Qroznı (Şimali) Beynəlxalq Hava Limanı (çeç. Соьлжа-ГӀалин дуьненаюкъара аэропорт) — Qroznının şimal hissəsində yerləşən federal əhəmiyyətli beynəlxalq hava limanı.[1][2]
| Qroznı Beynəlxalq Hava limanı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
 | |||||||||||
|
43°23′17″ şm. e. 45°41′58″ ş. u. |
|||||||||||
| IATA: GRV – ICAO: URMG | |||||||||||
| Məlumat | |||||||||||
| Ölkə |
 Rusiya |
||||||||||
| Yeri | Çeçenistan Respublikası | ||||||||||
| Açılış tarixi | 1938 | ||||||||||
| Operator | Vaynaxaviya | ||||||||||
| Saat qurşağı | UTCUTC+3 (Moskva saatı) | ||||||||||
| İş saatları | 24 saat | ||||||||||
| Uçuş-enmə zolaqları | |||||||||||
|
|||||||||||
| Rəsmi saytı | |||||||||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||||||||
İlk dəfə, Qroznı Aviasiya Müəssisəsi "Airport Qroznı", 1938-ci ildə R-5 və U-2 təyyarələrində ilk poçt nəqliyyatı və sanitariya uçuşları həyata keçirilməyə başlayanda işə başladı. Bir müddət sonra kənd təsərrüfatı ehtiyacları üçün uçuşlar həyata keçirilməyə başlandı. 1977-ci ilə qədər Qroznıda yalnız Li-2, Il-14, An-24 və An-10 təyyarələrini yerləşdirə bilən, yalnız asfaltlanmamış uçuş-enmə zolağı olan bir hava limanı var idi.
1977-ci ildə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasını SSRİ-nin bölgələri ilə birləşdirən Tu-134 sərnişin təyyarələrinin süni uçuş-enmə zolağı olan yeni bir hava limanı kompleksi istifadəyə verildi.
1991–1994-cü illərin çətin vaxtlarında və 1994–2000-ci illərdəki müharibələr zamanı hava limanı bir neçə dəfə adını dəyişdi:
- 1991-ci il — Şeyx Mənsur aeroportu;
- 1995-ci il — Şimal aeroportu;
- 1996-ci il — Şeyx Mənsur aeroportu;
- 2000-ci il — Şimal aeroportu.
Toponimlər reyestrinə görə, Qroznı (Şimal) hava limanı adlandırılır.[1]
Hava limanını 8 sentyabr 1991-ci ildə ələ keçirilən və 30 sentyabr 1994-cü ilə qədər saxlayan Çeçen silahlı birləşmələrinə qarşı hərbi əməliyyatlar zamanı bütün infrastruktur və aerodrom ciddi şəkildə əziyyət çəkdi.
İkinci Çeçen müharibəsi bitdikdən və respublikada dinc bir həyat başladıqdan sonra hava limanının tədricən bərpası inkişaf etdi. 2000-ci ildə, Adnan Vakhidoviç Qakayevin rəhbərliyi altında, Qroznı Şimal Hava Limanının Yenidənqurma üzrə Federal Dövlət Təşkilatı müdirliyi yaradıldı.
1999–2006-cı illərdə pist genişləndirilmiş və uzadılmış, müasir drenaj sistemi yaradılmışdır. Tu-154 və İl-62 təyyarələrini qəbul edə bilən hava limanı kompleksi ortaya çıxdı.
6 mart 2002-ci ildə Rusiya Nəqliyyat Nazirliyinin NA-76-r nömrəli əmri ilə obyektlərin tam miqyaslı bərpasına başlanıldı.
