Agrius convolvuli — Sphingidae fəsiləsinə aid kəpənək növü.
| Agrius convolvuli | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Agrius convolvuli |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Agrius convolvuli əsasən tropik və subtropik bölgələrdə rast gəlinir və xüsusilə özünün diqqət çəkici görünüşü və uçuş üslubuyla tanınır.
Agrius convolvulinin qanadları parlaq çəhrayı rəngdə olub, arxa tərəfdən boz və qəhvəyi rənglərlə müşayiət olunur. Böyük, narıncı rəngli zolaqlar və qara nöqtələr qanadlarda müxtəlif formalarda düzülür və kəpənəyin uçuşunu daha gözəl edir. Agrius convolvulinin qanadlarının genişliyi təxminən 10-12 santimetr arasındadır, bu da onu böyük kəpənəklərdən biri edir. Onun çox vaxt ağ-qara və boz rəngli "yuxarı" və "aşağı" qanadları fərqlənir və bu xüsusiyyətləri ilə asanlıqla tanınır.[1]
Kəpənəyin arxa qanadlarında üç uzunqulaq "düymələr" yer alır. Bu düymələr ona qanadlarını möhkəm saxlamağa və müxtəlif növ təhlükələrdən qorunmağa kömək edir. Çəhrayı-boz kəpənəyinin öndəki qanadları isə narıncı bir zolaq və ətrafında qara rəngli "gözlər" ilə bəzədilib, bu onun daha qorxulu və təhlükəli görünməsini təmin edir.[2]
Agrius convolvulinin yayılma sahəsi əsasən Afrika, Asiya[3] və Avstraliyanın[4] tropik və subtropik bölgələri ilə əlaqəlidir. Bu növ əsasən yüksək temperatur və rütubətə malik olan yerləri sevir. Agrius convolvuliləri, əsasən çiçəklərlə zəngin ərazilərdə, xüsusən də müxtəlif növ sarmaşıq bitkilərinin olduğu sahələrdə daha çox rast gəlinir.
Agrius convolvulinin yuxarı qanadları ona uzun məsafələrə uçmağa imkan verir və çiçəklərdən tozlandırma məqsədilə istifadə edir. Onlar xüsusən də sarmaşıq bitkiləri, həmçinin müxtəlif növ meyvə çiçəkləri və nektarları ilə qidalanır. Agrius convolvulilər həm də böcəklərdən, xüsusilə də həşəratlardan nəktar alaraq həyati ehtiyaclarını təmin edirlər. Bu növün qida alış-verişi onları həm də ətraf mühitin təbii balansının qorunmasına kömək edən çox önəmli bir ekoloji amil edir.[5]
Agrius convolvuli çox aktiv və enerjili bir kəpənək növüdür. O, xüsusilə günün isti vaxtlarında uçuşa başlar və ətrafındakı çiçəkləri tozlandırar. Onlar ümumiyyətlə qısa uçuşlar edərək müxtəlif çiçəklərin üzərində çiçəkləməyə çalışırlar. Bu növ həm də digər kəpənəklərdən fərqli olaraq gecə vaxtlarında da aktiv ola bilər və bu cəhəti ona bəzi xüsusi uyumlar gətirir.
Agrius convolvulilərinin çoxalması mövsümi dövrlərdə baş verir. Dişi kəpənəklər adətən sarmaşıq və digər bitki növlərinin üzərinə yumurtalarını qoyurlar. Yumurtalar olduqca kiçik ölçüdədir və yumurtadan çıxan nəsillər bu bitkilər üzərində inkişaf edirlər. Kəpənəklər cücələmiş yumurtalardan çıxdıqdan sonra sürfələrini yeyərək böyüməyə başlayır. Böyük Agrius convolvuli yumurtaları mövsüm ərzində böyük populyasiyalar yaradır.
Agrius convolvulinin təbiətdəki əhəmiyyəti onun çoxlu çiçəkləri tozlandırması və ekosistemə qatqı təmin etməsidir. Lakin bu kəpənək növü zaman-zaman ətraf mühitin dəyişmələri, xüsusilə bitki örtüsünün məhv olması səbəbindən təhdid altında ola bilər. Agrius convolvulilərinin populyasiyası xüsusilə tropik və subtropik bölgələrdə artan şəhər inkişafı və kənd təsərrüfatı genişlənməsi ilə təhlükə altındadır.[6]
-
Agrius convoluli -
Agrius convolvuli -
Agrius convolvuli -
Agrius convolvuli -
-
.jpg)
_2.jpg)
- ↑ "Agrius convolvuli (Linnaeus, 1758)". www.nzor.org.nz. Landcare Research New Zealand Ltd. İstifadə tarixi: 16 iyul 2017.
- ↑ www.vo2.co.nz. "hīhue - Māori Dictionary". maoridictionary.co.nz (ingilis). İstifadə tarixi: 14 fevral 2018.
- ↑ Butler, Arthur Gardiner. "Lepidoptera". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 168. 1879: 541–544. Bibcode:1879RSPT..168..541G. JSTOR 109269.
- ↑ "Ozanimals". Ozanimals. İstifadə tarixi: 1 noyabr 2011.
- ↑ Pittaway, A. R.; Kitching, I. J. "Agrius convolvuli (Linnaeus, 1758) -- Convolvulus hawkmoth". Sphingidae of the Eastern Palaearctic. İstifadə tarixi: 13 dekabr 2018.
- ↑ "CATE Creating a Taxonomic eScience - Sphingidae". Cate-sphingidae.org. 13 noyabr 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 noyabr 2011.