Qonzaqa Universiteti (ing. Gonzaga University) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının Vaşinqton ştatının Spokan şəhərində yerləşən özəl İsaçı (yezuitlər) universitet.[4] 1887-ci ildə Cozef Kataldo adlı ispan yezuit rahibi tərəfindən təsis edilmişdir. Universitet liberal sənətlər, elmlər, mühəndislik, biznes, hüquq və təhsil sahələrində bakalavr və magistr proqramları təklif edir.[5]
| Qonzaqa Universiteti | |
|---|---|
 | |
| Əsası qoyulub | 1887 |
| Tip | Liberal sənətlər kolleci |
| Tələbə sayı | 7.637, 6.940[1] |
| Ölkə | |
| Sayt | gonzaga.edu |
| 47°40′02″ şm. e. 117°24′08″ q. u. | |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Liberal sənətlər kolleci (ing. Liberal arts college) anlayışı qədim dövrlərə, xüsusilə Qədim Yunanıstan və Qədim Romaya gedib çıxır.[6][7] Bu təhsil modeli insanın bütöv və əhatəli inkişafını hədəfləyən sistem kimi formalaşmış, əsasən düşünmə qabiliyyəti, ritorika, məntiq və ümumi biliklərə əsaslanmışdır. Liberal sənətlər anlayışı ilk dəfə Platon və Aristotelin fəlsəfi məktəblərində istifadə olunmuşdur.[8] Bu məktəblərdə məqsəd yalnız peşə hazırlığı yox, insanın intellektual və mənəvi inkişafı idi. Trivium (qrammatika, ritorika, dialektika) və kvadrivium (aritmetika, həndəsə, musiqi, astronomiya) adlı yeddi əsas elm sahəsi "liberal sənətlər" təhsili üçün baza sayılırdı.[9][10]
Orta əsr Avropa universitetlərində liberal sənətlər fakültələri ali təhsilin ilk mərhələsini təşkil edirdi. Bolonya Universiteti, Paris Universiteti və Oksford Universiteti kimi klassik universitetlərdə bu sahə fundamental biliklərin verildiyi baza mərhələsi idi. Tələbələr sonrakı mərhələdə teologiya, hüquq və ya tibb kimi ixtisaslara keçirdilər.[11]
XVII–XIX əsrlərdə Avropada və Şimali Amerikada liberal sənətlərə əsaslanan təhsil sistemi daha da inkişaf etdi.[12] ABŞ-da bu model əsasən müstəqil kiçik kolleclər (məsələn, Harvard, Yel, Vilyams Kolleci) tərəfindən təmsil olunurdu. Bu kolleclər geniş bilik və tənqidi düşüncə qabiliyyətinin inkişafını hədəf alaraq, peşəkar təhsildən daha çox ümumi təhsil prinsipinə əsaslanırdılar.[13]
XX əsrdə liberal sənətlər kollecləri ABŞ ali təhsil sistemində mühüm mövqe qazandı. Bu məktəblər adətən kiçik ölçülü, tələbə-müəllim nisbəti aşağı olan, elmi-tədqiqatdan çox tədrisə fokuslanan, interdisiplinar proqramlar təklif edən təhsil müəssisələri idi.[14]
Bəzi Avropa ölkələrində, o cümlədən Niderland, Almaniya və Böyük Britaniyada da liberal sənətlər modeli əsasında fəaliyyət göstərən universitetlər yaradıldı (məsələn, Utrext Universitet Kolleci, London Universitet Kolleci).[15]
Bu gün liberal sənətlər kollec modeli yalnız ABŞ-da deyil, Kanada, Avstraliya, Hindistan, Çin və Avropa İttifaqı ölkələrində də yayılmağa başlamışdır. Təhsil fəlsəfəsi olaraq bu model kritik təfəkkür, yazı və ünsiyyət bacarıqları, elmi və mədəni anlayışın birliyi, fərdi təşəbbüs və sosial məsuliyyət kimi keyfiyyətlərin inkişafına yönəlmişdir.[16] Eyni zamanda, rəqəmsal transformasiya və süni intellektin yüksəlişi dövründə liberal sənətlər təhsili, texnoloji peşə bacarıqlarına əlavə olaraq insani və etik kontekstlərin öyrədilməsi ilə yeni əhəmiyyət qazanır.[17]
Qonzaqa Universitetində 7 əsas akademik bölmə mövcuddur:[18]
- İncəsənət və Elmlər Kolleci
- Mühəndislik və Tətbiqi Elmlər Məktəbi
- Biznes Məktəbi (School of Business Administration)
- Təhsil Məktəbi
- Hüquq Məktəbi (School of Law)
- Tibb bacılığı və Sağlamlıq Elmləri Məktəbi
- Professional Tədqiqatlar və Magistr Proqramları
Universitetdə həmçinin xaricdə təhsil proqramları, onlayn kurslar və tədqiqat imkanları geniş şəkildə mövcuddur.[18]
Spokan çayının sahilində yerləşən kampus gözəl memarlıq üslubu, müasir dərs korpusları və açıq sahələri ilə seçilir.[19] Burada kitabxanalar, laboratoriyalar, rezidensiyalar və dua üçün ibadət məkanları mövcuddur.[14]
- ↑ U.S. and Canadian 2022 NTSE Participating Institutions Listed by Fiscal Year 2022 Endowment Market Value, Change in Market Value from FY21 to FY22, and FY22 Endowment Market Values Per Full-time Equivalent Student (Excel) (ing.). National Association of College and University Business Officers, 2023.
