
Aşıq Pəri — Azərbaycan aşıq-şairi. Aşıq Pəri XIX əsrin tanınmış aşıqlarından biri, Azərbaycan qadın aşıq sənətinin isə yaradıcısı və banisidir. Onun poeziyası əsasən şifahi poetik duellərdən ibarət idi. O, Azərbaycan dilində müxtəlif xalq şeiri formalarından istifadə etmişdir. 1811-ci ildə Qarabağ xanlığının (indiki Azərbaycanın Cəbrayıl rayonu) Maralyan kəndində anadan olmuş, uşaq yaşlarından şeir yazmağa başlamış və daha sonra Qarabağ xanlığının paytaxtı Şuşaya köçmüşdür. O, yerli poeziya müsabiqələrində tez-tez iştirak etmiş, kişi həmkarları ilə yarışaraq onları məğlub etmiş və bölgənin ilk məşhur qadın aşığı olmuşdur. Gənc yaşda, naməlum şəraitdə vəfat etmişdir.
Pərinin yaradıcılığının əsas mövzuları sevgi, ədalətsizliklərə etiraz, əzab və həsrət ifadəsi idi. O, şeirlərində sadə və anlaşıqlı dildən istifadə etmişdir. Öz bədii kollektivində yeganə qadın olaraq, tez-tez həmkarlarına qarşı zarafatçı və istehzalı bir üslub sərgiləmişdir. Aşıq Pəri poeziyası müstəqil ruhu ilə seçilmiş, qadın olaraq ifadə imkanlarını genişləndirmək üçün aşıq şeirinin mövcud quruluşundan istifadə etmişdir. O, kişi həmkarları ilə duellərində onların təkliflərini rədd etmiş, heç vaxt bir kişinin himayəsinə ehtiyac olmadan tək çıxışlar etmişdir. Aşıq Pəri "Azərbaycan mədəniyyətinin güclü, müstəqil qadın nümunəsi" kimi təsvir edilmişdir.
Aşıq Pərinin təxminən 40–50 şeir yazdığı bilinsə də, onların çoxu günümüzə qədər gəlib çıxmayıb. Şeirləri ilk dəfə Mirzə Yusif Qarabağinin "Məcmueyi-divani-Vaqif və müasirini-digər" (1856) məcmuəsində, sonralar isə A. Berjenin tərtib etdiyi "Qafqaz və Azərbaycanda məşhur olan şüəranın əşarına məcmuədir" (Leypsiq, 1867) kitabında dərc olunmuşdur. Onun poeziyası əsasən şifahi poeziya duellərindən ibarət olmuşdur.