Aidi (və ya Atlas dağ iti) — Şimali Afrikada, xüsusilə Atlas dağlarında yaranan bir it cinsidir və ən çox qoyun və keçiləri qoruyan çoban iti kimi istifadə olunur.[1] Ən çox Mərakeşdə rast gəlinir və burada fəaliyyət göstərən "Fédération Cynologique Internationale" (Beynəlxalq Kinologiya Federasiyası) tərəfindən çoban iti standartlarına uyğun olduğu təsdiqlənmişdir.[2][3][4] Aidi, Əlcəzair, Tunis və Liviyada da mövcuddur.[5][6] Bu cinsin ovçuluq qabiliyyəti və yaxşı qoxu duyması vardır. Mərakeşdə, Aidi tez-tez ovçuluqda "Sloughi" iti ilə birgə işləyir. "Sloughi" Aidi tərəfindən tapılan heyvanları qovur.[7]
| Aidi | |
|---|---|
| | |
| Mənşəyi | |
| Ölkə | |
Aidi, 52–62 sm hündürlüyündə, təxminən 25 kq ağırlığında olan, səliqəli və əzələli bədənə sahibdir. Soyuq hava şəraitinə uyğunlaşmış qalın tük örtüyü var. Tağlı quyruğa sahibdir, tükləri yumşaq və sıx olur. Başları ayı başına bənzəyir, qara və qəhvəyi burunları olur. Çənələri güclüdür, qara, yaxud qəhvəyi dodaqları var. Orta ölçülü qulaqları irəliyə doğru əyilmiş və bir az sallanmışdır. Gözləri qara rəngdə olur. Aidi cinsinin tükləri ağ, qara, ağ və qara, açıq qırmızı və sarımtıl rənglərdə olur.[8][9] Mərakeşin bəzi bölgələrində qulaqları kəsilir.[3][10]
- ↑ "Aidi Breed Information: History, Health, Pictures, and more". easypetmd.com (ingilis). 19 iyun 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 aprel 2018.
- ↑ "Aïdi, le chien de l'Atlas: une race 100% nationale méconnue des Marocains". Le360.ma. 7 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 fevral 2022.
- ↑ 1 2 "AÏDI (CHIEN DE MONTAGNE DE L'ATLAS)". Fédération Cynologique Internationale. 24 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 fevral 2022.
- ↑ "Breed Standards : Atlas Mountain Dog". United Kennel Club. 24 fevral 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 fevral 2022.
- ↑ "Aïdi : caractère & éducation, santé & entretien, prix..." Chien.com (fransız). İstifadə tarixi: 24 fevral 2022.
- ↑ Espérandieu, G.; Coppé, G.; E. B; Chaker, S. "Chien". Encyclopédie berbère (fransız) (13). 1 fevral 1994: 1919–1924. doi:10.4000/encyclopedieberbere.2236. ISSN 1015-7344. 15 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 iyul 2025.
- ↑ Fogle, Bruce. The New Encyclopedia of the Dog. London: Doring Kindersley, 2003. ISBN 0-7894-6130-7.
- ↑ American Rare Breed Association Aidi Standard https://web.archive.org/web/20080310042147/http://www.arba.org/AidiBS.htm
- ↑ Grandjean, Dominique DVM. The Royal Canin Dog Encyclopedia. Paris, France; Aniwa Publishing, 2005.
- ↑ Alderton, David; Morgan, Tracy. Dogs: Smithsonian Handbooks (English) (Revised). Dk Pub. 1 iyun 2002. 30. ISBN 0-7894-8981-3.