Suvalkiya, Suduva və ya Ujnemune (lit. Suvalkija/Sūduva/Užnemunė) — Litvanın cənub-qərbində ən balaca etnoqrafik bölgə.
| Etnoqrafik bölgə | |||||
| Suvalkiya (Sudova) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| lit. Suvalkija (Sūduva) | |||||
|
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Suvalki və ya Mariyampole | ||||
 |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Rus, polyak və alman mənbələrində yerli əhalisinin fərqli adları verilir.[1] Beləliklə, bu bölgənin adı mübahisəlidir. Sudoviya adı bu ərazidə məskənləşən Sudlar tayfasından gəlir.[2] Suvalkiya adı hazırda Polşada yerləşən Suvalki şəhərindən gəlir.[3] Coğrafi olaraq bu bölgəyə həmçinin Ujnemune deyilir. Bu ad mübahisəsinə görə etnik mədəniyyətinin dövlət müdafiəsinin əsasları haqqında qanun bölgənin iki adını çəkir: Suvalkiya (Sudova) (lit. Suvalkija (Sūduva)).[2]
Bölgə Neman çaydan cənubda, keçmiş Vilkavişkiş yepiskopluğun ərazisində yerləşir.[4] Bölgənin cənub-qərbi hissəsində Viştitis-Qrajişkiay təpəliyindən Şirvintos və başqa çaylar axır. Viştitis gölü təpələrlə əhatə olunur. Suvalkiya şimaldan və qərbdən Neman çayı ilə əhatə olunur.[2]
Cənubi Sudova və o cümlədən, Suvalkiya şəhəri müasir Polşanın hissəsidir.[5]
Suvalkiyada qərbi Aukşaytiya ləhcəsində danışırlar.[6] XIX əsrdə bu ərazi Rusiyanın yarımuxtar Polşa çarlığının tərkibində olduğuna görə, bölgənin kimliliyi o vaxt formalaşıb və beləliklə, Suvalkiya Litvanın ən yeni etnoqrafik regionudur.[7] Burdakı o dövrdə mövcud olan siyasi vəziyyətində Mariyampole şəhərindəki məktəbləri Litva milli dirçəlişinin tanınmış fəalları böyüdə bilib. Nəticədə məhs burda danışılan qərbi Aukşaytiya ləhcəsi standartlaşmış Litva dilinin əsası olub.[8]
Cənubi Sudovada hələ də litvalılar yaşayır. Məsələn, əhalisi təxminən 1200 nəfər olan Punsk kəndinin 80%-i litvalılardır. Burda litvalılarla bağlı muzeylər yerləşir. Kəndin yanında tarixdən əvvəlki Pruss-Yatvyaq yaşayış məntəqəsi saxlanılır.[5]
- ↑ "SŪDUVIŲ PROBLEMA". 10 yanvar 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 mart 2020.
- ↑ 1 2 3 "Arxivlənmiş surət". 12 yanvar 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2020.
- ↑ "J. Kudirka "THE LITHUANIANS"". 24 fevral 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 mart 2020.
- ↑ "Lietuvos etnogafinių regionų visuomeninės kultūros organizacijos". Žemaičių žemė (litva). 4. 2002. ISSN 1392-2610. 5 mart 2011 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 "Southern Sudovia: Poland's Lithuania". 4 may 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 mart 2020.
- ↑ Girdenis, Aleksas Stanislovas. "Samogitians: The Development of Inflexional Endings and the Chronology of the Divergence of Dialects". Center of Regional Cultural Initiatives. 12 aprel 2006. 5 mart 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 may 2008.
- ↑ Kudirka, Juozas. The Lithuanians: an ethnic portrait. Lithuanian Folk Culture Centre. 1991. OCLC 27947396. 6 mart 2011 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Sudovia (Southern Lithuania)". 28 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 mart 2020.