Xasiyyət Rüstəmova

Xasiyyət Rüstəmova 1971-ci il mart ayının 19-da Özbəkistanın Namanqan şəhərində anadan olmuşdur. Ali təhsilini Özbəkistan Milli Universietinin jurnalistika fakültəsində , daha sonra isə 2001–2004-cü illərdə Ali Ədəbiyyat Universitetində almışdır. Xasiyyət Rüstəmova 1993–1997-ci illərdə "Dan ulduzu" qəzetində çalışmışdır. 2015-ci ildən "Kitab dünyası" qəzetinin baş redaktoru vəzifəsini icra etməkdədir.^[4][5][6][7]

2021-ci ildə ABŞ-ın Ayova Universitetində Beynəlxalq Yazıçılar Proqramını bitirmişdir.

İlk şeirlərini hələ tələbəlik illərindən çap etdirən Xasiyyət Rüstəmovanın şeirləri dövrü mətbuat orqanlarında dərc edilmişdir. İlk kitabı "Göydəki ev" 1997-i ildə çapdan çıxmışdır. Daha sonra "Nicat" (2003), "Ölüm libası" (2004), "Divar" (2006), "Avqust" (2008), "İşğal" (2011), "40:0" (2011) kitablarını nəşr etdirmişdir. Bir çox əsərləri xarici dillərdə tərcümə edilən şairin "Sabahsız günlər" (2008) əsəri türk dilində, "Qorxunc" şeirlər toplusu isə azərbaycan dilində işıq üzü görmüşdür. Xasiyyət Rüstəmovanın 2007-ci ildə Muxtar Şaxanovun tərcüməsi ilə qazax dilində şeirlər toplusu nəşr olunmuşdur. 2021-ci ildə Xasiyət Rüstəmin "Leyli ağaclar" kitabı Azərbaycan dilində nəşr edilib.

Tərcüməçi kimi də faəliyyət göstərən Xasiyyət Rüstəmova Anna Axmatova, Marina Svetayeva, Yevgeni Yevutuşenko və rus ədəbiyyatı şeirlərini tərcümə etmiş və bir çox şeir festivallarında iştirak etmişdir. Bundan başqa o Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı Qənirə Paşayevanın "Qapını aç" adlı şeir kitabını özbək dilinə tərcümə etmişdir^[8]. 20 yanvar qətliamı şəhidlərindən Ülvi Bünyadzadənin yazıçı-publisist, filologiya elmləri doktoru Almaz Ülvi tərəfindən tərtib edilən "Ömür yolu" adlı poeması Xasiyyət Rüstəmova tərəfindən özbək dilinə tərcümə olunmuşdur.

Onun təşəbbüsü ilə 2020-ci ilin oktyabr ayında dünyanın bir qrup tanınmış şair, yazıçı və ədəbiyyat tənqidçiləri Azərbaycan və Ermənistan arasında Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə həmrəylik məktubu göndərdiler.^[9] Bu qarşıdurmalar zamanı şairə qarabağlıların dərdini ifadə edən "Adı Lalə idi o qızı" adlı şeirini yazıb və 2020-ci ilin oktyabrında kitab kimi nəşr olunub.^[10] Şeir Qarabağ müharibəsi illərində ata-baba yurdundan didərgin düşmüş Lalənin acı həyatından, ailəsindən, çəkdiyi əzab və kədərlərdən, uşaqlıq xatirəsindən bəhs edir. Bundan başqa, Xosiyyət Rüstəmin Ermənistanla Azərbaycan arasında 44 günlük müharibə haqqında yazdığı "44 gün" kitabı Azərbaycanda nəşr olunub.^[11]

Xosiyyət Rüstəmova "Kitob dünya" qəzetində bir çox dünya şöhrətli ədəbiyyatşünas, yazıçı və şairlərə müsahibələr verir, onların əsərlərini özbək dilinə tərcümə edir və özbək qəzetinin oxucularına çatır. O, həmçinin protonizm nəzəriyyəsinin banisi, alban əsilli Amerika şairi Qjekë Marinajı, azərbaycanlı siyasətçi, jurnalist Qənirə Paşayevanı və başqalarını Özbəkistana dəvət edib.^[12][13]

2024-cü il tarixində Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin birgə təşkilatçılığı ilə Xosiyyət Rüstəmin Azərbaycanda nəşr olunan kitablarının təqdimat mərasimi keçirildi.^{[14][15][16][17][18]}

Xasiyyət Rüstəmova 2004-cü ildə Özbəkistan Respublikasının "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilmişdir. Digər təltifləri:

