Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edin
Azərbaycan mifologiyası — azərbaycanlıların mifoloji düşüncələr sistemi, türk xalqlarının mifologiyasının tərkib hissəsi. Azərbaycan mifoloji süjetləri və personajlarının formalaşmasında Mesopotamiya, İran və türk mifologiyalarının təsiri olmuşdur. Müxtəlif Azərbaycan mifləri öz mənşəyini "Ərgənəqon", "Oğuz", "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanlarından və "Oğuznamə"dən götürür. Eyni zamanda, Azərbaycan mifologiyası ilə bağlı bəzi süjet və personajlarda Avesta və Gilqameş dastanı kimi Qədim Şərq ədəbi abidələrinin təsiri də müşahidə edilir.
Azərbaycan mifləri yerli ritualizm, kult inancları, totemizm və şamanizmin təsirinə məruz qalmışdır. İslam dininin qəbul edilməsindən sonra (VIII–IX əsrlər), Azərbaycan xalq nağılları və miflərinə bu dinin mifologiyası ilə əlaqədar süjet və personajlar daxil olmuş, müxtəlif İslam ideyaları hekayə strukturuna əlavə edilmişdir. Azərbaycan şər varlıqları arasında cinlər İslam ənənəsinin, divlər və pərilər zərdüştlüyün, hal anası və ərdov isə şamanist ideyanın məhsuludur.
Azərbaycan mifologiyasında ilk insanın mənşəyi, digər insanların ondan yaranması, Yer üzündə böyük daşqından sonra həyatın canlanması, beş müqəddəsə (od, metal, daş, torpaq və su) ehtiram göstərilməsi, ağacların da ehtiram göstərilən obyektlər arasında olması ilə bağlı mifik mətnlər vardır. İlk insanların nəhənglər olduğu, ömürlərinin uzun olduğu ilə bağlı mif vardır. Türk xalqlarının əcdadı sayılan Türk Azərbaycan miflərinə görə Nuh peyğəmbərin nəslindən gəlir, qurd vasitəsilə qurtuluş yolunu tapır. Dünyanın sonu ilə bağlı mifə görə, axırda yalnızca Ulu Ananı simvolizə edən qoca qarı və qurd həyatda qalacaqdır.Aləmin yatdığı vaxt inancına görə, hər Novruz bayramında aləm ölür və yenidən dirilir.