Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinPersey Andromedanı azad edir və ya Andromedanın azad edilməsi — İtalyan İntibahı dövründə Piero di Kozimo tərəfindən yaradılmış rəsm əsəri. Əsər estetik, kosmoloji və siyasi əhəmiyyətinə görə tənqidçilər və incəsənət tarixçiləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Rəsm əsəri yarımilah Perseyin dəniz məxluqunu məhv etməsi və gözəl Andromedanı xilas etməsi haqqında mifin təsviridir. Əsərin süjeti qədim Roma yazıçısı Ovidin "Metamorfoza" əsərində təqdim olunan hekayəyə əsaslanır.
| Persey Andromedanı azad edir | |
|---|---|
 | |
| Tarixi | 1510 |
| Üslubu | mifologiya rəssamlığı |
| Ölçüləri | 70 sm × 123 sm |
| Materialı | yağlı boya[d] |
| Saxlanıldığı yer | |
| İnventar nömrəsi | 1536 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rəsmdə işlənən mövzulara platonik məhəbbət, ideal gözəllik, nigah və təbiətin gözəlliyi daxildir. Əsərdə Mediçi ailəsinin üzvlərinin, eləcə də Florensiyanın ali hakim sinfinə mənsub bir çox şəxsin portretləri Perseyin Andromedanı xilas etməsi haqqında hekayənin personajları kimi əks olunmuşdur. Rəsm hazırda Florensiyada, Uffitsi qalereyasında saxlanılır.
Bu rəsm əsəri yarımtanrı Persey və Andromeda haqqında hekayə ilə əlaqədardır. Perseyə Arqos kralı Akrisiosu öldürəcəyi barədə kahinlik edilmişdi. Bu peyğəmbərliyə görə Akrisios, Perseyin anası Danayanı bakirə qalması üçün həbsxanaya salır. Lakin Zevs həbsxanada ona görünür və onu hamilə edir; nəticədə insan anadan (Danaya) və ilah atadan (Zevs) olan Persey yarımilah kimi doğulur. Persey doğulduqdan sonra o, anası ilə birlikdə bir sandığa qoyularaq okeana atılır. Onlar 19 gün sandıqda qalırlar və nəhayət balıqçılar tərəfindən xilas edilirlər, hər ikisi sağ qalır.
Persey yaxınlıqdakı adada böyüyür və keçmişi barədə heç nə bilmir. Bir gün adanın hökmdarı bir ziyafət təşkil edir. Ziyafət zamanı Persey onu incidəndə, hökmdar ona deyir ki, əgər yaşamaq istəyirsə, Qorqona Meduzanın başını gətirməlidir. Persey Meduzanı öldürdükdən sonra evə qayıdarkən Andromedanı və onun anasını qayaya bağlanmış halda görür. O, aşağı enərək dəniz məxluqunu öldürür və Andromedanı xilas edir. Nəticədə Persey Andromeda ilə evlənir.[1]
Rəsm əsəri Qədim Roma yazıçısı Ovidinin "Metamorfoza" adlı məcmusuna daxil olan bu hekayələrdən birinə əsaslanır.[2]
Andromeda ideal heykəltəraşlıq gözəlliyi kimi qəbul edilir.[2] Bu mifin təsvir edildiyi rəsmlərdə o, bəzən heykəl formasında göstərilir.[2] Andromedanın dağın ətəyində, dəniz məxluqu tərəfindən udulmaq üzrə olan vəziyyətdə təsvir edilməsi ideal gözəlliyi simvolizə edir. Andromeda o qədər hərəkətsiz və gözəl görünür ki, sanki heykəldir; yalnız saçları küləklə hərəkət edənə qədər bu belə davam edir. Məhz o anda Persey onun həqiqətən canlı bir insan olduğunu başa düşür.
Perseyin Andromedanı xilas etməsi həm də Fidneyin Andromedaya olan ehtirasına görə daşa çevrilməsinə qarşı platonik məhəbbətin təsviri kimi simvollaşdırılır.[2] Meduza isə şəhvət və cazibəni təcəssüm etdirir.[2]
Rəsm əsərinin mövzularından biri nikahdır.[2] "Persey Andromedanı azad edir" əsəri məhəbbətin hər şeyə qalib gəldiyini nümayiş etdirir; Perseyin Andromedaya olan sevgisi sayəsində o, həm məxluqları, həm də insan rəqiblərini məğlub edir. Perseyin Andromedanı azad etməsi həm də nikaha işarədir, çünki yarımilah Andromedanın əlini istəyir. Perseyin Andromedaya əl uzatdığı səhnə toxunuşa əsaslanan həssaslığı və naturalist gözəlliyi təcəssüm etdirir.
