Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinNansen çökəkliyi — Şimal Buzlu okeanın daxilində, Qekkel silsiləsi ilə Şpitsbergen-Şimaltorpağı materik yamacı arasında yerləşən okean çökəklliyi.[1]
| Nansen çökəkliyi | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dərinliyi | 3975 m |
| Yerləşməsi | |
| 80°30′ şm. e. 65°00′ q. u. | |
| Akvatoriya | Şimal Buzlu okeanı |
Çökəkliyin orta dərinliyi 3430 m, maksimal dərinliyi isə 3975 metrdir. Çökəkliyin qərbində dərinliyi 5449 metr olan Litke sualtı dərəsi yerləşir.
Çökəklik öz adını Norveç qütb araşdırmaçısı Frityof Nansenin adından almışdır.
Nansen çökəkliyi, Arktik Okeanının su kütlələrinin dinamikasını və buz örtüyünün dəyişmələrini öyrənmək üçün mühüm tədqiqat sahəsidir. Bu region qlobal istiləşmə nəticəsində buzların əriməsi və onun okean cərəyanlarına təsiri baxımından tədqiq edilir.[2][3]
Çökəklik dərin su mühitlərinə xas olan spesifik dəniz canlılarına ev sahibliyi edir. Lakin sərt şərait və az qida mövcudluğu səbəbindən həyat məhduddur.
Arktika bölgəsində təbii ehtiyatların, xüsusilə də neft və qazın aşkarlanması Nansen çökəkliyi və ətraf ərazilərin geoloji araşdırılmasını aktuallaşdırıb.[4]
Nansen çökəkliyi adını məşhur Norveçli qütb tədqiqatçısı Fridtjof Nansen (1861–1930) şərəfinə alıb. Nansen, Arktika bölgələrinin tədqiqində əhəmiyyətli rol oynayan alim və kəşfiyyatçı olub. Onun elmi ekspedisiyaları Arktika buzlu ərazilərinin dərinlikləri və xüsusiyyətləri haqqında ilk ətraflı məlumatları ortaya çıxarmışdır.[5]
Çökəkliyin tədqiqi üçün müasir dövrdə sualtı tədqiqat gəmiləri və robotlar istifadə olunur. Tədqiqatçılar suyun duzluluğunu, temperaturunu və okean dibindəki çöküntüləri öyrənirlər. Bu tədqiqatlar qlobal iqlim dəyişikliyi ilə bağlı modellərin daha dəqiq hazırlanmasına yardım edir.
- ↑ Nordenskjöld, Otto; Ludwig Mecking; Ernst Antevs; Wolfgang Louis Gottfried Joerg; Marion Hale. The Geography of the Polar Regions. American Geographical Society. 1928. 126.
- ↑ "International Bathymetric Chart of the Arctic Ocean". NOAA. 30 sentyabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 noyabr 2024.
- ↑ Jakobsson, Martin; Mayer, Larry; Coakley, Bernard; Dowdeswell, Julian A.; Forbes, Steve; Fridman, Boris; Hodnesdal, Hanne; Noormets, Riko; Pedersen, Richard; Rebesco, Michele; Schenke, Hans Werner; Zarayskaya, Yulia; Accettella, Daniela; Armstrong, Andrew; Anderson, Robert M.; Bienhoff, Paul; Camerlenghi, Angelo; Church, Ian; Edwards, Margo; Gardner, James V.; Hall, John K.; Hell, Benjamin; Hestvik, Ole; Kristoffersen, Yngve; Marcussen, Christian; Mohammad, Rezwan; Mosher, David; Nghiem, Son V.; Pedrosa, Maria Teresa; Travaglini, Paola G.; Weatherall, Pauline. "The International Bathymetric Chart of the Arctic Ocean (IBCAO) Version 3.0". Geophysical Research Letters. 39 (12). 29 iyun 2012: n/a. Bibcode:2012GeoRL..3912609J. doi:10.1029/2012GL052219. hdl:2445/175672. 19 fevral 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 noyabr 2024.
- ↑ "Arctic Ocean". CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. 4 dekabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyul 2009.
- ↑ "Towering Mountains". Canada's Aquatic Environments. CyberNatural Software, University of Guelph. 10 iyun 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyul 2009.