Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinQətər Dövlətinin əmiri ( ərəb. أمير دولة قطر ) — Qətərin monarxı və Dövlət başçısı. Əmir həm də Silahlı Qüvvələrin baş komandanı və konstitusiyanın təminatçısıdır. Qətər əmiri ölkədə ən qüdrətli vəzifəni tutur, dövlət hakimiyyətinin bütün qollarına nəzarət edir və xarici əlaqələrdə görkəmli rola malikdir.
| Qətər Dövlətinin əmiri | |
|---|---|
| أمير دولة قطر Amir Dawlat Qatar | |
 Qətərin gerbi | |
_(cropped).jpg) Vəzifədədir Təmim bin Həməd Al Tani | |
| Ölkə | |
| Başçılıq edir | 25 iyun 2013-cü ildən |
| Müraciət forması | Əlahəzrət |
| Təsis tarixi | 1851 |
| Vəzifədə birinci | Əhməd bin Əli Al Tani |
| Rəsmi saytı | diwan.gov.qa |
Qətər əmirlər Ərəbistan yarımadasının ən böyük tayfalarından biri olan Bəni-Təmim qəbiləsinə mənsub Tani nəslinin (Al Sani sülaləsi) nümayəndələridir. Hazırkı hökmdar 2013-cü il iyunun 25-də taxta çıxan Təmim bin Həməd Al Tanidir.[1]
Qətərin bütün əmirləri Al Tani sülaləsinin üzvlərindən olub.[2][3] Şeyx Məhəmməd bin Tani 1851-ci ildə ölkə qəbilələrini öz rəhbərliyi altında birləşdirən zaman hakimiyyətinə başlayan ilk hökmdar kimi tanınır.[4]
Qətər 1871-ci ildə Osmanlı imperiyasının bir hissəsi oldu. Buna baxmayaraq, Şeyx Məhəmməd onun daxili işlərinə nəzarəti saxladı.[4][5]
1893-cü ilin martında Əl-Vəcbə döyüşü baş vermişdi və ikinci hökmdar Şeyx Casim bin Məhəmməd Əl Taninin ordusu qələbə qazanmışdı. Qələbədən sonra Şeyx Casim bin Məhəmməd Əl Tani 1913-cü ilin iyuluna qədər Qətərin Osmanlı İmperiyasının tərkibində qalmasına baxmayaraq, Qətər Dövlətinin qurucusu kimi tanındı.[6]
Osmanlı İmperiyası 1915-ci ilin avqust ayına qədər Qətərdə hərbi mövcudluğunu saxladı. Şeyx Abdulla bin Casim Əl Tani 3 noyabr 1916-cı ildə İngiltərə-Qətər müqaviləsini imzaladı.
Şeyx Abdulla 1913-cü ildən 1949-cu ilə qədər Qətərin hökmdarı olub. Qətərin ilk neft quyusu 1938-ci ilin oktyabrında qazıldı və 1940-cı ilin yanvarında Duhan şəhərində neft tapıldı.[7]
Qətər 3 sentyabr 1971-ci ildə müstəqil dövlət oldu və o vaxtdan Qətər hökmdarı Əmir adlanır.[8]
Qətər rəsmi olaraq Konstitusiyalı monarxiya dövlətidir.[9][10], lakin əmir və ailəsi tərəfindən saxlanılan geniş səlahiyyətlər onu mütləq monarxiya[11][12] və avtokratiya idarəetmə sistemi ölkəsi edir.
Əmir icra, qanunvericilik və məhkəmə orqanlarında əsas rola malikdir və həmçinin orduya nəzarət edir.
