Sidiyə gedən kiçik oğlan və ya Manneken Pis[5] (nid. Manneken Pis; fr. Petit Julien) — Brüsselin məşhur simvollarından biri. Bürüncdən hazırlanmış, 61 sm hündürlüyü olan bu heykəldə çılpaq, sidiyə gedən bir oğlan uşağı bir fəvvarənin hövzəsinə sidik ifraz edərkən təsvir olunmuşdur. Heykəl Böyük Jerom Dyukenua (ing. Hiëronymus Duquesnoy the Elder) tərəfindən hazırlanmış və 1618 və ya 1619-cu ildə indiki yerinə yerləşdirilmişdir.[6][7] O, Kopenhagendəki "Kiçik su pərisi" heykəli kimi mədəni əhəmiyyətə malik bir abidə sayılır.
| Sidiyə gedən kiçik oğlan | |
|---|---|
| | |
| Tarixi | 1619 |
| Ölçüləri | 55,5 sm[1][2], 61 sm[3][2] × |
| Materialı | tunc |
| İnventar nömrəsi | F005[4] |
Əvvəllər yalnız içməli su təmin edən bir fəvvarə olan Manneken Pis, XVII əsrin sonlarına doğru Brüssel şəhərinin rəmzinə çevrilmişdir. 1695-ci ildə baş vermiş Brüssel bombardmanı zamanı zərər görmədən çıxan bu heykəl, məğlubedilməzliyi simvolizə edən bir qələbə abidəsi kimi qəbul olunur. Brüssel sakinləri heykəli ilin müxtəlif vaxtlarında fərqli geyimlərlə bəzəyir, bu da onun şəhər mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsinə çevrilməsinə səbəb olmuşdur.[8]

Heykəlin dəqiq yaradılma vaxtı və şəraiti məlum deyildir. Bəzi mənbələrə görə, heykəl artıq XV əsrdə mövcud olmuş, hətta 1388-ci ildən etibarən Brüsseldə yerləşdirilmiş ola bilər.
Bəzi yerli tədqiqatçılar hesab edirlər ki, heykəl Grimberqen müharibəsinin hadisələrini xatırlatmaq məqsədilə ucaldılmışdır. Rəvayətə görə, həmin dövrdə körpə Levenli III Qotfrid beşiyi ilə birlikdə bir ağacdan asılmış, gələcək hökmdarın görünüşü şəhər sakinlərinə ruh vermək üçün nümayiş etdirilmiş, uşaq isə oradan ağacın altında döyüşən əsgərlərin üzərinə sidik ifraz etmişdir.
Başqa bir rəvayətə görə isə, heykəl şəhər sakinlərinə qəhrəman bir oğlan uşağını xatırlatmaq üçün yaradılmışdır. Həmin uşaq düşmən qüvvələrinin Brüssel divarları altında yerləşdirdiyi partlayıcı maddələri sidik axını ilə söndürərək şəhəri xilas etmişdir.
Manneken Pis heykəli indiki görünüşünü 1619-cu ildə saray heykəltəraşı, manierist üslubun ustası Böyük Jerom Dyukenuanın (məşhur heykəltəraş Fransua Dyukenuanın atası) bacarığı sayəsində qazanmışdır.
1695-ci ildən başlayaraq, heykəl dəfələrlə oğurlanmışdır – o cümlədən Napoleon ordusu Brüsseldə olduğu dövrdə də. Sonuncu dəfə 1960-cı illərdə oğurlandıqdan sonra, onun yerinə yenidən bir nüsxə qoyulmuşdur. "Sidiyə gedən oğlanın oğrusu"nun izlənməsi mövzusu, 1908-ci ildə çəkilmiş səssiz fransız filmi olan "Saïda a enlevé Manneken-Pis"də də təsvir edilmişdir.
- ↑ 1 2 https://www.manneken-pis.be/fiche-didentite/.
- ↑ 1 2 3 4 https://focusonbelgium.be/fr/le%20saviez-vous/saviez-vous-que-manneken-pis-mesure-61-cm-de-haut.
- ↑ 1 2 https://www.brussels.info/peeing-boy/.
- ↑ https://collections.heritage.brussels/nl/objects/83289.
- ↑ Брюссель : [арх. 5 февраля 2020] / Л. А. Аксёнова, А. С. Намазова, В. М. Паппе // Большой Кавказ — Великий канал. — М. : Большая российская энциклопедия, 2006. — С. 266–268. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004–2017, т. 4). — ISBN 5-85270-333-8.
- ↑ "britannica.com". İstifadə tarixi: 2 iyun 2013.
- ↑ Naomi Miller, Fountains as Metaphor from Fountains, Splash and Spectacle, Water and Design from the Renaissance to the Present, edited by Marilyn Symmes, Thames and Hundson and Cooper-Hewitt National Design Museum, Smithsonian Institution. 1998
- ↑ "Manneken-Pis". www.brussels.be (ingilis). 5 yanvar 2017. 23 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 yanvar 2024.
