Teodor Volfqanq Henş — (alm. Theodor Wolfgang Hänsch30 oktyabr 1941[1][2][…], Heydelberq) — alman fizik. O, Heydelberq Universitetində namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. O, “Lazer əsaslı həssas spektroskopiyanın, o cümlədən optik tezlik standartlarında (optik daraqlar) işığın dəyişməsinin dəqiq hesablanması üsullarının inkişafına verdiyi töhfələrə görə” 2005-ci ildə Fizika üzrə Nobel Mükafatına layiq görülmüşdür. O, mükafatın yarısını amerikalı alim Con Holla bölüşdürmüşdür (digər yarısı isə Roy Qlauberə verilmişdir).
| Teodor Henş | |
|---|---|
| alm. Theodor Wolfgang Hänsch | |
 | |
| Doğum tarixi | 30 oktyabr 1941[1][2][…] (84 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Elm sahəsi | fizika |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Tanınmış yetirməsi | Karl Viman[d] |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
      |
 |
|
| mpq.mpg.de/~haensch/htm_… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Teodor Henş 30 oktyabr 1941-ci ildə Almaniyanın Heydelberq şəhərində anadan olmuşdur. O, fizika üzrə təhsilini Heydelberq Universitetində almış və 1969-cu ildə bu universitetdən doktorluq dərəcəsi qazanmışdır.
Teodor Henş elmi karyerasına 1970-ci illərdə ABŞ-ın Stenford Universitetində başlamışdır. Burada o, lazer spektroskopiyası sahəsində mühüm araşdırmalar aparmışdır. Onun əsas nailiyyətlərindən biri atom və molekulların yüksək dəqiqliklə ölçülməsi üçün lazer əsaslı metodların inkişafı olmuşdur.[5][6]
1986-cı ildə o, Almaniyaya qayıdaraq Münxen Texniki Universitetində professor və Max Planck Kvant Optik İnstitutunun direktoru olmuşdur.
Teodor Henşin ən böyük elmi nailiyyətlərindən biri optik tezlik darağı texnologiyasının inkişafıdır. Bu metod lazer işığının tezliklərini böyük dəqiqliklə ölçməyə imkan verir.[7]
Teodor Henş 2005-ci ildə Roy Qlauber və Con Holl ilə birlikdə Fizika üzrə "Nobel" mükafatına layiq görülmüşdür. Onlar "lazer əsaslı dəqiq spektroskopiya sahəsində töhfələrinə görə" bu mükafatı qazanıblar.
Henş müasir kvant optikası və lazer spektroskopiyası sahəsində böyük töhfələr vermiş fiziklərdən biridir. Onun araşdırmaları elmin müxtəlif sahələrində tətbiq edilir və texnologiyanın inkişafına təkan verir. O, hələ də elmi fəaliyyətini davam etdirir və kvant texnologiyalarının gələcəyini formalaşdırır.[8][9]
- 1983-cü il — Comstok mükafatı
- 1986-cı il — Albert Maykelson medalı
- 1989-cu il — Qotfrid Leybnits mükafatı
- 1989-cu il — Kral Faysal Beynəlxalq Mükafatı
- 2001-ci il — Matteucci medalı
- 2001-ci il — Kvant elektronikası və optika üzrə mükafat
- 2005-ci il — Fizika üzrə Nobel Mükafatı
- 2005-ci il — Frederik Ayves medalı
- 2005-ci il — Otto Hann Mükafatı
- 2012-ci il — Vilhelm Exner medalı
- ↑ 1 2 Theodor W. Hansch // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 Theodor W. Hänsch // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ 1 2 NNDB (ing.). 2002.
- ↑ www.ae-info.org (ing.).
- ↑ "Comstock Prize in Physics". en:National Academy of Sciences. 29 dekabr 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 fevral 2011.
- ↑ "Franklin Laureate Database – Albert A. Michelson Medal Laureates". en:Franklin Institute. 6 aprel 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 iyun 2011.
- ↑ Hänsch, T. W. "Repetitively Pulsed Tunable Dye Laser for High Resolution Spectroscopy". Applied Optics. The Optical Society. 11 (4). 1 aprel 1972: 895–898. Bibcode:1972ApOpt..11..895H. doi:10.1364/ao.11.000895. ISSN 0003-6935. PMID 20119064.
- ↑ Duarte, F. J. Tunable Laser Optics. New York: Elsevier Academic. 2017. ISBN 978-1-138-89375-7. OCLC 982654263.
- ↑ Demtröder, Wolfgang. Laser Spectroscopy 1. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. 2014. doi:10.1007/978-3-642-53859-9. ISBN 978-3-642-53858-2.
- Max-Planck-Institute of Quantum Optics
- United States Patents by Theodor Hansch
- Hänsch's homepage at the MPI for Quantum Optics
- A video interview with Theodor Hänsch
- Hänsch's homepage at LENS(Firenze)
- Group photograph taken at Lasers '95 including (right to left) en:Marlan Scully, Theodor W. Hänsch, en:Carl E. Wieman, and en:F. J. Duarte.