Dendragapus fuliginosus — Qırqovullar fəsiləsinin tetralar tribasına aid quş növü.
| Dendragapus fuliginosus | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Dendragapus fuliginosus |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Dendragapus fuliginosus Şimali Amerikanın Sakit okean sahil silsilələrində yaşayan meşə qırqovulu növüdür. Bu növ Dendragapus obscurus ilə yaxından əlaqəlidir və əvvəllər bu iki növ “mavi qırqovul” adı altında tək bir növ kimi qəbul edilirdi.[3]
Yetkin fərdlərin uzun və kvadrat formalı quyruğu var, quyruğun ucu açıq boz rəngdədir. Yetkin erkəklər əsasən tünd rəngli olur, sarı boğaz hava kisəsi və ağ zolaqla əhatələnir, həmçinin nümayiş zamanı göz üstündə sarı lələk dəsti olur. Yetkin dişilər isə qəhvəyi rəngli və alaca-bulacadır, alt hissələrində tünd qəhvəyi və ağ ləkələr var. Dişilərin boyunları erkəklərə nisbətən daha uzun və incədir. Erkəklərin bədəni isə dişilərdən daha qalın və möhkəmdir.[4]
Onların yayılma sahəsi müxtəlif iynəyarpaqlı ağac növləri ilə sıx bağlıdır. Köhnə meşələrdə daha yaxşı inkişaf edirlər, çünki onlar müxtəlif bitki və ağaclara ehtiyac duyurlar. Həmçinin, yenidən bərpa olunmuş kəsilmiş və ya yanmış ərazilər də kurən kəklikləri cəlb edir, xüsusilə kollar və kolluqlar çox olduqda. Yuva, yer səthində, kolu və ya kütüyün altında gizlədilmiş sadə bir çökəklikdən ibarətdir.
Bu quşlar daimi sakinlərdir, lakin qışda daha sıx meşə ərazilərinə qısa məsafələr qədər piyada və ya qısa uçuşlarla hərəkət edirlər. Maraqlı bir vəziyyət odur ki, qışda daha yüksək hündürlüklərə doğru hərəkət edirlər. Payızda nisbətən açıq çoxalma ərazilərindən qışda dərin iynəyarpaqlı meşələrə keçirlər.
Bu quşlar qidalanma üçün əsasən yer səthində və ya qışda ağaclarda olurlar. Qışda əsasən küknar və duglas-küknar iynələrini yeyirlər, bəzən həmçinin şümşad və şam iynələrini də yeyirlər. Yayda isə digər yaşıl bitkilər (Pteridium, Salix), giləmeyvələr və həşəratlar (xüsusilə qarışqalar, böcəklər, çəyirtkələr) daha vacibdir. Qışda yalnız küknar iynələri ilə yaşamaq qabiliyyətinə malikdirlər. Yazda isə qidalanma daha çox giləmeyvə, yarpaq və çiçəklərdən ibarət olur. Cücələr ilk on gün ərzində demək olar ki, tamamilə həşəratlarla qidalanır. Digər bir çox quş kimi, kurən kəkliklər də qum və kiçik daş parçaları yeyirlər. Bu, onlara qidanın mədəcikdə əzilməsinə kömək edir.
Dişilər cütləşdikdən sonra erkəyin ərazisini tərk edir. Dişi yuvasını yer səthində, kolu və ya kütüyün altında qorunan dayaz bir çökəklikdə qurur. Təxminən 5-10 yumurta qoyur. Bu yumurtalar krem rəngli əsas fon üzərində xallı qəhvəyi ləkələrə görə yaxşı kamuflyaj olunur.
Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyi (IUCN) Dendragapus fuliginosusun qorunma statusunu "Ən Az Narahatlıq Doğuran" (LC) kateqoriyasında qiymətləndirib.[5]
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ World Bird List (ing.): IOC World Bird List. 6.4 IOU, 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.4
- ↑ Sibley, D. en:The Sibley Guide to Birds. Knopf. 2000. 143. ISBN 0-679-45122-6.
- ↑ Banks, R. C.; Cicero, C.; Dunn, J. L.; Kratter, A. W.; Rasmussen, P. C.; Remsen, J. V. Jr.; Rising, J. D.; Stotz, D. F. "Forty-seventh Supplement to the American Ornithologists' Union Check-list of North American Birds" (PDF). The Auk. 123 (3). 2006: 926–936. doi:10.1642/0004-8038(2006)123[926:FSTTAO]2.0.CO;2. İstifadə tarixi: 16 sentyabr 2007.
- ↑ BirdLife International. "Dendragapus fuliginosus". IUCN Red List of Threatened Species. 2016. 2016. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22734695A95095286.en. İstifadə tarixi: 13 noyabr 2021.