Əmir və ailəsi hakimiyyətə mübahisəsiz nəzarət edir. Qətər Məşvərət şurası bəzi müəyyən sahələrdə səlahiyyətlərinə malik olmasına baxmayaraq,[13] onun bütün üzvləri əmir tərəfindən təyin edilir.[14]
Əmir ölkənin əsas icra hakimiyyəti orqanı olan Nazirlər Kabinetini təşkil edən Baş naziri və digər nazirləri təyin etmək və dəyişdirmək üçün müstəsna səlahiyyətə malikdir.[15][13]
2003-cü ildə Qətər qanunverici orqanın 45 üzvündən 30-nun birbaşa seçilməsini nəzərdə tutan konstitusiya qəbul etdi.[16][17][18] Bununla belə, qanunverici orqanın əmirin qanunları rədd etmək və nazirləri vəzifədən azad etmək səlahiyyətləri məhduddur.[19] Təxminən 20 il təxirə salındıqdan sonra Qətərdə 2021-ci ilin oktyabrında ilk Parlament seçkiləri keçirildi.[20][21][22]
Konstitusiyada məhkəmələrin müstəqilliyinə bəzi təminatlar verildiyi və hakimlərin yüksək dərəcəli hakimlərdən ibarət “Məhkəmə Ali Şurası” tərəfindən təyin olunmaq üçün irəli sürüldüyü halda, əmir bütün hakimləri təyin edir və “son nəticədə məhkəmə sisteminə nəzarət edir”.[13]
Əmir Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanıdır. Bu titul onun bütün Qətər dövlətinin hərbi qoşunları üzərində son səlahiyyət rolunu təsbit edir. Qətər əmiri Quru Qoşunları, Dəniz Qüvvələri, Hərbi Hava Qüvvələri və Qvardiyanın Baş Komandanıdır.[23]
Qətər Dövlətinin 2005-ci ildə nəşr olunan daimi konstitusiyası hakimiyyətin irsi olduğunu və Həməd ibn Xəlifə Al Taninin nəslinə aid olduğunu təsbit edir. Konstitusiya əmirin Al Tani hakim ailəsinin üzvləri ilə məsləhətləşərək kişi övladları arasından vəliəhd şahzadə təyin etməli olduğunu diktə edir. Vəliəhd olaraq təyin olunmaq üçün namizəd müsəlman olmalı və anası Qətərli olmalıdır. Əgər hakim əmirin uyğun kişi övladı yoxdursa, əmir vəliəhdi daha geniş Al Tani ailəsinin uyğun üzvləri arasından seçilməlidir.[24]
Qətərin keçmiş əmiri şeyx Həməd bin Xəlifə Al Tani dördüncü oğlu şeyx Təmim bin Həməd Al Tanini böyük oğlu şeyx Casim bin Həməd Al Taninin (1996-2003-cü illər arasında vəzifədə olan) şeyxin taxt-tacdan imtina etməsindən sonra 5 avqust 2003-cü ildə varis təyin etdi.[25]
Əmirlər arasında əvvəlki iki hakimiyyət keçidi çevrilişlər nəticəsində baş vermişdi. Həməd bin Xəlifə 1995-ci ilin iyununda, atası İsveçrənin Cenevrə şəhərində səfərdə olarkən qansız saray çevrilişi nəticəsində atası əmir Xəlifə bin Həmədin yerinə keçmişdi.[26][27] 1972-ci ilin fevralında Xəlifə özü də öz əmisi əmir Əhməd bin Əli Al Tanini oxşar şəraitdə əvəz etmişdi.[28]
| Şəkil | Adı | Doğum tarixi | Vəfat tarixi | Hakimiyyətinin başlanğıcı | Hakimiyyətinin sonu | Hakim ailə |
|---|---|---|---|---|---|---|
.svg) |
Məhəmməd bin Tani Al Tami ثاني بن محمد آل ثاني |
1788 – dekabr | 18 dekabr 1878 | 1851[4] | 1850 | Dövlətin qurucusu |
 |
Casim bin Məhəmməd Al Tani (I Мəhəmməd ) جاسم بن محمد آل ثاني |
1825 | 17 iyul 1913 | 18 dekabr 1878[7] | 17 iyul 1913[7] | Al Tani |
| |
Əhməd bin Məhəmməd Al Tani حمد بن محمد بن ثاني |
1853 – dekabr | 1905[29] | 1898 | 1905 | Al Tani |
| |
Məhəmməd bin Cassim Al Tani (II Məhəmməd ) محمد بن جاسم آل ثاني |
17 yanvar 1881 | 8 aprel 1971 | 1913 | 1914 | Al Tani |
|
Abdulla bin Cassim Al Tani عبد الله بن جاسم آل ثاني |
11 fevral 1880 | 25 aprel 1957 | 17 iyul 1914 | 20 avqudt 1949 | Al Tani |
|
Əli bin Abdullah Al Tani علي بن عبد الله آل ثاني |
5 iyun 1895 | 31 avqust 1974 | 20 avqust 1949 | 24 oktyabr 1960 | Al Tani |
| |
Əhməd bin Əli Al Tani
|
1922 | 25 noyabr 1977 | 24 oktyabr 1960 | 22 fevral 1972 | Al Tani |
| |
Xəlifə bin Həməd Al Tani خليفة بن حمد آل ثاني |
17 sentyabr 1932 | 23 oktyabr 2016 | 22 fevral 1972[30] | 27 iyun 1995 | Al Tani |
_(cropped).jpg) |
Həməd ibn Xəlifə Tani حمد بن خليفة آل ثاني |
1 yanvar 1952 | 27 iyun 1995 [31] | 25 iyun 2013 | Al Tani | |
| |
Təmim ibn Həməd Al Tani تميم بن حمد آل ثاني |
3 iyun 1980 | 25 iyun 2013[1] | Hazırkı | Al Tani |
- ↑ 1 2 "Qatari emir Hamad hands power to son Tamim". BBC News. 25 iyun 2013. İstifadə tarixi: 25 iyun 2013.
