Verilənlərin identifikasiyasının silinməsi (ing. De-identification) — fərdi və ya həssas məlumatların daxilində olan, birbaşa və ya dolayı yolla şəxsin kimliyini müəyyən etməyə imkan verən bütün elementlərin çıxarılması və ya dəyişdirilməsi prosesidir. Bu yanaşma fərdi məlumatların qorunması, məxfilik və məlumat təhlükəsizliyi sahələrində əsas metodlardan biridir. De-identifikasiya məlumat dəstlərini tədqiqat, statistika, səhiyyə analitikası və digər məqsədlər üçün yararlı saxlamaqla yanaşı, fərdi identifikasiyanın qarşısını alır.[1]
De-identifikasiya bir neçə texnika ilə həyata keçirilə bilər:
- Anonimləşdirmə — ad, ünvan, şəxsiyyət nömrəsi kimi birbaşa identifikatorların tam çıxarılması.
- Psevdonimləşdirmə — identifikatorların unikal, lakin əlaqəsiz kod və ya açarla əvəz olunması.
- Aqreqasiya — fərdi məlumatların ümumi kateqoriyalara və ya statistik qruplara birləşdirilməsi.
- Maskalama — məlumatın bir hissəsinin ulduzlama və ya simvol əvəzləməsi ilə gizlədilməsi.
AB və bir çox digər regionlarda GDPR və digər məxfilik qanunları de-identifikasiya edilmiş məlumatlara fərqli tələblər tətbiq edir. ABŞ-da səhiyyə sahəsində HIPAA standartı xüsusi de-identifikasiya meyarları təqdim edir.[2][3][4][5] Bu qanunvericiliklər de-identifikasiya prosesi tamamlandıqdan sonra belə, məlumatın yenidən identifikasiyası riskinin qiymətləndirilməsini tələb edir.[6]
- ↑ Rights (OCR), Office for Civil. "Methods for De-identification of PHI". HHS.gov (ingilis). 7 sentyabr 2012. İstifadə tarixi: 8 noyabr 2020.
- ↑ Sweeney, L. "Simple Demographics Often Identify People Uniquely". Data Privacy Working Paper. 3. 2000.
- ↑ de Montjoye, Y.-A. "Unique in the crowd: The privacy bounds of human mobility". Scientific Reports. 3. 2013. Bibcode:2013NatSR...3E1376D. doi:10.1038/srep01376. PMC 3607247. PMID 23524645.
- ↑ de Montjoye, Y.-A.; Radaelli, L.; Singh, V. K.; Pentland, A. S. "Unique in the shopping mall: On the reidentifiability of credit card metadata". Science. 347 (6221). 29 yanvar 2015: 536–539. Bibcode:2015Sci...347..536D. doi:10.1126/science.1256297. hdl:1721.1/96321. PMID 25635097.
- ↑ Narayanan, A. "How to break anonymity of the netflix prize dataset". 2006. arXiv:cs/0610105.
- ↑ El Emam, Khaled. "A Systematic Review of Re-Identification Attacks on Health Data". PLOS ONE. 10 (4). 2011: e28071. Bibcode:2011PLoSO...628071E. doi:10.1371/journal.pone.0028071. PMC 3229505. PMID 22164229.
- Simson L. Garfinkel. "NISTIR 8053, De-Identification of Personal Information" (PDF). NIST. 16 dekabr 2015. İstifadə tarixi: 3 yanvar 2016.
- A training series on United States government de-identification standards
- Guidance Regarding Methods for De-identification of Protected Health Information
- Ohm, Paul. "Broken Promises of Privacy: Responding to the Surprising Failure of Anonymization" (PDF). UCLA Law Review. 57. 2010: 1701–77.
- Padilla-López, José Ramón; Chaaraoui, Alexandros Andre; Flórez-Revuelta, Francisco. "Visual privacy protection methods: A survey" (PDF). Expert Systems with Applications. 42 (9). iyun 2015: 4177–4195. doi:10.1016/j.eswa.2015.01.041. hdl:10045/44523.
- Chaaraoui, Alexandros; Padilla-López, José; Ferrández-Pastor, Francisco; Nieto-Hidalgo, Mario; Flórez-Revuelta, Francisco. "A Vision-Based System for Intelligent Monitoring: Human Behaviour Analysis and Privacy by Context". Sensors. 14 (5). 20 may 2014: 8895–8925. Bibcode:2014Senso..14.8895C. doi:10.3390/s140508895. PMC 4063058. PMID 24854209.