5 oktyabr 2006-cı ildə hava limanının istifadəyə verildiyi gün Respublika Prezidenti Əhməd Kadırovun seçilməsi xatirəsinə uyğun olaraq təyin edildi. Elə həmin il Şimal Hava Limanı Qroznı Hava Limanı adlandırıldı.[3]
19 fevral 2007-ci il tarixində, Federal Hava Nəqliyyatı Agentliyi, 19 fevral 2007-ci il tarixli AYU-19 əmri ilə Qroznı (Şimal) aerodromunun istismara yararlılığı və dövlət qeydiyyatı haqqında şəhadətnamə verilmişdir. Hava limanına B sinfi verildi. Bütün növ Tu-134 təyyarələrinin və helikopterlərinin 24 saat, bütün il boyu qəbuluna icazə alındı.[4]
29 noyabr 2007-ci ildə Qroznı hava limanı Tu-154 təyyarələrini qəbul etmək üçün icazə aldı.[4]
6 noyabr 2009-cu ildə Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsi (IAC) aerodroma beynəlxalq sertifikat verdi.[5][6][7]
23 avqust 2021-ci ildə Qroznı hava limanına Çeçenistan Respublikasının Prezidenti Əhməd Əbdülhəmidoviç Kadırovun adı verildi.[8]
| Aviaşirkət | Təyinat | İcra sürəti | Uçuş nömrəsi | Təyyarə növü |
|---|---|---|---|---|
| Aeroflot
|
Moskva
Şeremetovo |
Gündəlik | SU-1498
SU-1499 |
Airbus A320 |
| Yuter
|
Moskva
Vnukova (aeroport) |
Gündəlik | UT-355
UT-456 |
Boeing 737–500 |
| Yuter
|
Moskva
Vnukova (aeroport) |
Gündəlik | UT-399
UT-400 |
Boeing 737–500 |
| Yuter
|
Moskva
Vnukova (aeroport) |
Gündəlik | UT-561
UT-562 |
Boeing 737–500 |
| Azimut
|
Rostov-na-Donu
Platov (aeroport) |
Bazar ertəsi, Cümə | AZO-209
AZO-210 |
Suxoi Superjet 100 |
| Azimut
|
Sankt-Peterburq
Pulkova (aeroport) |
Çərşənbə, Cümə, Bazar | AZO-604
AZO-603 |
Suxoi Superjet 100 |
 Avia Traffic Company
|
Bişkek
Manas |
Çərşənbə axşamı | YK-787
YK-788 |
Boeing 737–300 |
 Pegasus Hava Yolları
|
İstanbul | Gündəlik | PC-400
PC-401 |
Boeing 737–800 |
 Ərəb Hava Yolları
|
Şarja
Şarja (aeroport) |
Çərşənbə axşamı, cümə | ABY-905
ABY-906 |
Airbus A320neo Boeing 737–800 |
Hava limanının ölçüləri 2500 x 45 metr olan uçuş-enmə zolağı var, müasir kurs sürüşmə yolu ILS SP-90, "Transkon" (Çexiya) şirkətinin yüksək intensiv işıq siqnal sistemi, avtomatlaşdırılmış meteoroloji sistemlə təchiz olunmuşdur. Uçuşlarının yüksək müntəzəmliyi və təhlükəsizliyi olan təyyarələri qəbul etməyə imkan verən "Krams" avtomatlaşdırılmış meteoroloji sistemi vardır.[5]
Hava Limanı: An-12, An-24, Antonov An-26, An-72, An-74, An-140, An-148, İL-76, Il-114, Tu-134, Tu-154, Yak-40, Yak-42, Airbus A319, Airbus A320, Airbus A321, ATR 42, ATR 72, Boeing 737, Boeing 757, Bombardier CRJ 100/200 və hər növ daha yüngül helikopterlər qəbul edir.
