Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinSSRİ Xalq Komissarları Soveti (rus. Совет народных комиссаров СССР) — 1923–1946-cı illərdə SSRİ-nin ali icra və inzibati hakimiyyət orqanı, SSRİ hökuməti. Sovet hökumətinin bu qurumu ölkənin siyasi, sosial və iqtisadi həyatında əsas rol oynamış, xüsusilə yeni iqtisadi siyasət, kollektivləşmə, sənayeləşmə, beşillik planlar, senzura, dini təqiblər, repressiyalar, deportasiyalar, Baltikyanının işğalı, eləcə də Böyük Vətən müharibəsi dövründə arxa cəbhədə istehsalın təşkilində həlledici funksiyaya malik olmuşdur.
| SSRİ Xalq Komissarları Soveti | |
|---|---|
| Совет народных комиссаров СССР | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Yaradılma tarixi | 6 iyul 1923 |
| Ləğv edilib | 15 mart 1946 |
| Sonrakı | SSRİ Nazirlər Soveti |
| Baş qərargah |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
SSRİ Xalq Komissarları Soveti 1946-cı ildə SSRİ Nazirlər Soveti ilə əvəz olunmuşdur.
SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin yaradılması 1922-ci il tarixli SSRİ-nin yaradılması haqqında müqavilə ilə nəzərdə tutulmuş, qurumun rusca abreviaturu olan "Sovnarkom" (rus. Совнарком) termini də ilk dəfə həmin sənəddə işlədilmişdir. Qurum quruluşca 1917-ci ildə yaradılmış RSFSR Xalq Komissarları Sovetinin nümunəsi əsasında formalaşdırılmışdı. Qurumun Xalq Komissarları Soveti olaraq adlandırılmasını Lev Trotski təklif etmişdi.[1]
Xalq Komissarları Sovetinin ilk tərkibi 6 iyul 1923-cü ildə təsdiqlənmiş, qurumun sədri Vladimir Lenin seçilmişdi. Bundan əlavə, qurumun tərkibinə sədr müavinləri, xalq komissarları (nazirləri) və Ali İqtisadi Şuranın sədri daxil idilər.
1924-cü il SSRİ Konstitusiyasına əsasən Xalq Komissarları Soveti SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin icraedici orqanı, 1936-cı il konstitusiyasından sonra isə SSRİ hökuməti kimi tanınırdı. Müharibə illərində qurumun tərkibinə daxil olan komissarlıqların fəaliyyəti Dövlət Müdafiə Komitəsinə tabe edilmişdi.
15 mart 1946-cı il SSRİ Qanunu ilə SSRİ Xalq Komissarları Soveti və ittifaq respublikaların analoji qurumları Nazirlər Soveti adlandırılmışdır.[2]
Xalq Komissarları Sovetinin səlahiyyətlərinə aşağıdakılar daxil idi:
- SSRİ ərazisində məcburi qüvvəyə malik qərarların qəbul edilməsi;
- ittifaq və respublika komissarlıqlarının fəaliyyətini əlaqələndirilməsi;
- dövlət planı və büdcəsinin icrasının təmin edilməsi;
- valyuta sisteminin möhkəmləndirilməsi və daxili nizamın qorunması üzrə tədbirlərin görülməsi.[3]
- Vladimir Lenin (1923–1924)
- Aleksey Rıkov (1924–1930)
- Vyaçeslav Molotov (1930–1941)
- İosif Stalin (1941–1946)
- ↑ Service, Robert. Trotsky: A Biography (ingilis). Pan Macmillan. 16 aprel 2010. səh. 188. ISBN 978-0-330-52268-7.
- ↑ О преобразовании Совета Народных Комиссаров СССР в Совет Министров СССР и Советов Народных Комиссаров союзных и автономных республик — в Советы Министров союзных и автономных республик: Закон СССР от 15 марта 1946 года // Ведомости Верховного Совета СССР (rus). № 10. 1946.
- ↑ Central Executive Committee of the Soviet Union. Resolution of November 12, 1923. "Regulations on the Council of People's Commissars of the Soviet Union" with amendments and additions of October 24, 1924.
- The rulers of Russia and the Soviet Union, biographical and chronological reference
- State power of the Soviet Union. The highest authorities and their heads. 1923–1991. Historical and biographical directory. / Compiled by Vladimir Ivkin. Moscow 1999.
- Nelidov. Council of Ministers // Soviet historical encyclopedia: edited by Yevgeny Zhukov. – Moscow: Soviet Encyclopedia, 1973–1982.
- Council of People's Commissars of the Russian Soviet Federative Socialist Republic – the Soviet Union: Heads of state bodies of the Russian Soviet Federative Socialist Republic and the Soviet Union, 1917–1993.