• Mikayıl Müşfiq adına Azərbaycan Beynəlxalq mükafatı– 2015
• AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnsitututunun "Azərbaycan – Özbəkistan elmi-ədəbi əlaqələrinə göstərdiyi fəaliyyətinə görə Fəxri Fərman"ı – 2017
• Taylandda keçirilen Beynəlxalq "Open Euroasian Literature festival and book forum" şeir müsabiqəsində birinci olmuşdur. ("Kəpənək mahnısı") – 2018.^{[19][20][21][22][23]}
• 2021 Naci Naaman Beynəlxalq Mükafat laureatı.^[24]
• 2021-ci ildə Rusiya Yazıçılar Birliyinin nüfuzlu "Qızıl Cəngavər" mükafatına layiq görülüb.^[25]
• 2022 Livanda yerləşən beynəlxalq təşkilat olan Naji Naaman Mədəniyyət Fondu (FGC) Hosiyat Rüstəmi mədəniyyət üzrə fövqəladə səfiri elan edib. Londondakı Yunus Əmrə İnstitutunda Hertfordshire Press tərəfindən keçirilən ədəbi mükafatlandırma mərasimində şairin "Rangin koʻz yoshlar" (Rəngarəng göz yaşları) toplusu Alegerea Criticului (Tənqidçinin Seçimi) nominasiyası üzrə qalib olub.^[26]

1. "Göydəki ev". Q. Qulam nəşriyyatı (1997).

2. "Qurtuluş". Mənəviyyət nəşriyyatı (2003)

3. "Rida". Yeni əsr ǝvladi (2004)

4. "Yupǝnç". Namangan nəşriyyatı (2005)

5. "Divar". Q. Qulam nəşriyyatı (2006)

6. "Avqust". Yeni əsr əvladi (2008)

7. "40: 0". Akedemnəşr. (2011)

8. "İşğal". Akedemnəşr (2011)

9. "Unudulmuş illər". Arzu nəşriyyatı (2014)

10. "Bebaş buludlar". Özbəkistan nəşriyyatı (2019)

11. "Gecənin başi qaranlıq". Yeni əsr ǝvladi (2021)

12. "Dərbədər kölgələr". Ədəbiyyat nəşriyyatı (2021)

13. "Qəhvərən dəftər". Q. Qulam nəşriyyatı (2021)

1. "Sabahsız günlər". Yeni kitablar (2006), Türkiyə.

2. "Qorxunc". Viktor yayın əvi (2008), Azərbaycan.

3. "Məhənbət anatomiyası". Uş Kiyan (2019), Qazaxıstan.

4. "Rəngli göz yaşları". EGG London (2020), İngiltǝrǝ.

5. "Shabbo". Baloğǝt (2020), Tacikistan.

6. "İki günəş". Günce Yayınları (2020), Türkiyǝ.

7. "Külək zərbəsi". Nha XUAT BAN HOI (2020), Vyetnam.

8. "Lǝyli ağaclar". Avropa (2020), Azərbaycan.

9. "Adı Lalə idi o qızın". Avropa (2020), Azərbaycan.

10. "Leyli ağaclar". Türksoy (2020), Azərbaycan.

11. "Əsirlənən külək". Vişnyoka (2021), Belarusiya.

12. "Əsirlikdəki azadlıq". Dolya (2021), Simferopol.

13. "Avucumdakı ulduz". Burago (2021), Ukraina.

14. "Ürəyin İzində". Liberland Art (2021) Serbiya.

15. "Bir ovuc külək". Türkmən kitabı, Günce Yayınları (2021) Türkiyə.

16. "Səkkiz". rus dilində, Chetyre nəşriyyatı, (2021) Rusiya

17. "Mən qazıram". Qazax dilində, Annur Səna nəşriyyatı, (2022) Qazaxıstan.

18. "On üçüncü ay". ispan dilində, Ayame-Editotial, (2022) Mexico, Mexico

19. "Açıq pəncərələr". (qaraqalpaq dilində) "Bilik" nəşriyyatı, Nukus, (2022)

20. "Məni ürəklərdə axtar". ingilis dilində, Mundus Atrium Press, (2023) ABŞ

21. "Rəngsiz eynək". Ərəbcə, Hassanbook nəşriyyatı. Səudiyyə Ərəbistanı, (2023)

22. "Şirlər və gündəliklər". Rumın dilində, Bistrita-Nasaud nəşriyyatı, (2023) noyabr ayında Rumıniyada nəşr edilmişdir.

• Almaz Ülvi. Ədəbi cərəyanların yeni təmayülləri // Azərbaycan – özbək (cığatay) ədəbi əlaqələri (dövrlər, simalar, janrlar, təmayüllər). Bakı: Qartal. 2008. səh. 334.
• Almaz Ülvi. Uca turk şeirimizin pohrə budağı Xasiyyət Rustəm (muqayisəli yanaşma). - “Özbək ədəbiyyatı” (ədəbi portret cizgiləri, adaşdırmalar, müsahibələr). Bakı: Elm və təhsil. 2016. səh. 216.
• Almaz Ülvi. Özbək şairəsi Xasiyyət Rüstəmin poeziyasi və müasirlik - “Тürk xalqları ədəbiyyatı” (AMEA nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu) V sayı. (məqalələr toplusu). Bakı: Elm və təhsil. 2013. səh. 114.
• Almaz Ülvi. "Xasiyyət Rüstəm: istedadlı şairə, novator redaktor". 525-ci qəzet. 16 noyabr 2017.
• Almaz Ülvi. "Ulular eşqi günümüzə çiraqdı". Respublika qəzeti. 15 noyabr 2017.^{[ölü keçid]}
• Ülvi, Almaz. ""Nastarin" dərgisi və Xasiyyət Rüstəm". 3 (91): 48–51.