- ↑ 1 2 Global Research Identifier Database (ing.). 2015.
- ↑ 1 2 Global LEI index.
- ↑ "Accreditation | Gonzaga University". www.gonzaga.edu. 7 iyul 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2025.
- ↑ "History of Gonzaga University". Gonzaga University. 2 avqust 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2009.
- ↑ "Undergraduate Majors and Programs – Gonzaga University". 8 may 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 may 2017.
- ↑ "Graduate & Online Programs A–Z – Gonzaga University". İstifadə tarixi: 9 may 2017.
- ↑ "History of Gonzaga Presidents". Gonzaga University. 31 dekabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 dekabr 2019.
- ↑ Schwing, Emily; Sankin, Aaron; Corey, Michael. "These priests abused in Native villages for years. They retired on Gonzaga's campus". revealnews.com. Center for Investigative Reporting. 17 dekabr 2018. 10 yanvar 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 yanvar 2019.
- ↑ Schwing, Emily; Sankin, Aaron; Corey, Michael, "Jesuits sent abusive priests to retire on Gonzaga's campus", The Spokesman-Review, 18 dekabr 2018
- ↑ Davis-Leonard, Ian. "Gonzaga responds to reassignment of Jesuits to the Bea House". gonzagabulletin.com. Gonzaga Bulletin. 18 dekabr 2018. 30 iyul 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 yanvar 2019.
- ↑ Vestal, Shawn, "The question still follows GU President Thayne McCulloh: Did he know? Some are certain that he did", The Spokesman-Review, 28 aprel 2019, 15 yanvar 2025 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 7 iyul 2025
- ↑ "Gonzaga students worked at on-campus home of accused priests", Catholic World Report, 29 aprel 2019, 16 iyun 2025 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 7 iyul 2025
- ↑ 1 2 Gonzaga University: Graduate Programs. "Gonzaga University: Graduate Programs". Gonzaga.edu. 19 oktyabr 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ "John J. Hemmingson Center - Construction Updates - Gonzaga University". Gonzaga.edu. 24 sentyabr 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 mart 2016.
- ↑ Skylstad, William S. "The Bishop 333Writes". The Catholic Diocese of Spokane. 15 yanvar 2004. 6 oktyabr 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2009.
- ↑ "Study Abroad". Gonzaga University. 27 fevral 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2009.
- ↑ 1 2 "Gonzaga University". U.S. News & World Report. 29 iyun 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2015.
- ↑ "At a Glance - GU Facts & Figures". Gonzaga University. 6 sentyabr 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 noyabr 2015.
- Gonzaga University // Encyclopædia Britannica, 14 dekabr 2017, İstifadə tarixi: 16 mart 2018
- The Great Twenty-Eight, Association of Jesuit Colleges and Universities
- Schoenberg, Wilfred P., Gonzaga University: Seventy-five Years, 1887-1962, Gonzaga University, 1963
- Cutler, Donald L.; Arnold, Laurie, "Hang Them All": George Wright and the Plateau Indian War, 1858, University of Oklahoma Press, 2016, səh. 189, ISBN 9780806156262
- Gonzaga History 1887-1895 // Enduring Mission: Gonzaga's First 120 Years, Gonzaga University, 2007, 9 aprel 2012 tarixində arxivləşdirilib