Türkiyə: lər arasındakı fərq

Müasir Türkiyə ərazisi [[paleolit]] dövründən etibarən müxtəlif xalqlar tərəfindən məskunlaşma mərkəzinə çevrilmişdir. [[Aysorlar]], [[yunanlar]], [[frigiyalılar]], [[Urartu|uratular]] bu ərazilərin ilk sakinləri hesab olunur.<ref name="MET">{{cite journal|last=Casson|first=Lionel|year=1977|title=The Thracians|url=http://www.metmuseum.org/pubs/bulletins/1/pdf/3258667.pdf.bannered.pdf|journal=The Metropolitan Museum of Art Bulletin|volume=35|issue=1|pages=2–6|doi=10.2307/3258667|access-date=2018-05-29|archive-date=2019-05-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20190503015440/https://www.metmuseum.org/pubs/bulletins/1/pdf/3258667.pdf.bannered.pdf|url-status=live | issn=0026-1521 }}</ref> [[Makedoniyalı İsgəndər]] bu əraziləri ələ keçirdikdən sonra yunanlaşma prosesi başlamışdır. Bu proses sonralar [[Roma İmperiyası]] və [[Bizans İmperiyası]] dövründə də davam etmişdir. [[XI əsr]]də [[Səlcuqlular|Səlcuq türklərinin]] əraziyə miqrasiyası başlamışdır. 1071-ci ildə [[səlcuqlular]]ın [[Malazgird döyüşü]]ndə [[Bizans İmperiyası|Bizansa]] qalib gəlməsi Türkiyə quruluşunun başlama tarixi kimi simvolizə edilir.<ref>{{Cite book| publisher = Springer| isbn = 978-1-137-33421-3| last1 = Gürpinar| first1 = D.| last2 = Gürpinar| first2 = Dogan| title = Ottoman/Turkish Visions of the Nation, 1860–1950| date = 2013-10-17}}</ref> [[Rum sultanlığı|Rum Sultanlığı]] 1243-cü ildə [[Monqol istilaları|monqol]] işğallarına qədər [[Anadolu]]nu idarə etmiş, həmin tarixdən sonra isə müxtəlif [[Anadolu bəylikləri]]nə parçalanmışdır.<ref name="mfk&gl2">{{cite book|title=The origins of the Ottoman Empire|last1=Mehmet Fuat Köprülü&Gary Leiser|page=33}}</ref> [[XIII əsr]]in sonlarından etibarən [[Osmanlı sülaləsi]] [[Kiçik Asiya|Anadoluda]] yerləşən kiçik bəylikləri özündən asılı vəziyyətə salmağa başlamış və nəticədə, sərhədləri [[Şərqi Avropa|Cənub-Şərqi Avropa]], [[Ön Asiya|Qərbi Asiya]] və [[Şimali Afrika]]nın çox hissəsini əhatə edən böyük imperiyaya çevrilmişdir.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=4x09OvMBMmgC&pg=PA17&dq=%22ottoman+empire%22+%22world+power%22&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwifv8KF7e_WAhWC5BoKHYOdATAQ6AEIODAD#v=onepage&q=%22ottoman%20empire%22%20%22world%20power%22&f=false|title=The Arabs of the Ottoman Empire, 1516–1918: A Social and Cultural History|last=Masters|first=Bruce|date=2013-04-29|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-03363-4|language=en|access-date=2018-05-29|archive-date=2022-03-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20220321134957/https://books.google.co.uk/books?id=4x09OvMBMmgC&pg=PA17&dq=%22ottoman+empire%22+%22world+power%22&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwifv8KF7e_WAhWC5BoKHYOdATAQ6AEIODAD#v=onepage&q=%22ottoman%20empire%22%20%22world%20power%22&f=false|url-status=live}}</ref> [[Osmanlı İmperiyası]] [[Sultan Süleyman Qanuni]]nin hakimiyyəti illərində ən qüdrətli dövrünü yaşamışdır.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=4x09OvMBMmgC&pg=PA17&dq=%22ottoman+empire%22+%22world+power%22&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjojerO4p3XAhWD_aQKHdlDBCMQ6AEIQjAE#v=onepage&q=%22ottoman%20empire%22%20%22world%20power%22&f=false|title=The Arabs of the Ottoman Empire, 1516–1918: A Social and Cultural History|last=Masters|first=Bruce|date=2013-04-29|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-03363-4|language=en|access-date=2018-05-29|archive-date=2022-03-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20220321134957/https://books.google.co.uk/books?id=4x09OvMBMmgC&pg=PA17&dq=%22ottoman+empire%22+%22world+power%22&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjojerO4p3XAhWD_aQKHdlDBCMQ6AEIQjAE#v=onepage&q=%22ottoman%20empire%22%20%22world%20power%22&f=false|url-status=live}}</ref> İki əsrdən çox müddət ərzində öz qüdrətini qorumasına baxmayaraq, [[XIX əsr|XIX]] və [[XX əsr]]lərdə [[Avropa]]da strateji əhəmiyyətli ərazilərin itirilməsi, dövlətin hərbi qüdrətinin zəifləməsinə gətirib çıxardı. 1913-cü ildə baş vermiş dövlət çevrilişindən sonra ölkənin idarə olunması "[[Üç Paşa]]lar"ın əlinə keçdi. [[Birinci Dünya müharibəsi]] ərzində [[Osmanlı İmperiyası]] [[İttifaq dövlətləri]]nə qoşulmağa qərar verdi. Müharibənin başa çatmasından sonra məğlub olan [[Osmanlı İmperiyası]] süquta uğradı. İşğalçı qüvvələrə qarşı başlayan və [[Mustafa Kamal Atatürk]]ün rəhbərliyi ilə davam edən [[Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi]] 1922-ci ildə monarxiyanın ləğv edilməsi və 1923-cü ildə Türkiyə Respublikasının əsasının qoyulması ilə nəticələndi.<ref name="Britannica">{{cite web|publisher=Encyclopædia Britannica|url=http://www.britannica.com/eb/article-44425/Turkey|title=Turkey, Mustafa Kemal and the Turkish War of Independence, 1919–23|access-date=29 may 2018|year=2007|archive-date=25 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080625023040/http://www.britannica.com/eb/article-44425/Turkey|url-status=live}}</ref> [[Mustafa Kamal Atatürk|Atatürk]] ölkənin ilk prezidenti təyin olundu. [[Mustafa Kamal Atatürk|Atatürk]] ölkə başçısı seçildikdən qısa müddət sonra tarixə [[Atatürk islahatları]] adı altında daxil olan bir çox önəmli islahatlar həyata keçirildi.

 

 

== Etimologiya ==