Yelena İvanovna Apreleva və ya Yelena İvanovna Blaramberq, həmçinin Yelena Ardova (rus. Елена Ивановна Апрелева; 24 fevral (8 mart) 1846[1], Orenburq – 4 dekabr 1923[2], Belqrad[2]) — Rusiya yazıçısı, dramaturqu və redaktoru.[3]
| Yelena Apreleva | |
|---|---|
 | |
| Təxəllüsü | Е. Ардов, E. Ardov[2] |
| Doğum tarixi | 24 fevral (8 mart) 1846[1] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 4 dekabr 1923[2] (77 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Atası | İvan Blaramberq |
| Fəaliyyəti | yazıçı, tərcüməçi, redaktor[d], pedaqoq, jurnalist |
| Əsərlərinin dili | rus dili |
 |
|
 Yelena Apreleva Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yelena Apreleva Orenburq şəhərində anadan olmuşdur. Atası belçikalı hərbi geodezist İvan Fyodoroviç Blaramberq, anası isə yunan əsilli Yelena Pavlovna Mavromixali idi. 1854-cü ildə ailəsi ilə birlikdə Sankt-Peterburqa köçmüş və burada evdə təhsil almışdır. Daha sonra müəllimlik etmək üçün dövlət imtahanını uğurla vermişdir. 1872-ci ildə Cenevrə Universitetində ali təhsil almağa başlamış, lakin sağlamlıq problemləri səbəbindən təhsilini yarımçıq qoymuşdur.[4][5]
Apreleva 1890-cı ildə dövlət məmuru Pyotr Vasilyeviç Aprelev ilə evlənmiş və onunla birlikdə əvvəlcə Səmərqənddə, sonra isə Daşkənddə yaşamışdır. 1906-cı ildə Soçi yaxınlığındakı Petrovskoye malikanəsində əri inqilabçılar tərəfindən qətlə yetirilmişdir.[6] Bu hadisədən sonra Apreleva ciddi psixoloji sarsıntı keçirmiş və yazı fəaliyyətini dayandırmışdır. 1920-ci ildə Sovet Rusiyasını tərk edərək Serbiyaya köçmüş və 1923-cü ildə Belqradda vəfat etmişdir.[7]
Apreleva 1868-ci ildən etibarən tarixi və təhsil jurnallarında məqalələr dərc etdirməyə başlamışdır. 1870-ci ildə "Uşaqlar üçün Oyunlar və Dərslər" adlı kitabı tərtib etmiş və etmişdir. 1871-ci ildə Yulian Simaşko ilə birlikdə "Ailə və Məktəb" jurnalını nəşr etməyə başlamış və burada "Sibir Eskizləri" adlı əsərini dərc etdirmişdir. 1876-cı ildə Parisə köçmüş və burada İvan Turgenevin rəhbərliyi altında "Günahsız Günahkarlar" adlı ilk qısa romanını yazmışdır. Bu əsər 1877-ci ildə "Avropa Bülleteni" jurnalında çap olunmuşdur. Sonrakı illərdə "Vasyuta", "Kiçik Qrafinya", "Timofey və Anna" kimi roman və povestləri "Delo" və "Niva" jurnallarında dərc olunmuşdur. 1889-1906-cı illər arasında Mərkəzi Asiyada yaşadığı dövrdə "Rus Vedomostları" qəzetində təxminən altmış qısa hekayə və məqalə yazmışdır. Burada "Krım Eskizləri" və "Mərkəzi Asiya Eskizləri" kimi əsərlərini dərc etdirmişdir. 1898-ci ildə "Qırıq Parçalar" adlı pyesi Moskvanın Kiçik Teatrında səhnələşdirilmişdir.[8]
- "Uşaqlar üçün Oyunlar və Dərslər" (1870)
- "Günahsız Günahkarlar" (1877)
- "Vasyuta" (1881)
- "Rufina Kazdoeva" (1892)
- "Qırıq Parçalar" (1892)
- "Eskizlər" (1893)
- "Görkəmli Qadın" (1894)
- "Redaktorun Əzabları" (1902)
- "İki Dünya" (1909)
- "Mərkəzi Asiya Eskizləri" (1935, ölümündən sonra Şanxayda nəşr olunmuşdur)
Yelena Apreleva rus ədəbiyyatında mühüm iz qoymuş, xüsusilə Mərkəzi Asiya və Krım xalqlarının mədəniyyətini rus oxucularına tanıtmışdır.
- ↑ 1 2 Русские писатели 1800—1917: Биографический словарь (русский). / red. P. Nikolayev М.: Böyük Rus Ensiklopediyası, 1989. C. 1. S. 102–103. 672 s.
- ↑ 1 2 3 4 5 WeChangEd.
- ↑ Ledkovskaia-Astman, Marina; Rosenthal, Charlotte; Fleming Zirin, Mary. Dictionary of Russian Women Writers. Greenwood Publishing Group. 1994. ISBN 0313262659.
- ↑ Wilson, Katharina. An Encyclopedia of Continental Women Writers. Taylor & Francis. 1991. 48. ISBN 0824085477.
- ↑ Апрелева - Бларамберг at the Granat Institute Encyclopedic Dictionary // Энциклопедический словарь Русского библиографического института Гранат. Том 11/Изд. 7. — М.: Т-ва 'Бр. А. и И. Гранатъ и Ко' — 1911.
- ↑ Apreleva's Biography at: Ардов Е. (Апрелева Е.И.) «Средне-Азиатские очерки», — Шанхай: Типография Издательства «Слово», 1935
- ↑ Апрелев Георгий Петрович at hrono.ru
- ↑ Elena Apreleva at Биографический словарь. 2000 / dic.academic.ru
- Апрелева — Бларамберг // Энциклопедический словарь Русского библиографического института Гранат. Том 11/Изд. 7. — М.: Т-ва 'Бр. А. и И. Гранатъ и Ко' — 1911.
- Биография // Ардов Е. (Апрелева Е. И.) Средне-Азиатские очерки. — Шанхай: Типография Издательства «Слово», 1935