- Couvreur, Manuel; Deknop, Anne; Symons, Thérèse. Manneken-Pis: Dans tous ses états. Historia Bruxellae (fransız). 9. Brussels: Musées de la Ville de Bruxelles. 2005. ISBN 978-2-930423-01-2.
- Culot, Maurice; Hennaut, Eric; Demanet, Marie; Mierop, Caroline. Le bombardement de Bruxelles par Louis XIV et la reconstruction qui s'ensuivit, 1695–1700 (fransız). Brussels: AAM éditions. 1992. ISBN 978-2-87143-079-7.
- D'Osta, Jean. Dictionnaire historique et anecdotique des rues de Bruxelles (fransız). Brussels: éd. Paul Legrain. 1986.
- Deligne, Chloé. Bruxelles et sa rivière: Genèse d'un territoire urbain (12e-18e siècle). Studies in European Urban History (fransız). 1. Turnhout: Brepols. 2003. ISBN 978-2-503-51382-9.
- Deligne, Chloé. Bruxelles sortie des eaux: Les relations entre la ville et ses cours d'eau du Moyen Age à nos jours (fransız). Brussels: Musées de la Ville de Bruxelles. 2005. ISBN 978-2-9600373-1-9.
- Deligne, Chloé. "Edilité et politique: Les fontaines urbaines dans les Pays-Bas méridionaux au Moyen Age". Histoire urbaine (fransız). Société française d'histoire urbaine. 32. 2008: 77–96. doi:10.3917/rhu.022.0077.
- De Roose, Fabien. De fonteinen van Brussel (holland). Tielt: Lannoo. 1999. ISBN 978-90-209-3838-8.
- De Vries, André. Brussels: A Cultural and Literary History. Oxford: Signal Books. 2003. ISBN 978-1-902669-46-5.
- Des Marez, Guillaume. Guide illustré de Bruxelles (fransız). 1. Brussels: Touring Club Royal de Belgique. 1918.
- Emerson, Catherine. Regarding Manneken Pis: Culture, Celebration and Conflict in Brussels. Leeds: Taylor & Francis Ltd. 2015. ISBN 978-1-909662-30-8.
- Emerson, Catherine. "Manneken Pis and cultural identity." Intercultural Spaces: Language, Culture, Identity (2007): 21ff.
- Emerson, Catherine. "Paul Cazin, the 'Manneken-Pis' and the Deification of Boyhood." Boyhood Studies 1, no. 2 (2007): 138–156.
- Emerson, Catherine. "The message on the street corner: alchemy, public health and the Brussels Manneken Pis urinating statue." Social Semiotics 29, no. 4 (2019): 463–475.
- Henne, Alexandre; Wauters, Alphonse. Histoire de la ville de Bruxelles (fransız). 3. Brussels: Perichon. 1845.
- Heymans, Vincent. Monument à Manneken Pis. Angle de la rue de l'Étuve, rue du Chêne. Étude historique du monument et de ses abords (fransız). Brussels: Ville de Bruxelles, Département Urbanisme, Architecture, Cellule Patrimoine historique. 2003.
- Le Roy, Georges. Manneken-Pis. Brussels: A. De Boeck. 1947.
- Miller, Naomi. Fountains as Metaphor in Fountains, Splash and Spectacle, Water and Design from the Renaissance to the Present. New York: Marilyn Symmes, Thames and Hundson and Cooper-Hewitt National Design Museum, Smithsonian Institution. 1998. ISBN 978-0-8478-2100-6.
- Patigny, Géraldine. "Manneken Pis. Itinéraire d'une statue emblématique". Cahiers Bruxellois – Brusselse Cahiers (fransız). Musées et Archives de la Ville de Bruxelles. 1. 2019: 91–126. doi:10.3917/brux.051.0091. hdl:2013/ULB-DIPOT:oai:dipot.ulb.ac.be:2013/315031.
- State, Paul F. Historical dictionary of Brussels. Historical dictionaries of cities of the world. 14. Lanham, MD: Scarecrow Press. 2004. ISBN 978-0-8108-5075-0.
- Vautier, Dominique; Houbrechts, David; Van Sprang, Sabine. "Un dessin de Van Alsloot retrouvé et la première fontaine de Manneken-Pis". Quotidiana. Huldealbum Dr. Frank Daelemans. Archives et bibliothèques de Belgique (fransız). Brussels. 95. 2012: 129–142.
- Le Patrimoine monumental de la Belgique: Bruxelles (PDF) (fransız). 1A: Pentagone A-D. Liège: Pierre Mardaga. 1989.
- Vikianbarda Sidiyə gedən kiçik oğlan ilə əlaqəli mediafayllar var.
- Official website
- Ilotsacre.be — Manneken Pis: virtual visit, pictures and costumes
- VisitOnWeb.com — Manneken Pis in 360 degrees
- Manneken Pis on BALaT — Belgian Art Links and Tools (KIK-IRPA, Brussels)