Pirojok (rus. пирожок) və ya pirojki ((rus. пирожки́) — içliklə doldurulmuş kiçik ölçülü çörək və ya xəmir məmulatı.[1] ümumiyyətlə Rusiya və Şərqi Avropa mətbəxinə məxsusdur.[2][3][4][5][6] Pirojol məşhur küçə yeməyi və rahatlıq qidasıdır.[2] Onlar xüsusilə böyük etnik rus icmalarının yaşadığı ölkələrdə məşhurdur.[7][8]
| Pirojok | |
|---|---|
 | |
| Mənşəyi | |
| Tərkibi | |
| Əsas | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu, maya ilə, mayasız və ya qata-qat xəmirdən hazırlanır və ya sobada bişirilir, ya da yağda qızardılır.[9][10] Bişmiş pirojoklar adətən "qayıq" formalı (uzunsov və uc hissələri iti) və ya oval olur, qızardılmış pirojoklar isə oval-yastı və ya "aypara" formasında hazırlanır.[1][9][10] İçliyin çəkisi pirojokun ümumi kütləsinin 20–25 faizini təşkil etməlidir. Bu nisbət xüsusilə kələm, kəsmik və marmelad ilə doldurulmuş qızardılmış pirojoklar üçün tətbiq olunur.[9] Digər növ içliklərdə bu nisbət 25–35 faiz arasında dəyişir. Standart pirojokun ümumi çəkisi, qaydalara görə, 100 qramadək olur.[1]
Pirojki sözü rus dilində "piroq" sözünün kiçiltmə formasıdır.[3]
"Pirojki" (rus. пирожки, hərf. "kiçik piroqlar") sözü rus dilindən gəlir və vurğu son hecada yerləşir: [pʲɪrɐʂˈkʲi]. Tək formada olan "pirojok" (rus. пирожок) sözü "piroq" (rus. пирог) sözünün kiçildilmiş formasıdır və tam ölçülü "piroq", yəni böyük piroq mənasını verir.[3] Bu söz qədim rus dilindəki "pirъ" (hərf. "şənlik, yığıncaq, bayram") sözündən yaranmışdır.[3][7][11]
Digər slavyan dillərində onun oxşar formaları mövcuddur: belarus dilində pirajki (піражкі)[12] və ukrayn dilində "pırijki" (пиріжки).[13]
Darra Qoldşteynin fikrinə görə, pirojok "Rus həyatında olduğu qədər ədəbiyyatda da hər yerdə mövcuddur. Küçə küncləri daşıyıcı sobadan təzəcə çıxmış pirojları satan satıcılarla doludur; kafelərdə isə şorba ilə yanaşı ət pirojları da təqdim olunur [...] Onların kiçik qohumları olan pirojkilar cib ölçüsündə və oval formalıdır. Bütün bunlar müxtəlif xəmirlərdən — maya, qum və ya lay xəmirdən — hazırlanır və içliyə ən uyğun olanı seçilir". O, pirojokun ədəbiyyatda yerinə Nikolay Qoqolun "Dikanka yaxınlığında fermada axşamlar" əsərini nümunə göstərmişdir.[2]
- ↑ 1 2 3 Товарный словарь, 1959
- ↑ 1 2 3 Goldstein, Darra. A Taste of Russia: A Cookbook of Russian Hospitality. Russian Information Service. 1999. səh. 54. ISBN 9781880100424.
- ↑ 1 2 3 4 Saberi, Helen. pirog // The Oxford Companion to Food (ingilis). Oxford University Press. 20 noyabr 2014. ISBN 978-0-19-967733-7.
- ↑ "piroshki". Oxford Living Dictionaries. 1 sentyabr 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 avqust 2018.
- ↑ https://www.oed.com/search/dictionary/?q=pirozhok
- ↑ Grimes, William, redaktorEating Your Words: 2000 Words to Tease Your Taste Buds (English) (1st). Oxford; New York: Oxford University Press. 1 sentyabr 2004. ISBN 9780195174069.
- ↑ 1 2 Morgunskaya, Yuliya. Пирожок под следствием. Где искать корни выпечки с начинкой и в чем "виноват" Киев [Pirozhok under investigation. Where to look for the roots of baked goods with filling and what Kyiv is "guilty" of]. DS News (rus). 29 noyabr 2020. İstifadə tarixi: 1 iyul 2025.
- ↑ Albuquerque, Gabriela; Sousa, Sofia; Lança de Morais, Inês; və b. "Nutritional Characterization of Street Food in Urban Turkmenistan, Central Asia". Frontiers in Public Health. 10 (10). 2022. doi:10.3389/fpubh.2022.877906. PMC 9168320 (#bad_pmc). PMID 35677765 (#bad_pmid).
- ↑ 1 2 3 Приготовление мучных кондитерских изделий, 1965
- ↑ 1 2 В. В. Похлёбкин, 2015
- ↑ Ayto, John. pierogi // The Diner's Dictionary (ingilis). Oxford University Press. 2013. ISBN 978-0-19-964024-9.
- ↑ Тлумачальны слоўнік беларускай мовы [Explanatory dictionary of the Belarusian language] (belarus). 4. BelEn. 1980.
- ↑ Stechishin, S. "Traditional foods". Internet Encyclopedia of Ukraine. İstifadə tarixi: 1 iyul 2025.
- Бутейкис Н. Г., Кенгис Р. П. Пирожки печёные. Пирожки жареные // Приготовление мучных кондитерских изделий. — М.: Экономика, 1965. — С. 179—181, 193—194. — 252 с. — 45 000 экз.
- Пирожки // Товарный словарь / И. А. Пугачёв (главный редактор). — М.: Государственное издательство торговой литературы, 1959. — Т. VI. — Стб. 1049—1053. — 581 с.
- Похлёбкин В. В. Пирожки // Кулинарный словарь (4000 nüs.). М.: Издательство «Э». Н. Петухова. 2015. 289. ISBN 978-5-699-75127-3.
- Ковалёв В. М., Могильный Н. П. Пирожки печёные. Пирожки жареные // Рецепты русской кухни. М.: Мир. 1989. 183–184.
- Ковалёв Н. И. Вот такие пироги // Блюда русского стола. История и названия (10000 nüs.). СПб.: Лениздат. 1995. 82–97. ISBN 5-289-01718-6.