Xanəgah məscidi — Azərbaycanın Quba rayonunun Xanəgah kəndində yerləşən məscid və tarix-memarlıq abidəsi. Məscid XIX əsrdə tikilib.
| Xanəgah məscidi | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Yerləşir | Xanəgah, Quba |
| Tikilmə tarixi | XIX əsr |
| Vəziyyəti | qəzalı |
| İstinad nöm. | 4660 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| 41°13′11″ şm. e. 48°32′47″ ş. u. | |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Xanəgah məscidi Quba rayonunun Xanəgah kəndində XIX əsrdə tikilib.[1] İnşaasında yerli qəlpəli pud daşlardan və əhəng məhlulundan, bəzi yerlərdə isə bişmiş kərpicdən və adi pud daşlardan istifadə edilib.[2] Divarlarının qalınlığı 60–80 sm. arasında dəyişir. Məscidin tavanın tikintisində taxtadan istifadə edilib, üzəri isə kirəmitlə örtülmüşdü. Məscidin minarəsi tavanın mərkəzi hissəsində yerləşib.[2]
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1933-cü ildə isə 17 idi.[3] Xanəgah məscidi də bağlanıb, binadan anbar kimi istifadə olunub.[4][5] Məscidin minbəri dağıdılıb, içərisindəki kitablar və bəzi sənədlər məhv edilib.[5]
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə isə məscid yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[6][7] Məscidin binası uzun müddət təmir olunmadığı və istifadəsiz qaldığı üçün dağıntılara məruz qalıb. Damı və divarları uçub.[8][9][10]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
- ↑ "Qubada dağılmış 150 yaşlı məscid - REPORTAJ". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 22 fevral 2024. 23 fevral 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ 1 2 Ədilzadə, Ədil. ""Qara günlü" Xənəgah məscidi". www.anl.az (az.). 9 avqust 2018. 20 sentyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ Arif Yunusov. Ислам в Азербайджане (PDF). Bakı: Zaman. 2004. səh. 78. ISBN 9952-8052-0-9. 5 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
- ↑ Babayev, İlyas. "Qubanın yoxa çıxan tarixi: Xanəgah kənd məscidi » Shimal News". Shimal News (az.). 13 avqust 2022. 4 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ 1 2 "Quba rayonunun Xanəgah kənd məscidi məhv olur-Mədəniyyət Nazirliyi məsələyə laqeyd yanaşır". 1905.az. 16 avqust 2018. 31 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2 avqust 2001. 7 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
- ↑ Nurməmmədli, Səidə. ""Sovet dövründə anbara çevrilmiş məscid təhlükədədir" -". www.aznews.az. 13 avqust 2018. 15 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ Qardaşova, Aytəkin. "Tarixi Xanəgah məscidi məhv olur - Foto". Axar.Az (az.). 19 noyabr 2021. 23 noyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ "Qubanın Xanəgah məscidi dağılmaq üzrədir". sirat.az. 11 noyabr 2021. 28 sentyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ "Can verən tarixi abidə: Xanəgah məscidi". azvision.az. 1 avqust 2018. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.