Attila cinnamomeus (lat. Attila cinnamomeus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin sərçəkimilər dəstəsinin tyrannidae fəsiləsinin attila cinsinə aid heyvan növü.
| Attila cinnamomeus | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Klad: Yarımdəstə: İnfradəstə: Parvdəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Attila cinnamomeus |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Attila cinnamomeus Cənubi Amerikanın şimalında, Braziliyanın Amazon hövzəsində və Qvianada yayılmışdır. Braziliya, Kolumbiya, Venesuela, Qayana, Surinam və Fransa Qvianasında, həmçinin Amazon bölgəsinə aid Ekvador, Peru və Boliviyanın bəzi bölgələrində rast gəlinir. Təbii yaşayış mühiti subtropik və ya tropik bataqlıqlardır.[3]
Attila cinnamomeus ilk dəfə 1789-cu ildə alman təbiətşünası İohann Friedrix Gmelin tərəfindən, Karl Linneyin "Systema Naturae" əsərinin genişləndirilmiş nəşrində təsvir edilmişdir. Gmelin bu quşu milçəkqapanlar ilə birlikdə "Muscicapa" cinsinə daxil etmiş və onun binomial adını "Muscicapa cinnamomea" olaraq təyin etmişdir. Gmelin təsvirini 1783-cü ildə ingilis ornitoloq Con Latham tərəfindən yazılmış "A General Synopsis of Birds" kitabında təsvir edilən "darçın rəngli milçəkqapan" əsasında hazırlamışdır. Latham Londonun "Leverian Muzeyi"ndə Qvianadan gətirilmiş nümunəyə əsaslanmışdır. Hazırda Attila cinnamomeus, 1831-ci ildə fransız təbiətşünası René Lesson tərəfindən təqdim edilmiş "Attila" cinsinə daxil olan yeddi milçəkqapan növündən biridir. Bu növ monotipikdir, yəni heç bir yarımnövü tanınmır. 2020-ci ildə aparılmış molekulyar genetik tədqiqat göstərdi ki, Attila cinnamomeus Attila phoenicurus ilə qardaş növdür.[4][5]
Attila cinnamomeus Amazon hövzəsi ətrafında mərkəzləşmiş bir davamlı yayılma sahəsinə malikdir. Cənub-qərbdə Ekvador və Perunun Amazon hövzəsinin başlanğıcında rast gəlinir. Boliviyanın şimal-qərbində Amazonun "Madeira" çayının qolunun başlanğıcında yayılmışdır. Boliviyanın şimal-şərqində isə yalnız "Guaporé" çayının başlanğıcında (Braziliya-Boliviya sərhədi) rast gəlinir, lakin bu çayın aşağı axarlarında, "Madeira" çayına tökülən hissəsində yoxdur. Amazon hövzəsinin şimal-qərbində davamlı yayılma sahəsi Kolumbiyanın mərkəzi və şimal-şərqinə qədər uzanır. Venesuelanın cənub-şərqində Attila cinnamomeus yuxarı "Orinoko" çayı hövzəsində rast gəlinir. Bu yayılma şərq və şimal-şərq Venesuela ilə Qvianaya qədər davam edir, yalnız mərkəzi "Orinoko" bölgəsindən uzaqlaşır. Onun yayılma sahəsi Karib dənizi sahilboyu Qvianadan keçərək davam edir və yalnız Amazon çayının mənsəbindən cənub və cənub-şərqdə, "Marajo" adası və "Tocantins" çayının mənsəbi yaxınlığında, Braziliyanın şimal-şərqindəki "Maranhão" ştatında sona çatır.[6]
Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyi (IUCN) Attila cinnamomeusu az təhlükə altında" (Least Concern) kimi qiymətləndirib.[7]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, redaktorlar "Tyrant flycatchers". IOC World Bird List. v 15.1. mart 2025. İstifadə tarixi: 3 mart 2025.
- ↑ Gmelin, Johann Friedrich. Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (Latin). 1, Part 2 (13th). Lipsiae [Leipzig]: Georg. Emanuel. Beer. 1789. səh. 937.
- ↑ Traylor, Melvin A. Jr, redaktorCheck-List of Birds of the World. 8. Cambridge, Massachusetts: Museum of Comparative Zoology. 1979. səh. 187.
- ↑ Remsen, J. V., Jr., J. I. Areta, E. Bonaccorso, S. Claramunt, G. Del-Rio, A. Jaramillo, D. F. Lane, M. B. Robbins, F. G. Stiles, and K. J. Zimmer. Version 30 March 2025. Species Lists of Birds for South American Countries and Territories. https://www.museum.lsu.edu/~Remsen/SACCCountryLists.htm retrieved 30 March 2025
- ↑ BirdLife International. "Cinnamon Attila Attila cinnamomeus". IUCN Red List of Threatened Species. 2024. 2024: e.T22700337A264276284. doi:10.2305/IUCN.UK.2024-2.RLTS.T22700337A264276284.en. İstifadə tarixi: 6 avqust 2025.
- Cinnamon attila photo gallery VIREO
- Article oiseaux