| Sərnişin axını: | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İl | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | |||||||||||||||
| Sərnişinlər | 247,8 | 204,3 | 207,8 | 283,2 | 458,0[9] | |||||||||||||||
| Mənbələr:[10][11][12] | ||||||||||||||||||||
Gələcəkdə hava limanının bitişik ərazisində beş ulduzlu otelin inşası və avtomobillər üçün müasir dayanacağın yaradılması planlaşdırılır. Aerodromun inkişafı planlarına hava limanının demək olar ki, bütün növ təyyarələri qəbul etməsinə imkan verən uçuş-enmə zolağının 1100 metr uzadılması da daxildir.[13]
- 25 dekabr 1993-cü ildə, Tu-154B-2 təyyarə quyruq nömrəsi RA-85296 olan Aeroflot, Moskva — Qroznı reysini yerinə yetirərkən kobud eniş edərək ön şassi qırıldı. Eniş çətin hava şəraitində həyata keçirilib. Göyərtədə 7 ekipaj üzvü olmaqla 172 nəfər olub, xəsarət alan olmayıb.[14]
- 3 iyul 2011-ci ildə, eniş zamanı təyyarə heyəti təyyarəyə yönəldilmiş gözü kor edən lazer şüası haqqında hava hərəkəti nəzarətçisinə məlumat verdi. Nəticədə, xuliqanlıq hərəkətləri ilə təyyarənin enişinin təhlükəsizliyinə təhlükə yaradan 1994-cü il təvəllüdlü Petropavlovskaya kənd sakini saxlanılıb.[15] Bu hadisənin əhəmiyyətli nəticəsi, iyulun 5-də Çeçenistan Respublikasının Prezidenti Ramzan Kadırovun respublika ərazisində bütün lazer göstəricilərinin satışdan çıxarılması barədə göstəriş verməsi oldu.[16]
- 20 noyabr 2011-ci ildə İstanbuldan Qroznıya uçan Yak-42 Qroznı-Avia təyyarəsinin təcili enişi (orta mühərrik çatışmazlığı) baş verdi. Göyərtədə 113 sərnişin və 7 ekipaj üzvü olub, xəsarət alan olmayıb.[17]
- ↑ 1 2 "Наименования географических объектов на территорию Российской Федерации". rosreestr.ru. 12 iyun 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 fevral 2020.
- ↑ Распоряжение Правительства Российской Федерации от 20 апреля 2016 года № 726-р "Об утверждении перечня аэропортов федерального значения"[1] Arxivləşdirilib 2016-05-08 at the Wayback Machine
- ↑ "В Чеченской Республике в продажу поступили билеты на первый авиарейс Грозный — Москва, который состоялся 8 марта". 24 dekabr 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2021.
- ↑ 1 2 "Нормативная база (действующие) — Межотраслевой Авиационная Ассоциация". 10 may 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 yanvar 2012.
- ↑ 1 2 "МАК выдал международный сертификат аэродрому Грозный". 4 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2021.
- ↑ "Международные ворота Чеченской Республики". 4 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2021.
- ↑ "Аэропорт Грозный открывается для международных полетов". 16 noyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 yanvar 2012.
- ↑ "Путин присвоил аэропорту в Грозном имя Ахмата Кадырова". lenta.ru. 23 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 avqust 2021.
- ↑ "ТАСС. Грозный планирует в мае открыть прямые авиарейсы в Симферополь, Сочи и Сургут". 16 avqust 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2021.
- ↑ "Объемы перевозок через аэропорты России за январь-декабрь 2014-2015 гг" (PDF). Росавиация. 17 iyul 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16 yanvar 2018.
- ↑ "Объемы перевозок через аэропорты России за январь-декабрь 2015-2016 гг" (PDF). Росавиация. 21 fevral 2017 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16 yanvar 2018.
- ↑ "Объемы перевозок через аэропорты России за январь-декабрь 2016-2017 гг" (PDF). Росавиация. 28 mart 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 28 mart 2018.
- ↑ "Аэропорты Северного Кавказа открывают новые международные и внутренние рейсы". 23 noyabr 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2021.
- ↑ "Aviation Safety Network". 4 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2021.
- ↑ "В Грозном подросток чуть не ослепил лазером пилота самолета". 8 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2021.
- ↑ "Кадыров объявил лазерные указки вне закона в Чечне". 9 noyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2021.
- ↑ Самолет Як-42 совершил аварийную посадку в Чечне[ölü keçid]
- "Qroznı" hava limanının tabloları Yandex-də cədvəllər. (rus.)
- *Nonstop to Chechnya: As War Ebbs, Flights Return The New York Times