu Maykl Hoffmanın, 1990-cı illərdən etibarən isə Renn Fridmanın rəhbərliyi altında tədqiqatlar həyata keçirilmişdir.[4]
- ↑ Petrie W. M. F. Naqada and Ballas. L., 1896. Warminster, 1974
- ↑ Quibell J. E., Green F. W. Hierakonpolis. L., 1900—1902. Pt. 1-2
- ↑ Baumgartel E. J. The cultures of prehistoric Egypt. L., 1955—1960. Vol. 1-2; Kaiser W. Zur inneren Chronologie der Naqadakultur // Archaeologia Geographica. 1957. № 6
- ↑ Hoffman M. A. Egypt before the pharaohs: the prehistoric foundations of Egyptian civilization. N. Y., 1984