Sürəyya Kərim qızı Tatevyan (qızlıq soyadı: Kərimova; rus. Сурия Керимовна Татевян; 22 yanvar 1937, Bakı – 16 iyul 2015, Moskva) — rusiyalı geodeziyaçı-astronom alim, Rusiya Elmlər Akademiyası Astronomiya İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, texnika elmləri doktoru.
| Sürəyya Tatevyan | |
|---|---|
 | |
| Doğum adı | Sürəyya Kərim qızı Kərimova |
| Doğum tarixi | 22 yanvar 1937 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 iyul 2015 (78 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Atası | Kərim Kərimov |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yeri |
|
| Təhsili |
|
| Mükafatları |
 |
Sürəyya 22 yanvar 1937-ci ildə Bakı şəhərində, sovet artilleriya general-leytenantı, pilotlu gəmilərin sınaq uçuşları üzrə dövlət komissiyasının sədri (1966–1991), həmçinin Sovet kosmik proqramının banilərindən biri olmuş Kərim Kərimovun ailəsində dünyaya gəlmişdir.[1][2][3] Anası Zara Kərimova sonralar Moskvada orta məktəblərin birində kimya müəlliməsi kimi çalışıb.[4] Onun adını ata nənəsinin şərəfinə qoyublar. Qızı dünyaya gələndə Kərim Kərimov birinci kurs tələbəsi idi.[4]
Sürəyya orta təhsilini Moskva şəhərində alıb. Sonra Moskva Geodeziya, Aerofotoqrafiya və Kartoqrafiya Mühəndisləri İnstitutunun (indiki Moskva Dövlət Geodeziya və Kartoqrafiya Universiteti) geodeziya fakültəsinə daxil olub. 1960-cı ildə astronomik-geodeziya ixtisası üzrə oranı bitirib.[4]
İnstitutu bitirdikdən sonra SSRİ Nazirlər Soveti yanında Geodeziya və Xəritəçəkmə Baş İdarəsində distribütor işləyib. Bu qurumun tərkibində Sibirdə çalışmış, burada çöl-tədqiqat işlərində iştirak etmişdir.[4]
1961-ci ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının Astronomiya Şurasında elmi işçi kimi peşəkar fəaliyyətə başlayıb. 1968-ci ildə o, Moskva Geodeziya, Aerofotoqrafiya və Kartoqrafiya Mühəndisləri İnstitutunda peyk geodeziyası və səma mexanikası sahəsində texnika elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmişdir.[4]
Bir neçə ildən sonra Suriya Tatevyan Rusiya Elmlər Akademiyasının Astronomiya İnstitutunun Kosmik Geodeziya və Geodinamika şöbəsinin müdiri təyin edilib və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışıb.[4]
1998-ci ildə "Müasir geodinamika üçün kosmik geodeziya üsullarından istifadə" mövzusunda texnika elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmişdir.
Sürəyya Tatevyan 2015-ci il iyulun 16-da qəflətən vəfat edib.[4] 78 yaşlı alimin cəsədi öz vəsiyyətinə uyğun olaraq kremasiya olunub. Külünün olduğu qab iyulun 20-də Moskvanın Vaqankovo qəbiristanlığında, valideynlərinin məzarı yanında torpağa tapşırılıb.[5]
Sürəyya Tatevyan tələbə yoldaşı — geodeziyaçı-astronom, böyük elmi işçi Ruben Arşaviroviç Tatevyan ilə ailəli olub.[4]
"Əmək igidliyinə görə" medalı — Elm və texnika sahəsində yüksək nailiyyətlərə görə.[4]
- ↑ Robert C. Harding. Space Policy in Developing Countries: The Search for Security and Development on the Final Frontier. London and New York: Routledge. Series Editors: Everett C. Dolmann and John Sheldon [School of Advanced Air and Space Studies]. 2014. 179.
Azerbaijani specialists contributed significantly to the USSR's space science. Especially noteworthy was Kerim Aliyevich Kerimov, an Azerbaijani rocket specialist who was one of the founders of Soviet space industry, and a leading architect of many Soviet space achievements from Sputnik to the space station Mir.
- ↑ Владимир Николаев. Он давал «добро» на старт // Новые известия (ежедневная общероссийская газета). 12 апреля 2005. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Kerim Aliyevich Kerimov. Article from the Encyclopædia Britannica". 13 noyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2019.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 "Сурия Керимовна Татевян". sm.evg-rumjantsev.ru. 21 fevral 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 may 2023.
- ↑ "General Kərim Kərimovun qızı vəfat etdi". oxu.az. 19 iyul 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 may 2023.