- ↑ Qatar's Rulers. Amiri Diwan. Retrieved 11 July 2022.
- ↑ His Highness Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani. Amiri Diwan. Retrieved 11 July 2022.
- ↑ 1 2 3 Sheikh Mohammed Bin Thani. Amiri Diwan. Retrieved 11 July 2022.
- ↑ Rogan, Eugene; Murphey, Rhoads; Masalha, Nur; Durac, Vincent; Hinnebusch, Raymond. "Review of The Ottoman Gulf: The Creation of Kuwait, Saudi Arabia and Qatar by Frederick F. Anscombe; The Blood-Red Arab Flag: An Investigation into Qasimi Piracy, 1797–1820 by Charles E. Davies; The Politics of Regional Trade in Iraq, Arabia and the Gulf, 1745–1900 by Hala Fattah". British Journal of Middle Eastern Studies. 26 (2). noyabr 1999: 339–342. doi:10.1080/13530199908705688. JSTOR 195948.
- ↑ Sheikh Jassim Bin Mohammed Bin Thani. Amiri Diwan. Retrieved 11 July 2022.
- ↑ 1 2 3 Sheikh Abdullah Bin Jassim Al Thani. Amiri Diwan. Retrieved 11 July 2022.
- ↑ Sheikh Ahmad Bin Ali Al Thani. Amiri Diwan. Retrieved 11 July 2022.
- ↑ BBC News, How democratic is the Middle East? Arxivləşdirilib 11 fevral 2021 at the Wayback Machine, 9 September 2005.
- ↑ United States Department of State Country Reports on Human Rights Practices for 2011: Qatar Arxivləşdirilib 26 oktyabr 2020 at the Wayback Machine, 2011.
- ↑ Qatar shows how to manage a modern monarchy
- ↑ "Embassy of Canada to the State of Qatar".
- ↑ 1 2 3 "Qatar: Freedom in the World 2024 Country Report".
- ↑ Qataris votes to end limited polls for legislative seats in shadow of US election
- ↑ COUNCIL OF MINISTERS
- ↑ "Qatar". CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. 8 fevral 2012. 9 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 mart 2012.
- ↑ Lambert, Jennifer. "Political Reform in Qatar: Participation, Legitimacy and Security". Middle East Policy. 19 (1). 2011. 16 yanvar 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 yanvar 2012.
- ↑ "Qatar to hold advisory council elections in 2013". Reuters (UK edition). Reuters. 1 noyabr 2011. 18 yanvar 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 mart 2012.
- ↑ Political Stability: the Mysterious Case of Qatar
- ↑ Qatar’s first elected parliament may have more power than other Persian Gulf legislatures. Here’s why.
- ↑ Qatari elections: A PR stunt or a step toward democracy?
- ↑ Legislative elections in Qatar postponed until at least 2019
- ↑ Al Meezan - Qatary Legal Portal | Legislations | The Permanent Constitution of the State of Qatar".
- ↑ The State and the Basis of its Rule
- ↑ New Qatar crown prince named
- ↑ PRINCE DEPOSES FATHER IN QATAR PALACE COUP
- ↑ Backstory: The royal couple that put Qatar on the map
- ↑ "Qatar PM seizes power from cousin"
- ↑ File 160/1903 'Persian Gulf: El Katr; appointment of Turkish Mudirs; question of Protectorate Treaty with El Katr'
- ↑ "Qatar PM seizes power from cousin".
- ↑ PRINCE DEPOSES FATHER IN QATAR PALACE COUP