Perseyin Andromedanı xilas etməsi haqqında hekayə təbiət və heykəltəraşlıqda ideal gözəllik anlayışını əks etdirir, çünki sonradan rəssamlar təbiətin gözəlliyi ilə heykəlin ideal gözəlliyi arasındakı əlaqəni müqayisə etmişlər.[2] "Persey Andromedanı azad edir" mövzusunda yaradılmış heykəllər heykəltəraşlıq texnikasının mükəmməlliyini və rəsmlərin həyati oxşarlığını göstərir. İntibah dövrünün heykəltəraşlıq və rəssamlıq nümunələri bu əsərdə açıq şəkildə görünür.
Persey ilk dəfə iplərlə bağlanmış və dəniz məxluqu tərəfindən yeyilmək üzrə olan Andromedanı görəndə onun heykəl olduğunu zənn etmişdi. Yalnız saçları küləklə hərəkət etdikdə onun təkcə bir heykəl deyil, həqiqi insan olduğunu anlayır və dərhal ona vurulur.[2] Bu isə heykəlin sənətdə ideal forma kimi qəbul oluna biləcəyini göstərir.[2]
Rəsm əsəri estetik, kosmoloji və siyasi alt məzmununa görə incəsənət tarixçiləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Əsər klassik hekayələri dəqiq şəkildə təsvir edir və diqqəti gözəllik mövzusuna yönəldir.[3]
Siyasi xüsusiyyətlər baxımından rəsmdə Gənc Filippo Strottsi və gələcək Urbino hersoqu Lorenzo Mediçi kimi bir çox dövrün nüfuzlu dövlət xadimləri təsvir edilmişdir. Strottsi rəsmin sağ küncündə ağ baş örtüklü kişi kimi göstərilmişdir və onun Kefey obrazında olduğu güman edilir. Lorenzo Mediçinin portretinin isə Persey obrazında əks olunduğu ehtimal edilir.[3]
Piero di Kozimo əsərə öz imzasını atmaq üçün özünü də tamaşaçıya üz tutmuş yaşlı bir kişi obrazında təsvir etmişdir. Rəsmdəki dəniz məxluqunun təsviri Mediçi ailəsinin Florensiyada hakimiyyətə qayıdışına işarə kimi yozulur.[3]
Corco Vazari əsəri rənglərin mükəmməl istifadəsinə və dəniz məxluqunun indiyədək heç kimin etmədiyi şəkildə orijinal təsvirinə görə yüksək qiymətləndirmişdir.[3]
Hazırda rəsm Florensiyadakı Uffitsi qalereyasında sərgilənir.[3] Uffitsi qalereyasında əsər İntibah dövrünə aid olan, rəssamlıq və heykəltəraşlığın üstün tərəfləri barədə aparılan müzakirələri əks etdirən bölmədə yerləşdirilmişdir. Bu qalereyada çoxlu heykəllərin olması və "Persey Andromedanı azad edir" rəsminin həmin məkanda nümayiş olunması, rəssamlığın heykəltəraşlıqdan daha güclü bir incəsənət növü olub-olmaması barədə fikirlərə əlavə arqumentlər təqdim edir.[2]
- ↑ Hartland, Edwin Sidney. The Legend of Perseus: A Study of Tradition in Story Custom and Belief. Vol. 1 The Supernatural Birth. London: David Nutt in the Strand, London. 1894. 1–3. ISBN 0-404-53570-4.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Scott, John Beldon. "The Meaning of Perseus and Andromeda in the Farnese Gallery and on the Rubens House". Journal of the Warburg and Courtauld Institutes. 51. 1988: 250–260 – JSTOR vasitəsilə.
- ↑ 1 2 3 4 5 Cheney, Liana. ""Andromeda": Transformation of Historical and Mythological Sources". Artibus et historiae. 25. 2004: 197–227.
- Fossi, Gloria. Galleria degli Uffizi – Arte storia collezioni. Giunti. 2001. səh. 202.